ಭಾಷಾದೋಷ: ‘ಆ’ಕಾರಾಂತ ಪದಗಳು

ಭಾಷಾದೋಷವು ವ್ಯಾಕರಣದೋಷಕ್ಕಿಂತ ಘೋರವಾದಂತಹ ಸ್ಥಿತಿ. ವ್ಯಾಕರಣದೋಷವು ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಜ್ಞಾನದಿಂದಾಗಿ ಘಟಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ಭಾಷಾದೋಷವು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವೊಂದು ತಪ್ಪು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದಾಗಿ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ:

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಟೀವಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಕನ್ನಡದ ಒಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಧಾರಾವಾಹಿ: “ ಮುಕ್ತ”. ಇದು “ ಮುಕ್ತಾ” ಎಂದಿರಬೇಕು. ಯಾಕೆಂದರೆ “ ಮುಕ್ತ” ಎನ್ನುವದು ಪುಲ್ಲಿಂಗವಾಚಕ ವಿಶೇಷಣ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಜೀವನ್-ಮುಕ್ತ ಪುರುಷ ಇತ್ಯಾದಿ. ಹೃಸ್ವಾಂತವಾಗಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವ ಪದವನ್ನು ದೀರ್ಘಾಂತವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸುವದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಮುಕ್ತ ಎಂದು ಹೃಸ್ವಾಂತವಾಗಿ ಬರೆದು ಮುಕ್ತಾ ಎಂದು ದೀರ್ಘಾಂತವಾಗಿಯೇ ಉಚ್ಚರಿಸುವದಾದರೆ, ಹೃಸ್ವಾಂತವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಲು, ಯಾವ ರೀತಿಯಿಂದ ಬರೆಯಬೇಕು?.... ‘ ಮುಕ್ತ್ ’ ಎಂದೆ?
ದೀರ್ಘಾಂತ, ಹೃಸ್ವಾಂತ ಹಾಗು ವ್ಯಂಜನಾಂತ ಪದಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವಾಗ, ಈ ರೂಢಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಗೋಜಲನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಕೆಳಗಿನ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಿ:
‘ರಮಾ’ ಎನ್ನುವ ದೀರ್ಘಾಂತ ಪದವನ್ನು ‘ರಮ’ ಎಂದು ಬರೆದರೆ, ‘ರಮ’ ಎನ್ನುವ ಹೃಸ್ವಾಂತ ಪದವನ್ನು ಹೇಗೆ ಬರೆಯಬೇಕು?....’ರಮ್’ ಎಂದೆ? ಹಾಗಾದಾಗ, ರಮ್ (Rum)ಅನ್ನು ಹೇಗೆ ಬರೆಯಬೇಕು?

ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ Madam Cama ಇವರ ಹೆಸರನ್ನು ಮೇಡಂ ಕಾಮ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅಯ್ಯೋ ರಾಮ! ಕಾಮದೇವನ ಪಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಮಾಳಿಗೆ ಕೊಟ್ಟರೆ, ‘ಕಾಮ’ನನ್ನು ‘ಕಾಮ್’ ಎಂದು ಬರೆಯಬಹುದೆ? ಆದರೆ ಕಾಮನು ಕಾಮ್ (calm) ಆಗಿರಲು ಒಪ್ಪುವನೆ?

ಇದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ ‘ಗಂಗಾ’ ನದಿಯನ್ನು ‘ಗಂಗ’ ಎಂದು ಬರೆದರೆ, ತಲಕಾಡು ರಾಜ್ಯವನ್ನಾಳಿದ ‘ಗಂಗ’ ರಾಜಕುಲವನ್ನು ಹೇಗೆ ಬರೆಯಬೇಕು?—‘ಗಂಗ್’ ರಾಜಕುಲವೆಂದೆ?

ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಳಗನ್ನಡದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಲೇಖಕ ‘ನೇಮಿಚಂದ್ರ’ನ ಬಗೆಗೆ ಒಂದು ಲೇಖನ post ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಆಬಳಿಕ ಹೊಸ ಪೀಳಿಗೆಯ ಲೇಖಕಿಯಾದ ‘ನೇಮಿಚಂದ್ರ’ಳ ಬಗೆಗೆ ಲೇಖನ post ಮಾಡಲು ಹೊರಟಾಗ ಗಣಕ ಯಂತ್ರವು ಈ ಹೊಸ ಲೇಖನವನ್ನು ಅದೇ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಆ ಬಳಿಕ ನಾನು ‘ನೇಮಿಚಂದ್ರ (ಲೇಖಕಿ)’ ಎಂದು ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ‘ನೇಮಿಚಂದ್ರಾ’ ಇವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿನ ಕೊನೆಯನ್ನು ದೀರ್ಘೀಕರಿಸದೇ, ಹೃಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಪುಲ್ಲಿಂಗವಾದರು!

ಸಂತೋಷಕುಮಾರ ಗುಲವಾಡಿಯವರು ‘ತರಂಗ’ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗೆಗೇ ಒಂದು ಸಂಪಾದಕೀಯ ಬರೆದಿದ್ದರು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ನೀಡಿದ ಉದಾಹರಣೆ: ‘ದುರ್ಗಾ’ ಪದವನ್ನು ‘ದುರ್ಗ’ ಎಂದು ಬರೆದರೆ, ಆ ಪದವು ಹುಡುಗಿಯ ಹೆಸರಾಗುವ ಬದಲು ‘ಕೋಟೆ’ ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.

ಇದರಂತೆ, ಅನೇಕ ಪದಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಕೊಡಬಹುದು: ಬಾಲವಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಕಲಿಸಲಾಗುವ ಹಾಡನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದ ಈ ಅವತರಣಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ:
“ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಲೊಂದು ಪುಟ್ಟ ಪಾಪ ಇರುವದು,
ಎತ್ತಿಕೊಳ್ಳದಿರಲು ಅದಕೆ ಕೋಪ ಬರುವದು”.

‘ಪಾಪ’ ಪದದ ಅರ್ಥವೇನು? –SIN ಎಂದಲ್ಲವೇ?
ಕೂಸು ಎಂದು ಹೇಳಲು ‘ಪಾಪಾ’ ಎಂದು ಬರೆಯಬೇಕಲ್ಲವೆ?
ಕೂಸು ಪದಕ್ಕೆ ‘ಪಾಪ’ ಎಂದೇ ಬರೆಯುವದು ಸರಿ ಎಂದು ನೀವು ಹೇಳುವದಾದರೆ, SIN ಅರ್ಥದ ‘ಪಾಪ’ ಪದಕ್ಕೆ ‘ಪಾಪ್’ ಎಂದು ಬರೆಯಬೇಕೆ? ಹಾಗಾದಾಗ POP ಅರ್ಥದ ಪಾಪ್ ಪದವನ್ನು ಬರೆಯುವದು ಹೇಗೆ?

ಕೇವಲ ‘ಆ’ ಸ್ವರಾಂತ ನಾಮಸೂಚಕ ಪದಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಈ ತಪ್ಪು ಪ್ರಯೋಗ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ. ಸರಕಾರಿ ಕಚೇರಿಯೊಂದರ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿದ ಈ ಫಲಕವನ್ನು ನೋಡಿರಿ:
“ಶಿಶುಪಾಲನ ಕೇಂದ್ರ”
ಈ ಫಲಕವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವೇ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಕೃಷ್ಣನ ವಿರೋಧಿಯಾದ ‘ಶಿಶುಪಾಲ’ ಎನ್ನುವ ದೈತ್ಯನ ಸಲುವಾಗಿ ಯಾರು ಯಾಕೆ ಕೇಂದ್ರ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದೇ ಗೊತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ. ಕಚೇರಿಯ ಒಳಹೊಕ್ಕು ಅಲ್ಲಿಯ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಿದಾಗ ತಿಳಿದದ್ದು: ಇದು ‘ಶಿಶುಪಾಲನಾ ಕೇಂದ್ರ’ವೆಂದು!

ಈ ತಪ್ಪು ಪ್ರಯೋಗವು ಸಂಯುಕ್ತ ಪದಗಳ ಮಧ್ಯಭಾಗವನ್ನೂ ಸಹ ಆಕ್ರಮಿಸಿರುವದು ಹೆಚ್ಚಿನ ದುರ್ದೈವ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, “ಶುಭಾಕಾಂಕ್ಷೆ” ಎನ್ನುವ ಪದವನ್ನು “ಶುಭಕಾಂಕ್ಷೆ” ಎಂದು ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದ ಓದುಗರೊಬ್ಬರು ಬರೆದಿದ್ದರು.

ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರಕಾರದ ಸಂಪುಟ ದರ್ಜೆ ಸಚಿವರಾದ ಶ್ರೀ ಮುಮತಾಜ ಅಲಿಯವರು ಪತ್ರಿಕೆಗೆ ಬರೆದ ಪತ್ರ ಒಂದರಲ್ಲಿ, “ಶಿಲಾನ್ಯಾಸ” ಪದದ ಬದಲಾಗಿ “ಶಿಲನ್ಯಾಸ” ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದರು. ಈ ಅಪಪ್ರಯೋಗದ ತಪ್ಪು ಅವರದಲ್ಲ. “ಶಿಲಾ” ಪದ ಬರೆಯುವದನ್ನು “ಶಿಲ” ಎಂದೇ ಬರೆಯಲು ಅವರು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಇಂತಹ ಅಪಪ್ರಯೋಗವಾಗಿದೆ.

ಇದರಂತೆಯೆ, ‘ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ’ದಲ್ಲಿ ಸಿನಿಮಾ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ಎಚ್. ಕೆ. ಸಾವಿತ್ರಿಯವರು ನಟಿಯೊಬ್ಬಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತ, ‘ಬೆಳಗಾವಿಯ ಕುಂದದಂತಹ’ ಎಂದು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ‘ಕುಂದ’ ಎಂದರೆ ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಹೂವು. ಬೆಳಗಾವಿ ಕುಂದಪುಷ್ಪಕ್ಕಂತೂ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿಲ್ಲ. ‘ಹೀಗೇಕೆ?’ ಎಂದು ನಾನು ವಿಸ್ಮಯಪಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಹೊಳೆದದ್ದು: ಓಹೋ ಇವರು ಹೇಳುತ್ತಿರುವದು ಬೆಳಗಾವಿಯ ‘ಕುಂದಾ’, ಒಂದು ಬಗೆಯ sweet, ‘ಕುಂದ’ಪುಷ್ಪವಲ್ಲ ಎನ್ನುವದು.

ಈ ತರಹದ ಬರೆವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕೆಲವರು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅವರ ಸಮರ್ಥನೆ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ:
ಇ, ಈ ಎನ್ನುವ ಸ್ವರಜೋಡಿ ಇದ್ದಂತೆಯೆ, ಅ, ಆ ಎನ್ನುವ ಸ್ವರಜೋಡಿ ಇದೆ. ಅಂದರೆ, ಅ ಸ್ವರವನ್ನು ಹೃಸ್ವ ಆ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು. ಇವರ ಪ್ರಕಾರ, ‘ರಮ’ ಎಂದು ಬರೆದು ‘ರಮಾ’ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು. ‘ದಸರ’ ಎಂದು ಬರೆದು ‘ದಸರಾ’ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು. ಇವರಿಗೆ ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆ : ಮ ಅನ್ನು ಮಾ ಅನ್ನುವದಾದರೆ, ರ ಅನ್ನು ರಾ ಎಂದೇಕೆ ಅನ್ನಬಾರದು? ಅರ್ಥಾತ್ ‘ರಮ’ ಪದವನ್ನು ‘ರಾಮಾ’ ಎಂದು ಏಕೆ ಉಚ್ಚರಿಸಬಾರದು? ‘ದಸರ’ ಪದವನ್ನು ‘ದಾಸಾರಾ’ ಎಂದೇಕೆ ಉಚ್ಚರಿಸಬಾರದು?
ಇದಕ್ಕೆ ಅವರು ಕೊಡುವ ಸಮಾಧಾನ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ. ಪದಾಂತದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹೃಸ್ವ ‘ಅ’ ಕಾರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ದೀರ್ಘವಾಗಿ ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು.
ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಕನ್ನಡ ಬರಹವು purely phonetic script ಆಗುವದಿಲ್ಲ ; selectively phonetic script ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸರಿಯಲ್ಲ.

‘ಅ’ಕಾರವನ್ನು ‘ಆ’ಕಾರ ಮಾಡುವ ಅಪಪ್ರಯೋಗದಂತೆಯೇ, ವ್ಯಂಜನೀಕರಣದ ಮತ್ತೊಂದು ಅಪಪ್ರಯೋಗವೂ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ಬಂದಿದೆ.
ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕದ suplimentನಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ ಎಚ್ಚೆಸ್ಕೆಯವರ ಲೇಖನ ಬಂದಿತ್ತು. ಆ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಅವರು, ‘ರಾಯಚೂರಕರ’ ಎನ್ನುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ‘ರಾಯ್‌ಚೂರ್‌ಕರ್’ ಎಂದು ನಿರ್ದಯೆಯಿಂದ ಚೂರು ಚೂರು ಮಾಡಿ ಒಗೆದಿದ್ದರು. ಈ ವ್ಯಂಜನಾಘಾತವನ್ನು ‘ಭೀಮಸೇನ ಜೋಶಿ’ಯವರೂ ಅನುಭವಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ‘ಭೀಮಸೇನ್ ಜೋಷಿ’ ಅಗಿದ್ದಾರೆ.(ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾ ನೋಡಿರಿ). ಅವರ ಪುಣ್ಯಬಲವು ದೊಡ್ಡದು. ‘ಭೀಮ್‌ಸೇನ್ ಜೋಷಿ’ ಆಗಿಲ್ಲ! ಇದರಂತೆ, ಕನ್ನಡ ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ‘ಗಿರೀಶ ಕಾರ್ನಾಡ’ರು ‘ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಡ್’ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. 'ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಕಾಮತ'ರು 'ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನ ಕಾಮತ'ರಾಗಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ಓದುಗರು ಈ ತಪ್ಪನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರು. ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನ ಎಂದು ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುವದಿಲ್ಲ, ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಎಂದು ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನಾನೂ ಸಹ ಆಧಾರಸಹಿತ ತೋರಿಸಿದ ನಂತರವೇ, ಅವರು ಮರಳಿ ಜ್ಯೋತ್ಸ್ನಾ ಆದರು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೂ ಒಂದು ಅಪಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಹೇಳಿಬಿಡಬಹುದು: ‘ಜೋಶಿ’ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಸಂಸ್ಕೃತಜನ್ಯ ಭಾಷೆಯ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿ ‘ಜೋಶಿ’ ಎಂದೇ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಅದೇ ಪ್ರಯೋಗವಿದೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ, ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ‘ಜೋಷಿ’ ಎಂದು ಬರೆಯುವದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ವಿಕಿಪೀಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ನಾನು ಶಂ.ಬಾ. ಜೋಶಿಯವರ ಬಗೆಗೆ ಒಂದು ಲೇಖನ post ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಅದನ್ನು ಆಗಲೇ ಇರುವ ‘ಶಂ.ಬಾ. ಜೋಷಿ’ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ merge ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಶಂ.ಬಾ. ಜೋಶಿಯವರು ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ‘ಜೋಶಿ’ ಎಂದು ಸರಿಯಾಗಿ ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಅದನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ‘ಜೋಷಿ’ಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುವದರ ಔಚಿತ್ಯವೇನು?

ಇರಲಿ, ಈಗ ವ್ಯಂಜನೀಕರಣಕ್ಕೆ ಮತ್ತೆ ಮರಳೋಣ. ‘ಗದುಗು’ ಅಥವಾ ‘ಗದಗ’ ಎನ್ನುವ ಊರಿನ ಹೆಸರನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕಾರಕೂನರು ‘ಗದಗ್’ ಮಾಡಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಬಹುಶಃ, ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ವಿರಚಿತ ‘ಗದುಗಿನ ಭಾರತ’ ಇವರ ಪೆನ್ನಿನಲ್ಲಿ ‘ ಕುಮಾರ್‌ವ್ಯಾಸ್ ಬರೆದ ಗದಗ್‌ನ ಭಾರತ್’ ಆಗಬಹುದು. ಅಷ್ಟೇಕೆ, ‘ಬಸವೇಶ್ವರ’ರು ‘ಬಸ್‌ವೇಶ್ವರ್’ ಆಗಬಹುದಲ್ಲವೆ?

ಆದುದರಿಂದ, ಕನ್ನಡವನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ ಗೆಳೆಯರೆ,
ಯಾವುದೇ regional sentimentsಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗದೆ, ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಪರಾಮರ್ಶಿಸಿ, ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ದಯವಿಟ್ಟು ತಿಳಿಸಿರಿ. ಎಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿದೆಯೊ, ಅಲ್ಲಿ ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಮುಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ/ಮಹಾಪ್ರಾಣಗಳ ಬಗೆಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.

“ಸರಿಗನ್ನಡಮ್ ಗೆಲ್ಗೆ!”