ಬೇಂದ್ರೆ ಮತ್ತು ಕುವೆಂಪು:

ಬೇಂದ್ರೆ ಮತ್ತು ಕುವೆಂಪು ಇವರಿಬ್ಬರೂ ಕನ್ನಡದ ನವೋದಯ ಕಾಲದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕವಿಗಳು. ಇಬ್ಬರೂ ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತರು. ಆದರೆ ಇವರೀರ್ವರ ಕಾವ್ಯದೃಷ್ಟಿ ಹಾಗು ಕಾವ್ಯಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಪಾರವಾದ ಭಿನ್ನತೆ ಇದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೂ ತನ್ನ ಪರಿಸರದ ನಿರ್ಮಿತಿಯಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಬೇಂದ್ರೆ ಹಾಗು ಕುವೆಂಪು ಸಹ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಪರಿಸರಗಳ ನಿರ್ಮಿತಿಗಳೇ. ಅವರ ಕಾವ್ಯದ ಅಧ್ಯಯನವು ಈ ಕಾವ್ಯದಿಗ್ಗಜಗಳ ಮೇಲಿನ ಪರಿಸರದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಬೇಂದ್ರೆ ಮತ್ತು ಕುವೆಂಪು ಯಾವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ?...... ಒಂದು ಪರಿಮಿತ ಹೋಲಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಈ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಿವರಿಸಬಹುದು. ಕಾವ್ಯಶೈಲಿಯ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೇಂದ್ರೆ ಪುರಂದರದಾಸರಾದರೆ, ಕುವೆಂಪು ಕನಕದಾಸರು.

ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸರಳತೆ ಎದ್ದು ಕಾಣುವದು. ಕುವೆಂಪುರವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಪದಪುಂಜಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಬೇಂದ್ರೆಯವರಲ್ಲಿ ದೇಸಿ ಪದಗಳೇ ಜಾಸ್ತಿ; ಕುವೆಂಪು ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಾಗು ಹಳಗನ್ನಡ ಪದಗಳೇ ಹೆಚ್ಚು. ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಉಪಮೆಗಳು ನೆಲದ ಮೆಲೆ ನಿಂತಿವೆ. ಕುವೆಂಪುರವರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮೋಹಕವಾಗಿ ಹಾರಾಡುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಬೇಂದ್ರೆ ತಮ್ಮ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ತತ್ವಜ್ಞಾನವನ್ನು ಸಾರುವದಿಲ್ಲ. ಕುವೆಂಪುರವರ ಕವನಗಳಲ್ಲಿ ತತ್ವಜ್ಞಾನ ಹಾಗು ಆದೇಶವಾಕ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ.
ಇವರೀರ್ವರ ಶೈಲಿಯ ವಿಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ತೋರುವ ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಇಂತಿವೆ:

೧) ಮೊದಲನೆಯ ಉದಾಹರಣೆ:
ಬೇಂದ್ರೆ ಬರೆದ “ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಪಕ್ಕ” ಹಾಗು ಕುವೆಂಪು ಬರೆದ “ಬಣ್ಣದ ಚಿಟ್ಟೆ” ಈ ಕವನಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸಿರಿ. ’ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಪಕ್ಕ’ ಕವನವನ್ನು ಇದೇ blogದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಡೆ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಕುವೆಂಪುರವರ ಕವನ “ಬಣ್ಣದ ಚಿಟ್ಟೆ”ಯಿಂದ ಮಾತ್ರ ಇಲ್ಲಿ ಉದ್ಧರಿಸಲಾಗಿದೆ:

"ಪೂವಿಂ ಪೂವಿಗೆ ಚಿಮ್ಮುತ ಹಾರಿ,
ಸುಮಹೃದಯದ ನವಮಧುವನು ಹೀರಿ,
ಬನಗಳ ಬಣ್ಣದ ಕವಿತೆಯದೊಂದು
ಮುದ್ದನು ಸೂಸಿತು ನನ್ನೆಡೆ ಬಂದು!
ಸುಗ್ಗಿಯ ತಿಂಗಳ ಹೂವುಗಳೆಲ್ಲ,
ಇಂದಿರವಿಲ್ಲಿನ ರಾಗಗಳೆಲ್ಲ
ಬಣ್ಣದ ಚಿಟ್ಟೆಯ ರೆಕ್ಕೆಯ ಮೇಲೆ
ಕುಣಿದವು, ಕಬ್ಬಿಗ ಮುದದಲಿ ತೇಲೆ!
ನೇಸರು ಮೆರೆದನು ಬಾಂದಳದಲ್ಲಿ;
ಹಕ್ಕಿಗಳುಲಿದವು ಬನ ಬನದಲ್ಲಿ!
ಸಾವಿರ ಸುಮಗಳು ತರುಲತೆಗಳಲಿ
ತಲೆದೂಗಿದ್ದವು ತಂಗಾಳಿಯಲಿ!
ಬಾನೂ, ಬನವೂ, ತಿರೆಯೂ, ಗಿರಿಯೂ,
ಎಲ್ಲವು ಚಿಟ್ಟೆಯ ಸಲುವಾಗಿ,
ಯಾರೊ ರಚಿಸಿದ ರಂಗದ ತೆರದಲಿ
ಮೆರೆದವು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಚೆಲುವಾಗಿ!"

ಕುವೆಂಪು ಬರೆದ ಈ ಕವಿತೆ ಹಳಗನ್ನಡ ಕವನವೇನೊ ಎಂದು ಭಾಸವಾಗುವದು!

೨) ಎರಡನೆಯ ಉದಾಹರಣೆ:
ಬೇಂದ್ರೆ ’ಮಲೆನಾಡ ಸೆರಗು’ ಎಂದು ಕರೆಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಧಾರವಾಡದ ಪರಿಸರದ ಬಗೆಗೆ ಹೀಗೆ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ:

ಏನು ಅಂದವೋ! ಅಹಹ! ಎನಿತು ಚೆಂದವೋ!!
ಬಟ್ಟ ಬಯಲು ಅತ್ತ ಇತ್ತ
ಹಸಿರು ಹುಲ್ಲು ಮೊತ್ತ ಮೊತ್ತ
ಪಚ್ಚೆಪಯಿರು ಸುತ್ತಮುತ್ತ
ಏನು ಅಂದವೋ! ಅಹಹ! ಎನಿತು ಚೆಂದವೋ!!

ಈಗ ಕುವೆಂಪುರವರ ಕವನ ಮಲೆನಾಡಿನ ಬಗೆಗೆ:

ಸೊಂಡಿಲ ಮೇಗಡೆ ಸೊಂಡಿಲ ಚಾಚಿ
ವಿಶಾಲ ವ್ಯೋಮದ ಕರೆಯನೆ ಬಾಚಿ
ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತಿರುವದೊ ಎನೆ ದಿಗ್ದಂತಿ
ಹಬ್ಬಿದೆ ಸುತ್ತಲು ದಿಗಂತ ಪಂಕ್ತಿ
ಗಂತಿ ಗಂತಿ!

ಕುವೆಂಪುರವರ ಕವನಗಳಲ್ಲಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಬಾಹುಳ್ಯ ರಚನೆ ಹಾಗು ಹಳಗನ್ನಡದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ’ದೇಸಿ ಕವನ’ದ ತಿಳಿಗನ್ನಡಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು.

ಇದಿಷ್ಟು ಒಟ್ಟಾರೆ ಅಧ್ಯಯನದ ಒಂದು ಭಾಗ.

ಕವಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಅವನ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪರಾಮರ್ಶೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಆದರೆ ಆ ತರಹ ಮಾಡುವದು ಸುರುಚಿಯಲ್ಲ, ಸುನೀತಿಯೂ ಅಲ್ಲ. ಬೇಂದ್ರೆ ಯಾಕೆ ’ದೇಸಿ’ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ವಾಲಿದರು ಹಾಗು ಕುವೆಂಪು ’ಅತಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯ’ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಯಾಕೆ ವಾಲಿದರು ಎನ್ನುವದನ್ನು ನಾವೇ ಊಹಿಸಬೇಕಷ್ಟೆ!