ಭಾರತದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯಗಳು ಹಾಗು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

 “ಅಸ್ಯುತ್ತರಸ್ಯಾಂ ದಿಶಿ ದೇವತಾತ್ಮಾ ಹಿಮಾಲಯೋ ನಾಮ ನಗಾಧಿರಾಜಃ| ಪೂರ್ವಾಪರೌ ತೋಯನಿಧೀ ವಗಾಹ್ಯ ಸ್ಥಿತಃ ಪೃಥಿವ್ಯಾ ಇವ ಮಾನದಂಡಃ  ”

 

ಕವಿಗುರು ಕಾಳಿದಾಸನು ತನ್ನ ‘ಕುಮಾರಸಂಭವ’ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಲಯವನ್ನು ‘ದೇವತಾತ್ಮಾ’ ಎಂದು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ, ಗೌರವದಿಂದ ಕರೆಯುವ ಸಾಲು ಇದು. ಭಾರತವು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಲಯದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದ ವಿಶಾಲವಾದ ದೇಶವಾಗಿದ್ದು, ಈ ಭೂಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಮುದಾಯಗಳು ಹರಡಿದ್ದವು, ಹರಡಿವೆ. ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಸಮುದಾಯಗಳು ಬಲಿಷ್ಠವಾದರೆ, ಕೆಲ ಸಮುದಾಯಗಳು ನಶಿಸಿ ಹೋದವು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗು ನಮ್ಮ ಸ್ಥಳನಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಬಹುದು. ಈ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಶೋಧಕರಾದ ಕೀರ್ತಿಶೇಷ ಶಂ. ಬಾ. ಜೋಶಿಯವರು ಏಶಿಯಾದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಹಾಗು ಆಳವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಶಂ. ಬಾ. ಜೋಶಿಯವರು ತಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗಿಂತ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿಯೇ ಭರತಖಂಡದ ಗೊಂಡಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೂ ಒಂದು ಸಮುದಾಯದ ಕೆಲವರು ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ್ದರು ಅನ್ನುವುದು ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿಯಲ್ಲವೆ? ಅವರೇ ಬಾಹ್ಯಾಂತರಿಕ್ಷ ಯಾತ್ರಿಗಳು! ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗುವುದೆ, ಗೆಳೆಯರೆ? ಈ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಲ್ಲ ಕೆಲವು ಅಂಶಗಳನ್ನು, ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಗಳಿಂದಲೇ ಹೆಕ್ಕಿ, ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ  ಇದೀಗ ಇಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ.

 

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಭಾರತದ ಸರ್ವಮಾನ್ಯ, ಜನಪ್ರಿಯ ದೇವರಾದ ಹನುಮಂತನನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ. (‘ಹನುಮಾನ್’ ಎನ್ನುವುದು ‘ಅನುಮಾನ್’ ಎನ್ನುವ ಅನ್ಯಭಾಷೆಯ ಪದದ ಅಪಭ್ರಂಶ ರೂಪ ಎಂದು ಭಾಷಾತಜ್ಞರೊಬ್ಬರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ; ಇದು ಬೇರೆಯ ವಿಷಯ.)  ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ‘ಹನು’ ಎಂದರೆ ಗದ್ದ. ಉದ್ದವಾದ ಗದ್ದವಿದ್ದವನು ಹನುಮಾನ್. ಈ ದೈಹಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವುಳ್ಳ ಕೆಲವರು ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರಂತೆ. ಇದು ಒಂದು ದೂರದ ಊಹೆ ಎಂದು ಅನಿಸಬಹುದು. ಇದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹತ್ತಿರದ ಕೆಲವು ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣವೆ? ಹನುಮಂತನು ವಾಯುದೇವನ ಮಗನು. ನಮ್ಮ ಸ್ಪರ್ಶದ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿರುವ ವಾಯುವಷ್ಟೇ ವಾಯುದೇವನಲ್ಲ; ‘ನಿಲಿಂಪ’ರು ಹಾಗು ‘ಮರುತ’ರು ಎನ್ನುವುದು ವಾಯುದೇವತೆಗಳ ಗುಂಪುಗಳು. ನಮ್ಮ ಸ್ತೋತ್ರಮಂತ್ರಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಇವರ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ. ಇವರನ್ನು ಅಂತರಿಕ್ಷ ಯಾತ್ರಿಗಳು ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದೆ? ಈ ವಾಯುದೇವರಲ್ಲಿಯ ಓರ್ವನು ಭೂವನಿತೆಯಾದ ‘ಅಂಜನಾ’ಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ‘ಹನುಮಂತ’ನು ಜನಿಸಿದನೆ? ಇದು ಒಂದು ಅತಿರೇಕದ ಕಲ್ಪನೆ ಎಂದು ನಿಮಗೆ ಎನಿಸಿದರೆ, ಇದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎರಡು ಸಂಭಾವ್ಯ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ನಿಮ್ಮೆದುರಿಗೆ ಇಡುತ್ತೇನೆ:

 

ಹನುಮಂತನು ಸೀತಾದೇವಿಯನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತ ಕತ್ತಲೆಯ ಕಗ್ಗಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅಲೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ಒಂದು ಗುಹೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಆ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ಆತನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ತನ್ನ ಮೈಯಿಂದಲೇ ಬೆಳಕನ್ನು ಸೂಸುತ್ತಿರುವ ಓರ್ವ ಯೋಗಿನಿಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಅವಳ ಹೆಸರು ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಾ. (ಸ್ವಯಂಪ್ರಭಾ ಎನ್ನುವುದು ಅವಳಿಗೆ ನಾವು ಕೊಟ್ಟ ಹೆಸರು ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಿದೆ.) ಅವಳಿಗೆ ಈ ಬೆಳಕು ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದಿತು? ಇದು ಅಣುಶಕ್ತಿಯ ಬೆಳಕು ಇರಬಹುದೆ? ಬಾಹ್ಯಾಂತರಿಕ್ಷದ ಸುದೂರದಿಂದ ಭೂಮಿಯವರೆಗೆ ಬಂದವರಿಗೆ, ಅಣುಶಕ್ತಿಯಿಂದಲೇ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹಾಗು ಬೆಳಕನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ತಂತ್ರ ಅನಿವಾರ್ಯವಲ್ಲವೆ?

 

ಇನ್ನೀಗ ಮತ್ತೊಂದು ಪುರಾವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೆಲವು ಉಬ್ಬುಶಿಲ್ಪಗಳಿವೆ. ಅದರಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಶಿಲ್ಪವು ಥೇಟ್ ನಮ್ಮ ಹನುಮಂತನನ್ನೇ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ನಾನು ೪೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ, ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಒಂದು ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ಭಾರತೀಯನಾದ ನನಗೆ ಇದು ಹನುಮಂತನ ಚಿತ್ರವೆಂದು ಥಟ್ಟನೆ ಹೊಳೆಯಿತು. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಗಳ ಪರಿಚಯವಿರದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರಿಗೆ ಹಾಗೆ ಅನಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ! ಇದೊಂದು ಆದಿವಾಸಿಗಳ ಕಲ್ಪನಾಚಿತ್ರವೆಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸಿರಬಹುದು! (ಆದಿವಾಸಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯ ಮೂಲಕ ಅಂತಹ ಒಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸೃಜಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ!) 

 

ಹೀಗಿರುವಾಗ ಭರತಖಂಡಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ ಅನೇಕ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಾಹ್ಯಾಂತರಿಕ್ಷದ ಒಂದು ಸಮುದಾಯವೂ ಇದ್ದಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಜಿಜ್ಞಾಸುಗಳು ಗಂಭೀರವಾದ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಈ ವಿಷಯವು ಯೋಗ್ಯವಾಗಿದೆ!

 

ಇನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಂತರಿಕ್ಷವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಸಮುದ್ರಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಬರೋಣ. ದೇವತೆಗಳು ಹಾಗು ಅಸುರರು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಸಮುದ್ರಮಥನವನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ, ಸಮುದ್ರದ ಒಡಲಿನಿಂದ ಹದಿನಾಲ್ಕು ರತ್ನಗಳು ಹೊರಬಂದವು ಎಂದು ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಆ ರತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಏಳು ಮುಖದ ಕುದುರೆ ಸಹ ಒಂದು ರತ್ನ. ಸಮುದ್ರದ ಈ ರತ್ನಗಳು ಈಜಿಪ್ತಿನಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಮುದ್ರಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಬಂದ ‘ರತ್ನಗಳು’ ಎಂದು ಕೆಲವು ಸಂಶೋಧಕರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಯೂ ಸಹ ಇದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈಜಿಪ್ತಿನಿಂದ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಜಿಪ್ತದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕುದುರೆಗೆ hytr ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅದೇ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ‘ಕುದುರೆ’ಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕನ್ನಡದ ಕಣ್ವರೆಂದು ಖ್ಯಾತರಾದ ಬಿ.ಎಮ್.ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯನವರು ತರ್ಕಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಭಟಕಳವು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತ ಬಂದರು ಆಗಿತ್ತು ಹಾಗು ಈ ಬಂದರಿಗೆ ಈಜಿಪ್ತಿನ ಜೊತೆ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕವಿತ್ತು ಎನ್ನುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವ ವಿಷಯವೇ ಆಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಂದ ಅರಬರು ಭಟಕಳದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಅವರಿಗೆ ‘ನವಾಯತರು’ ಎಂದು ಸ್ಥಳೀಯರು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. (ನವಾಯತ=ನವ+ಆಯತ). ಇವರೀಗ ಪರಕೀಯರಾಗಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ! ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವಾಹದಲ್ಲಿ ಇವರು ಮಿಳಿತರಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ.

 

(ಟಿಪ್ಪಣಿ: (೧) ಭಟಕಳ ಬಂದರಿನ ಅನುಕೂಲತೆಯನ್ನು ಅರಿತಂತಹ ಶ್ರೀ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯನವರು ಮೈಸೂರಿನ ದಿವಾನರಾಗಿದ್ದಾಗ, ಭಟಕಳವನ್ನು ಮೈಸೂರಿಗೆ ಮಾರಲು ಕೊಡುವಂತೆ ಬ್ರಿಟಿಶರನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದರು; ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಶರು ಅದಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ.

(೨) ಹಿಮಾಲಯವಾಸಿಯಾದ ಶಿವನ ವಾಹನವು ನಂದಿಯಾಗಿತ್ತೇ ಹೊರತು, ಕುದುರೆಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನ ಮಗನಾದ ಗಣಪತಿಯೂ ಸಹ ಗಜಮುಖನೇ ಹೊರತು, ಆಶ್ವಮುಖನಲ್ಲ! ಕುದುರೆಗಳ ಬಳಕೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಮಾಯಣ ಹಾಗು ಮಹಾಭಾರತದ ಕಾಲಗಳಿಂದ ಅಂದರೆ ಆರ್ಯರ ಆಗಮನದ ನಂತರವೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.)

 

ಇದಿಷ್ಟು ಪ್ರಾಗೈತಿಹಾಸಿಕ ಭಾರತದ ಪುರಾಣ. ಇನ್ನು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ!

(೧) ಮಲ್ಲರು: ಮಲ್ಲರು ಭಾರತದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಹರಡಿದ ದೊಡ್ಡ ಸಮುದಾಯ. ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ವ್ಯಾಸಭಾರತವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಈ ಮಲ್ಲರ ವಾಸಸ್ಥಾನವು ಇದೀಗ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ ಹಾಗು ಭಾರತದ ಝಾರಖಂಡದಲ್ಲಿದೆ. ಇವರದು ಜಾಟ ಕುಲ. (ಜಾಟ >> ಜಾತ = ಕುಲೀನ). ಇವರು ಬಂಗಾಲವನ್ನು ಸಹ ಆಳಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಇವರು ಕಟ್ಟಿಸಿದ ಗುಡಿ-ಗುಂಡಾರಗಳಿವೆ. ಮಲ್ಲ ಅರಸರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನವರೆಂದು ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಹ ಮಲ್ಲರು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇವರ ಅನೇಕ ನೆಲೆಗಳು ‘ಮಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವ ಪೂರ್ವಪದದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ, ಮಲ್ಲಾಪುರ, ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ಇತ್ಯಾದಿ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಹರಿದ ಮಲಪ್ರಭಾ ನದಿಯು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ‘ಮಲ್ಲಪ್ರಭಾ’!. ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಂಡಿತರು ಇದನ್ನು ‘ಅಮಲಪ್ರಭಾ’ ಎಂದು ತಿದ್ದುವ ಜಾಣ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ! ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಜಮಾಸು ೩೦,೦೦೦ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೩೮೫ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ‘ಮಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವ ಉಪಾಧಿಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ, ಅರ್ಥಾತ್ ಅಂದಾಜು ೧೩%. ಇದಲ್ಲದೆ ಕೇರಳದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಈ ಹೆಸರಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳಿವೆ. ಕನ್ನಡದ ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ‘ಮಲಪೂರಿ’ ಎನ್ನುವ ಒಬ್ಬ ಯಕ್ಷಿಣಿ ಬರುತ್ತಾಳೆ. ಅರ್ಥಾತ್ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಈಗ ಹೇಳಹೆಸರಿಲ್ಲದಂತೆ ನಶಿಸಿ ಹೋಗಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಈ ಮಲ್ಲರು ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಒಂದು ಪ್ರಬಲ ಸಮುದಾಯವಾಗಿದ್ದರು. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇವರು ಈಗ ಇರದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಉತ್ತರಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇವರದು ದೊಡ್ಡ ಸಮುದಾಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ Bandit Queen ಎಂದು ಖ್ಯಾತಳಾಗಿದ್ದ ಫೂಲನ್ ದೇವಿಯು ಮಲ್ಲ ಕುಲದವಳು. ಮಲ್ಲರು ಜಲಗಾರರೂ ಸಹ ಅಹುದು. ಇವರು ‘ಗಂಗಾಮತಸ್ಥ’ರಿಗೆ ಹತ್ತಿರದವರಾಗಿರಬಹುದೆ? ಗಂಗಾಮತಸ್ಥರು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಾವು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ,  ಗಂಗೆಗೆ ಸಂಬಂಧ ಪಟ್ಟ ಈರ್ವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧಪುರುಷರೆಂದರೆ, (೧) ವ್ಯಾಸ ಮತ್ತು (೨) ಭೀಷ್ಮ.

 

ವ್ಯಾಸನು ಪರಾಶರ ಎಂಬ ಋಷಿ ಹಾಗು ಮತ್ಸ್ಯಗಂಧಿ ಎನ್ನುವ ಬೆಸ್ತ ತರುಣಿಯ ಮಗನು. ವ್ಯಾಸನ ಜನನದ ನಂತರ ಪರಾಶರನು, ಮತ್ಸ್ಯಗಂಧಿಗೆ ವಿದಾಯ ಹೇಳಿ ಹೊರಟು ಹೋದನು! ಮತ್ಸ್ಯಗಂಧಿಯೇ ವ್ಯಾಸನನ್ನು ತನ್ನ ಬೆಸ್ತಕುಲದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದಳು ಎಂದು ನಾವು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಅದರಂತೆಯೇ ಭೀಷ್ಮನು ಶಂತನು ಎನ್ನುವ ಮಹಾರಾಜ ಹಾಗು ಗಂಗಾದೇವಿಯ ಸಂಯೋಗದಿಂದ ಜನಿಸಿದನು. ಈ ಎರಡೂ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುವ ವಿಷಯವೆಂದರೆ, ಈ ಬೆಸ್ತ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ವಿವಾಹಬಂಧನವು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಕುಲದವರಾದ ಬೆಸ್ತ ಕನ್ಯೆಯರಲ್ಲಿ ಆರ್ಯಕುಲದ ಗಂಡಸರಿಗೆ ಜನಿಸಿದವರು ಈ ಭೀಷ್ಮ ಹಾಗು ವ್ಯಾಸ ಮಹರ್ಷಿಗಳು. ಗಂಗೆಯು ತನ್ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮೊದಲ ಏಳು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನದಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸುಟಳು ಎನ್ನುವದರ ಅರ್ಥವೇನು? ಈ ಬೆಸ್ತರ ಕುಲವು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನವಾಗಿದ್ದು, ಇವಳು ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ತನ್ನ ಕುಲದವರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಸಿದಳು; ಎಂಟನೆಯ ಮಗುವನ್ನು ಶಂತನು ರಾಜನು ಬೇಡಿಕೊಂಡಾಗ, ಅವನಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿ, ತಾನು ಮತ್ತೆ ತನ್ನ ಪೂರ್ವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮರಳಿದಳು!

 

ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಆರ್ಯರಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ವಿವಾಹಬದ್ಧತೆ ಮೊದಮೊದಲು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಶ್ವೇತಕೇತು ಎನ್ನುವ ವಟುವಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳಿರಿ. ಈ ವಟುವು ಒಂದು ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ತನ್ನ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಬಂದಾಗ, ಅಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಾಯಿ ಒಬ್ಬ ಅಪರಿಚಿತ ಗಂಡಸಿನ ಜೊತೆಗೆ ಮಲಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾನೆ. ಅದು ಅವನಿಗೆ ಸಹ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ತಕ್ಷಣವೇ ಆತನು ಶಾಪರೂಪದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಟ್ಟಳೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಇನ್ನು ಮೇಲೆ ಆರ್ಯ ಹೆಂಗಸರು ತಮ್ಮ ಗಂಡಂದಿರ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಮಲಗತಕ್ಕದ್ದು, ಬೇರೆ ಗಂಡಸರ ಜೊತೆಗೆ ಮಲಗಕೂಡದು. ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ನಾವು ಪರೀಕ್ಷಿಸುವಾಗ, ಆರ್ಯರು ಭೂಮಿಯ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಉತ್ತರ ಧ್ರುವಕ್ಕೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಎಸ್ಕಿಮೋಗಳಲ್ಲಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಕಡಿಮೆ. ಅಲ್ಲಿಯ ಹವಾಮಾನ ಹಾಗು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಇದು ಸಹಜವೇ. ಆದರೆ, ಎಲ್ಲ ಮನುಷ್ಯಕುಲಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಬಯಕೆ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದಲ್ಲವೆ? ಆದುದರಿಂದ ಓರ್ವ ಎಸ್ಕಿಮೊ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಯಾರಾದರೂ ಪುರುಷನು ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಬಂದಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಎಸ್ಕಿಮೋನ ಹೆಂಡತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಮಲಗಿಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕು! ಇದು ಅಲ್ಲಿಯ ರಿವಾಜು. ಭಾರತದಂತಹ ಅತಿಸಂತಾನ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಏಕಪತಿತ್ವವು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ!

 

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಬೇಟೆಯ ಹಾಗು ಬೆಳೆಯ ಜಾಗಗಳ ಸಲುವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಸಮುದಾಯಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಹೋರಾಡುತಿದ್ದದ್ದು ಸಹಜವೇ ಆಗಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ, ಈ ಮಲ್ಲರ ಕಡು ವೈರಿ ಯಾರೆಂದಿರಾ? ಆತನೇ ನಮ್ಮ ಪುರಾಣಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವನಾದ ಮಲ್ಲಾರಿ! ಈ ಮಲ್ಲಾರಿಗೆ ‘ಮಲ್ಲನಿಷೂದನ’ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗಿದೆ.ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಶೂರ-ವೀರ ಕುಲದವರಾದ ಮಲ್ಲರು, ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟಗಳಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣು ಮುಕ್ಕಿದಾಗ, ಅವರು ಸಮಾಜಸೋಪಾನದಲ್ಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಮೆಟ್ಟಲಿಗೆ ಇಳಿದರು!

 

ಈ ಎಲ್ಲ ಭಾರತೀಯ ಕುಲಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಗಳೇನು, ಅವರುಗಳ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹೇಗಿತ್ತು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಪರಿಶೀಲಿಸೋಣ.

ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವುದು ಯಂತ್ರವೂ ಹೌದು, ಮಂತ್ರವೂ ಹೌದು.

ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರೆಲ್ಲ ಕಾಡಾಡಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಗಾಗಿ ಸಂಚರಿಸುವಾಗ, ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಸನಿಹದಲ್ಲಿಯೇ ‘ಹುಲಿ’ ಇದೆ ಎನ್ನುವ ಸುಳಿವು ಸಿಕ್ಕಿತು ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಒಬ್ಬರನ್ನೊಬ್ಬರು ಎಚ್ಚರಿಸಬೇಕೆಂದರೆ, ಈ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಭಾಷೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಅವರು ಹ್ರಸ್ವಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತ, ‘ಪುಲ್, ಪುಲ್’ ಎಂದು ಅಂದಿರಬಹುದು. ಈ ಪುಲ್ ಎನ್ನುವ ಪದವೇ ಮುಂದೆ ಪುಲಿಯಾಗಿ, ಬಳಿಕ ಹುಲಿಯಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿರಬಹುದು! ಒಂದೊಂದೇ ಪದಗಳು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು, ವಾಕ್ಯಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿ, ಭಾಷೆ ಬೆಳೆದಿರಬಹುದು! ಇದು ಜೋಕ್ ಅಲ್ಲ, ಒಂದು ಸಂಭಾವ್ಯತೆ. ಆದರೆ, ನಾನು ಹೇಳಬಯಸುವ ವಿಷಯ ಬೇರೆಯದೇ ಆಗಿದೆ:

 

ಕನ್ನಡದ ಕಥಾಬ್ರಹ್ಮ, ಜ್ಞಾನಪೀಠಪ್ರಶಸ್ತಿವಿಜೇತ ಮಾಸ್ತಿ ವೆಂಕಟೇಶ ಅಯ್ಯಂಗಾರರಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಂಡಿತರೊಬ್ಬರು ಒಮ್ಮೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು: `ಅಲ್ಲಯ್ಯ, ಯಾವುದೇ ಭಾಷೆಯ ಪದವಾಗಲಿ, ಅದು ಭಾವವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ವ್ಯಕ್ತಗೊಳಿಸಬೇಕು. ಈಗ ನೋಡಿ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನೀವು ‘ಹುಲಿ’ ಎನ್ನುತ್ತೀರಿ. ಹೀಗೆ ಅಂದಾಗ, ನಿಮಗೆ ಹುಲಿಯ ಭೀಕರತೆಯ ಅನುಭವ ಆಗುವುದೆ? ಆದರೆ, ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ‘ವ್ಯಾಘ್ರ’ ಎನ್ನುವ ಉಗ್ರ ಪದವಿದೆ. ಹೌದಲ್ಲವೆ?’

 

ಈ ಮಾತಿಗೆ ಮಾಸ್ತಿ ವೆಂಕಟೇಶ ಅಯ್ಯಂಗಾರರ ಉತ್ತರ ಹೀಗಿತ್ತು: ಸ್ವಾಮಿ, ಇರುವೆಯಂತಹ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಾಣಿಗೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇರುವೆ ಎನ್ನುವ ಸಣ್ಣ ಪದವೇ ಇದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ‘ಪಿಪೀಲಿಕಾ’ ಎನ್ನುವ ದೀರ್ಘ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರಲ್ಲ! ಇದಕ್ಕೆ ಏನು ಹೇಳುತ್ತೀರಿ?’ ಸಂಸ್ಕೃತದ  ಅಭಿಮಾನಿ ಪಂಡಿತರು ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಕೂತರು!

 

ಮಾನವನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಹುಟ್ಟುವುದು ಭಾವ, ಬಳಿಕ ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತಹ ಒಂದು ಪದ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಹುಲಿಯನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಏನೂ ಭೀತಿಯಾಗುತ್ತಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. (ಈ ಮಾತಿಗೆ ನಮ್ಮ ‘ಸಳ’ನೇ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.) ಅದಕ್ಕೇ ಆ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ಅವರು ಸಹಜವಾಗಿ ‘ಹುಲಿ’ ಎಂದು ಬಿಟ್ಟರು. ಆದರೆ ಭಯಭೀತರಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಂಡಿತರು ಅದೇ ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ‘ವ್ಯಾಘ್ರ’ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ! 

 

ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ  ಸಹ ಭಾವವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಮಾಡದಂತಹ ಅನೇಕ ಪದಗಳಿದ್ದು, ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡಿಗರು, ಅಂತಹ ಪದಗಳನ್ನು ‘ತಿದ್ದಿ’ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣ ಪದಗಳಿಲ್ಲ, ಇರುವದೆಲ್ಲವೂ ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಪದಗಳೇ ಎನ್ನುವ ಭ್ರಮೆ ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಇದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ‘ಗರ್ಜನೆ’; ಎನ್ನುವ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದವನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರು ‘ಘರ್ಜನೆ’ ಎಂದು ತಿದ್ದಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ‘ಕ್ರೋಡೀಕರಣ’ ಪದವನ್ನು ‘ಕ್ರೋಢೀಕರಣ’ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು, ಉಚ್ಚ, ಉಚ್ಚಾರ, ಉಚ್ಚಾಟನೆ ಎನ್ನುವ ಪದಗಳಂತೂ ಉಚ್ಛ, ಉಚ್ಛಾರ, ಉಚ್ಛಾಟನೆ ಎಂದು upgraded ಆಗಿವೆ! ಭಲೇ ಕನ್ನಡಿಗ! ಅಥವಾ ಈ ತರಹದ ತಿದ್ದುವಿಕೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರ ಜಾಯಮಾನ ಎನ್ನೋಣವೇ!

 

ಮೈಸೂರು ಸಂಸ್ಥಾನವು ಬ್ರಿಟಿಶರ ಸುಪರ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾಗ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಅನೇಕ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಸರಕಾರಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಅಂಕಿಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಅಂಕಿಗಳನ್ನೇ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅಂಕಿಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳು ಇದ್ದರೂ ಸಹ, ನಾವು ಪ್ರಭುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ, ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಅಂಕಿಗಳನ್ನೇ ಬಳಸತೊಡಗಿದೆವು. ಹೀಗಾಗಿ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ೧, ೨, ೩,೪........ಗಳ ಬದಲಾಗಿ, 1,2,3,4.......ರೂಢವಾದವು. ಕರ್ನಾಟಕ ಏಕೀಕರಣವಾಗಿ ೬೮ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಸಹ, ನಾವು ಈ ರೂಢಿಯ ಗುಲಾಮರೇ ಆಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದೇವೆ!

ಕನ್ನಡಿಗರು ಮರೆತು ಬಿಟ್ಟ ಮಾತು ಏನೆಂದರೆ:

ಭಾಷೆ ಎನ್ನುವುದು ಯಂತ್ರವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಮಂತ್ರವೂ ಹೌದು!

ಭಾಷಾ ಅಜ್ಞಾನ

ಬ್ರೆಕ್ (break) ಮತ್ತು ಬ್ರೇಕ್ (brake) ಇವುಗಳ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇನು, ಗೆಳೆಯರೆ? ನಿಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವಂತೆ ಬ್ರೆಕ್ (break) ಅಂದರೆ ತುಂಡು ಮಾಡುವುದು, ಮುರಿಯುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಂಗ್ಲೀಶರು ‘Dawn is breaking’, `She broke the engagement”, `Breaking news” ಮೊದಲಾದ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಬ್ರೇಕ್ (brake) ಅಂದರೆ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತಡೆ ಹಚ್ಚಿ ನಿಲ್ಲಿಸುವುದು. 

 ನಮ್ಮ ಟೀವಿ ವಾಹಿನಿಗಳಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಸ್ವಲ್ಪ ತುಟ್ಟಿ ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತೆ. ( ಕನ್ನಡವು ಅದಕ್ಕೂ ಜಾಸ್ತಿಯೇ ತುಟ್ಟಿ ಇರಬಹುದು!) ಈ ಟೀವಿ ವಾಹಿನಿಗಳು ತಮ್ಮ ತೋರುಪಟದ ಮೇಲೆ ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಜ್ ಎಂದು ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದು ನೋಡಿ ಅಚ್ಚರಿ ಹಾಗು ಬೇಸರ ಎರಡೂ ಆಯಿತು. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಪದವನ್ನು ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವುದು ಯಾತಕ್ಕೆ? ತಮ್ಮ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಪಾಂಡಿತ್ಯವನ್ನು ಅಥವಾ ಆಧುನಿಕತೆಯನ್ನು(?) ಮೆರೆಸುವದಕ್ಕೆ? ನಮ್ಮ ಮುದ್ದಣನು ಹೇಳಿದಂತೆ ಇದು ಮುತ್ತುಮ್ ಮೆಣಸುಮ್ ಕೋದಂತಹ ಅಲಂಕಾರವಷ್ಟೆ! ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಜ್ ಎಂದರೆ ಏನರ್ಥ? ನಿಲ್ಲುತಡೆ ಹಾಕಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಸಮಾಚಾರ ಎಂದಲ್ಲವೆ? ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ, ನಮ್ಮ ವಾಹಿನಿಗಳು ಎರಡು ಅತ್ಯಾಚಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ. ಒಂದು, ಕನ್ನಡ ಹಾಗು ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಭಾಷೆಗಳ ಕೊಲೆ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ, ನೋಡುಗರಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷತ: ಅಮಾಯಕ ಬಾಲಕರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಹೀನ ಕಾರ್ಯ!

 ನಮ್ಮ ಟೀವಿ ವಾಹಿನಿಗಳ ಸಂಪಾದಕರು ಕುರುಡರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ,ಕಿವುಡರೂ ಹೌದು ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವು ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿರುವುದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿದೆ. ಲಕ್ಷದ್ವೀಪದ ನಿವಾಸಿಗಳು ತಮ್ಮ ಆಡುಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಈ ದ್ವೀಪವನ್ನು ‘ಲಖದೀವ್’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ‘ಖ’ ಎನ್ನುವ ಮಹಾಪ್ರಾಣಾಕ್ಷರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಯೇ ಹೊರತು ‘ಕ’ ಎನ್ನುವ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿಯನ್ನಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಿ. ಹೀಗಿರುವಾಗ, ನಮ್ಮ ವಾಹಿನಿಯೊಂದರ ತೋರುಪಟದಲ್ಲಿ, ‘ಲಕ್ ದೀವ್’ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ! ಅಲ್ಲಿಯ ಜನರು ಬಳಸುವ ‘ಖ’ ಎನ್ನುವ ಮಹಾಪ್ರಾಣವನ್ನು ನಮ್ಮ ಕಿವುಡರು ‘ಕ್’ ಎನ್ನುವ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಏನಾದರೂ ಕಾರಣವಿದೆಯೆ? ಯಾವುದೇ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾದರೂ ಅಲ್ಲಿಯ ಮೂಲಭಾಷಿಕರ ಉಚ್ಚಾರವನ್ನೇ ನಾವು ಅನುಸರಿಸಬೇಕೆ ಹೊರತು ನಮ್ಮ ಶೋಕಿ ಪದವನ್ನಲ್ಲ. ‘ಅದು ಹೀಗಲ್ಲ’, ಎಂದು ಕೆಲವು ಜ್ಞಾನಿಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು  ನೀಡಬಹುದು. ಅರ್ಥಾತ್ ಕನ್ನಡದ ‘ಜಾಯಮಾನ’ದಲ್ಲಿ ಮಹಾಪ್ರಾಣವಿಲ್ಲ! ಕನ್ನಡಿಗರು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿಗಳು ಎನ್ನುವ ತರ್ಕವನ್ನು ಅವರು ನಿಮ್ಮ ಮುಂದೆ ಇಡಬಹುದು! ಆದರೆ ಗೆಳೆಯರೆ, ನಾವು ಪರಭಾಷೆಯ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಬೇಕಾದರೆ, ಅಲ್ಲಿಯ ಭಾಷಿಕರ ಉಚ್ಚಾರವನ್ನು ಬಳಸಬೇಕೆ ಹೊರತು ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯ, ‘ತಥಾಕಥಿತ ಜಾಯಮಾನ’ವನ್ನಲ್ಲ! ಈ ಜಾಯಮಾನದ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿದರೆ, ಆಗುವ ಅನಾಹುತವನ್ನು ನಿಮಗೆ ಹೇಳುವೆ! ಕೆಲವು ಸ್ಥಳಿಕ ಕನ್ನಡಿಗರು ‘ಹಾಸನ’ಕ್ಕೆ ‘ಆಸನ’ ಎಂದೂ, ‘ಅರಸೀಕೆರೆ’ಗೆ ‘ಹರಸೀಕೆರೆ’ ಎಂದೂ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ‘ಜಾಯಮಾನ’! ನಾವೂ ಸಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಕನ್ನಡದ ಜಾಯಮಾನವನ್ನೇ ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದದ್ದು ಸಭ್ಯತನ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ನಾವೂ ಸಹ ಆಸನ ಹಾಗು ಹರಸೀಕೆರೆ ಎಂದೇ ಉಚ್ಚರಿಸುವುದು ನಾವು ‘ಜಾಯಮಾನ’ಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಮರ್ಯಾದೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪುಲಾಗದು ಎಂದು ನಿಮಗೆ ಅನಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ‘ಕನ್ನಡದ ಜಾಯಮಾನ’ವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟು ‘ಲಖದೀವ್’ ಎಂದು ಬರೆಯಿರಿ ಹಾಗು ‘ಲಖದೀವ್’ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಿರಿ. 

ನಿಜ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ನಮಗೆ ಅಂದರೆ ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಯ ಎಷ್ಟೋ ಮೂಲಪದಗಳೇ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ: ‘ಕಾರವಾರ’. ಕಾರವಾರದ ಮೂಲ ಹೆಸರು ‘ಕಡೇವಾಡ’. (ಇದು ಕಾರವಾರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಟ್ಟಕಡೆಯ ಹಳ್ಳಿಯಾಗಿದ್ದು ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ಸನಿಹವಾಗಿದೆ.) ಇಲ್ಲಿ ಬಂದಿಳಿದ ಬ್ರಿಟಿಶರಿಗೆ ಕಡೇವಾಡ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಅವರು ‘ಕಾರವಾರ’ ಎಂದು ಕರೆದರು. ಅವರ ಆಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ನಾವೂ ಸಹ ‘ಕಾರವಾರ’ಎಂದೇ ಹೇಳುತ್ತ ಬಂದೆವು. ಈಗ ನಾವು ಕಡೇವಾಡವೇ ಕಾರವಾರದ ಮೂಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಮರೆತೇ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇವೆ. ಇಂತಹ ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳು ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಂಡೀಹಳ್ಳಿ>>ದಾಂಡೇಲಿ. ಮರಾಠಿಗರ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಮಿರಜಗಿ ಎನ್ನುವ ಸ್ಥಳವು ಕೇವಲ ಮಿರಜ ಆಯಿತು; ಕಂದಹಾಳವು ಖಂಡಾಲಾ ಆಯಿತು! ಡೊಂಬ ಸಮುದಾಯದ  ಡೊಂಬಿಹಳ್ಳಿಯು ಡೊಂಬಿವಲಿ ಆಯಿತು, ಮಲ್ಲಹಾರವು ಮಲಾರ ಆಯಿತು! ಮರಾಠಿಗರು Bombayಅನ್ನು ಮುಂಬಯಿ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದರು. ಆದರೆ ಮುಂಬಯಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಖಂಡಾಲಾ, ಡೊಂಬಿವಲಿ, ಮಲಾರ ಇವುಗಳನ್ನು ಮೂಲಹೆಸರುಗಳಿಗೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ಹಾಗೆ ಮಾಡುವದರಿಂದ ಅವು ಎಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು ಎನ್ನುವುದು ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆಯೊ ಎನ್ನುವ ಹೆದರಿಕೆ ಅವರಿಗೆ!

 ಕನ್ನಡಿಗರು ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿಗಳಾಗಲು ಕಾರಣವೇನು? ಇದಕ್ಕೆ ಹಳೆಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತದ ಜನರಿಂದ ಥಟ್ಟನೆ ಬರುವ ಉತ್ತರವೇನೆಂದರೆ, ಕನ್ನಡವು ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಮಹಾಪ್ರಾಣವಿಲ್ಲ! ಅಯ್ಯೋ ದೇವರೆ, ನಮ್ಮ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿತ್ವವು ತಮಿಳಿನ ಕುರುಡು ಅನುಕರಣೆಯಲ್ಲದೆ, ಮತ್ತೇನೂ ಅಲ್ಲ! ನಿಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರುವಂತೆ, ತಮಿಳು ಬರಹದಲ್ಲಿ, ಮಹಾಪ್ರಾಣದ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕ, ಖ, ಗ, ಘ ಮೊದಲಾದ ಅಕ್ಷರಗಳಿದ್ದರೆ, ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಈ ನಾಲ್ಕೂ ಅಕ್ಷರಗಳಿಗೆ   ಕ ಎನ್ನುವ ಒಂದೇ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಂತೆಯೇ ಚ, ಛ, ಜ, ಝ ಇತ್ಯಾದಿ. ಆದುದರಿಂದ ಅವರಿಗೆ ಮಹಾಪ್ರಾಣವೆಂದರೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ಅವರನ್ನು alphabetically primitive ಎಂದು ಕರೆದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ! ಇಂತಹ  ಕಾಗುಣಿತ ಅರಿಯದ ಕಾಡುಜನರನ್ನು, ನಾವು ಅಂದರೆ ಕನ್ನಡಿಗರು ಕುರುಡರಂತೆ ಅನುಸರಿಸಬೇಕೆ?  ಇಬ್ಬರು ಗೆಳೆಯರಿದ್ದರಂತೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಕುಂಟ. ಇವನನ್ನು ನೋಡಿದ ಮತ್ತೊಬ್ಬನು, ‘ನಾವು ದ್ರಾವಿಡರು, ಕುಂಟುತನವೇ ನಮ್ಮ ಜಾಯಮಾನ’ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ತಾನೂ ಕುಂಟುತ್ತಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದನಂತೆ. ಆದುದರಿಂದ ಬಂಧುಗಳೇ, ಈ ಅಲ್ಪಪ್ರಾಣಿತ್ವದ ಕುಂಟು ನಡೆ ನಮ್ಮ ಜಾಯಮಾನವಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿಯಿರಿ! ಎರಡೂ ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಧೀರವಾಗಿ ನಡೆಯಿರಿ! ಮಹಾಪ್ರಾಣ ಉಚ್ಚಾರವನ್ನು ಸಹಜವಾಗಿ ಮಾಡಿರಿ, ಸಂಕೋಚ ಬೇಡ!

 Coming back to break and brake, ಗೆಳೆಯರೆ, ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಎ ಹಾಗು ಏ ಎನ್ನುವ ಭಿನ್ನ ಉಚ್ಚಾರಗಳಿಲ್ಲ. ಅವರಲ್ಲಿ ಏ ಎನ್ನುವ ಒಂದೇ ಉಚ್ಚಾರವಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಪೆನ್(pen) ಎನ್ನಲು ಪೇನ್(pain) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಹೆಡ್ ಎನ್ನಲು ಹೇಡ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ! ಇದನ್ನು ತಿಳಿಯದ ನಮ್ಮ ಟೀವಿ ಜ್ಞಾನಿಗಳು ‘ಬ್ರೆಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಜ್’ ಎಂದು ಬರೆಯುವ ಬದಲಾಗಿ ‘ಬ್ರೇಕಿಂಗ್ ನ್ಯೂಜ್’ ಎಂದು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ!

ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಹಾಗು ಮಾಲ್ದೀವ್ಸ್

ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವು ಇದೀಗ ತುಂಬಾ ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಜೊತೆಗೇ ‘ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ’ ಪದದ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯ ಬಗೆಗೂ ಖಚಿತ ಅಭಿಪ್ರಾಯವು ಹರಡುತ್ತಿದೆ. ಲಕ್ಷ (ಅಂದರೆ ಅನೇಕ) ದ್ವೀಪಗಳ ಸಮೂಹವೇ ಲಕ್ಷದ್ವೀಪ ಎನ್ನುವುದು, ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ತಿರುಳು. ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಮೂಲಕ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿವೇಚಿಸೋಣ.

 

ಬಂಗಾಲದ ಖ್ಯಾತ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಸುನೀತಿಕುಮಾರ ಚಟರ್ಜಿಯವರು, ‘ಲಕ್’ ಈ ಪದವು ದ್ರಾವಿಡ ಪದವಾಗಿದ್ದು ಇದರ ಅರ್ಥ ನಡುಗಡ್ಡೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರು. ಆದುದರಿಂದ, ಲಕ್ ಪದದ ರೂಪಾಂತರವಾದ  ‘ಲಂಕಾ’ ಪದವು ‘ನಡುಗಡ್ಡೆ’ ಎಂದೇ ಆಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿತ್ತು. ( ದ್ರಾವಿಡ ಎನ್ನುವುದು ಚಟರ್ಜಿಯವರು ಬಳಸಿದ ಪದ. ಅವರಿಗೆ ಕನ್ನಡದ ಬಗೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗೊತ್ತಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೇರೆಗೆ, ‘ಲಕ್’ ಎನ್ನುವುದು ಕನ್ನಡ ಪದ.)

 

ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವು ‘ಲಖ್-ದೀವ್’ ಎನ್ನುವ ಕನ್ನಡ (ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರಾವಿಡ) ಪದದ ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಣ. ಇದರಲ್ಲಿಯ ಲಖ್ ಎನ್ನುವುದು ಕನ್ನಡ ಪದವಾದರೆ, ‘ದೀವ್’ ಎನ್ನುವುದು ‘ದ್ವೀಪ’ ಎನ್ನುವ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದದ ಪ್ರಾಕೃತ ರೂಪ. ಅಂದರೆ, ಲಕ್ ಮತ್ತು ದೀವ್ ಎನ್ನುವ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಭಾಷೆಯ ಪದಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ, ‘ಲಖ್-ದೀವ್’ ಎನ್ನುವ ಜೋಡು ಪದದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಜೋಡು ಪದಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಸರ್ವೇಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿವೆ ಹಾಗು ಹೇರಳವಾಗಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ: ‘ಗೇಟ್ ಬಾಗಿಲು, ಕ್ಯಾಚ್ ಹಿಡಿ, ಆಕಳ ಗೋಮೂತ್ರ ಇತ್ಯಾದಿ.’ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ಭಾಷೆಗಳ ಸಮುದಾಯಗಳು ಒತ್ತಟ್ಟಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಇಂತಹ ಜೋಡು ಪದಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು.

 

ಇನ್ನು ‘ಮಾಲ್ದೀವ್ಸ’ ಪದಕ್ಕೆ ಬರೊಣ. ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಂಡಿತರು, ‘ಮಾಲ್ದೀವ್ಸ್’ ಇದು ‘ಮಾಲಾದ್ವೀಪ’ ಎನ್ನುವ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದದ ಅಪಭ್ರಂಶ ಎನ್ನುವ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ತಟ್ಟನೆ ಜಿಗಿದು ಬಿಡುತ್ತಾರೆ! ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ಮಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವ ಸಮುದಾಯವು ಭಾರತದ ತುಂಬೆಲ್ಲ ಹರಡಿತ್ತು. ‘ಮಲ್ಲ’ರು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಅರಸರಾಗಿ ಆಳಿದ್ದರು ಹಾಗು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು ಎನ್ನುವ ಆಖ್ಯಾಯಿಕೆಯನ್ನು ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಓದಬಹುದು. ಹೆಸರಾಂತ ದರೋಡೆಖೋರಳಾದ ಫೂಲನ್ ದೇವಿಯು ಮಲ್ಲ ಸಮುದಾಯದವಳು. ಈ ಮಲ್ಲರು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ನಾರಿನಿಂದ ‘ನಾರುಮಡಿ’ಯನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಹುಶಃ, ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ ಹಾಗು ಸೀತಾದೇವಿಯವರಿಗೆ, ವನವಾಸಗಮನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಲ್ಲರೇ ನಾರುಮಡಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿರಬಹುದೇನೊ! ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಮಲಪ್ಪೂರ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರೇ ಇದೆಯಲ್ಲ! ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೇ ‘ಮಲ್ಲ’ ಪದದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ೩೮೫ ಸ್ಥಳಗಳಿವೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬಯಿಯ ಹತ್ತಿರ ಇರುವ ‘ಮಲಾಡ’ವು, ಕನ್ನಡದ ‘ಮಲ್ಲಹಾಡಿ’ಯೇ ಹೌದು!. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ನನ್ನ ಅಜ್ಜಿಯು ನಾನು ಚಿಕ್ಕವನಿದ್ದಾಗ, ನನಗೆ ‘ಮಲಪೂರಿ’ ಎನ್ನುವ ಯಕ್ಷಿಣಿಯೊಬ್ಬಳ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಳು. ಈ ಮಲ್ಲರೇ, ‘ಮಾಲ್ದೀವ್ಸ್’ದ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು. ಇವರಿಂದಲೇ ‘ಮಲ್ಲದ್ವೀಪ’ವು ಬಂದಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ-ಉತ್ಸಾಹಿಗಳು ‘ಮಾಲಾದ್ವೀಪ’ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ, ವಿವೇಚನಾಶೀಲರಾದ ನನ್ನ ಕನ್ನಡ ಬಾಂಧವರೇ, ಸಂಸ್ಕೃತದ ಈ ಬಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದುಕೊಂಡೇ ಬೀಳದಿರಿ! ಲಕ್ಷದ್ವೀಪವು ‘ಲಕ್-ದೀವ್’ ಹಾಗು ಮಾಲ್ದೀವ್ಸ್ ಇದು ಮಲ್ಲದ್ವೀಪ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅರಿಯಿರಿ!

ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರಿಂದ ಒಂದು ವಿಮರ್ಶಾಕಮ್ಮಟದ ಪರಿಚಯ

ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪಾಟೀಲರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಹಾಗು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಸಂಘಟಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇವರು ‘ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯ ವಿಮರ್ಶಾ ಸಾಹಿತ್ಯ’ದ ಬಗೆಗೆ ಒಂದು ಕಮ್ಮಟವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರು. ಇದೊಂದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ಏಕೆಂದರೆ  ಕಥೆ,ಕವನಗಳ ಬಗೆಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ನಡೆಯುವುದು ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು, ವಿಮರ್ಶೆಯ ಬಗೆಗೆ ಅಲ್ಲ. ಈ ಒಂದು ಕೊರತೆಯನ್ನು  ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪಾಟೀಲರು ತುಂಬಿದಂತಾಯಿತು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇರುವ ಆಸಕ್ತರು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೊರಗೆ ಇರುವ ಆಸಕ್ತರು ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ವಂಚಿತರಾಗುವುದು ಸಹಜ. ಇಂತಹ ಆಸಕ್ತರಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದರಿಂದ ಈ ಸಹೃದಯರ ಬಾಯಾರಿಕೆ ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ತಣಿದೀತು. ದೂರದ ಈ ರಸಿಕರಿಗೆ ಈ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ವಿವರಗಳು ತಿಳಿಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಆ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತುಂಬಿದವರು ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಉತ್ಸಾಹಿ ಸಾಹಿತಿಯಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರು.

 ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರು ಸೂಕ್ಷ್ಮಗ್ರಾಹಿಗಳು, ಕುಶಾಗ್ರಮತಿಗಳು ಹಾಗು ಭಾಷಾಪಂಡಿತರು. ಏಳು ಜನ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಪ್ರತಿಪಾದನೆಗಳನ್ನು ಅವರು ಸಾರವತ್ತಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಫೇಸ್ ಬುಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಒಲವು ಹಾಗು ಧೋರಣೆಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಊನವಿಲ್ಲದಂತೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಅಪಚಾರವಾಗದಂತೆ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸುವುದು ಪರಿಶ್ರಮದ ಹಾಗು ತಾಳ್ಮೆಯ ಕೆಲಸ. ಅದನ್ನು ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರಿಗೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳು ಹಾಗು ಕೃತಜ್ಞತೆಗಳು. ಅವರ ಲೇಖನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಆ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳ ಒಂದು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನಾನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ:

 ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದವರು ೭ ಜನ ವಿದ್ವಾಂಸರು: ಎಸ್.ದಿವಾಕರ, ಸಿ.ಎನ್.ರಾಮಚಂದ್ರನ್, ಜಿ.ಬಿ.ಹರೀಶ, ಕೆ.ಎಸ್. ಮಧುಸೂದನ, ಬಿ.ಎನ್. ಸುಮಿತ್ರಾಬಾಯಿ, ಕೆ.ಎಸ್.ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಹಾಗು ಓ.ಎಲ್.ನಾಗಭೂಷಣಸ್ವಾಮಿ. ಮೊದಲಿಗೆ ಭಾಷಣ ಮಾಡಿದವರು ಶ್ರೀಮಾನ್ ಎಸ್.ದಿವಾಕರರು. ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗು ವಿಮರ್ಶೆಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ದಿವಾಕರರು ಎರಡು ವಾಕ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೂಗಿ ಹೇಳಿದರು:  ಸ೦ಸ್ಕೃತಿಯ ವಾಹಕವಾಗಿ ಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿತು. ಹೀಗೆ ಹುಟ್ಟಿಬ೦ದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ವಿಮರ್ಶೆ ಎ೦ಬ ತಕ್ಕಡಿ ತೂಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಜೊಳ್ಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ಗಟ್ಟಿ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡುವುದೇ ವಿಮರ್ಶೆ ಎ೦ದರು. ವಿಮರ್ಶಕರ ಸಹಾಯ ಇಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಉತ್ತುಂಗ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಓದಿ, ಆನಂದಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ದಿವಾಕರರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ನೆರಳಿನಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಸಮಾಜನಿಷ್ಠ ಹಾಗು ಕೃತಿನಿಷ್ಠ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದೆ, ಅಲ್ಲದೆ, ಸ್ವವಿಮರ್ಶೆಯಂತಹ ರೂಪವೂ ಇಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು.

 ಸಿ.ಎನ್.ರಾಮಚಂದ್ರನ್ ಅವರು ವಿಮರ್ಶೆಯ ಓದು ಈಗ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ವಿಷಾದಿಸಿದರು. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಂಗವೆ೦ಬಂತೆ ಬೆಳೆದು ಬಂದ ವಿಮರ್ಶೆ ಎಂಬುದರ ಹೊಸ ರೆಕ್ಕೆಗಳು 'ಸಹೃದಯ' ಮತ್ತು 'ಲಾಕ್ಷಣಿಕ 'ಎಂಬ ಪದಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಾಗೂ ಕನ್ನಡಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವೀಭಾವಿಯಾಗಿಯೇ ಸ್ಥಿತವಾದುವುಗಳಾಗಿದ್ದರೂ ಇ೦ಗ್ಲೀಶಿನವರ 'ಕ್ರಿಟಿಸಿಸಂ' ಹಾಗೂ 'ಕ್ರಿಟಿಕ್' ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಇವು ಮು೦ದೆ ಸ೦ವಾದಿಯಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಾರದೆ ವಿಮರ್ಶೆ ಎ೦ಬುದಾಗಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಯಿತು . ಇಲ್ಲಿ ಕೇವಲ 'ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ' ಎ೦ಬುದಾಗಿ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಇದು ಬಹುವಿಸ್ತ್ರತ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದ್ದು ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಥವಾ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಸಾಮಯಿಕ ಸ೦ಗತಿಗಳೊ೦ದಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಜೋಡಣೆಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಅರಿಯುವ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆ ಇ೦ಗ್ಲೀಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ವಿಮರ್ಶೆಯಿ೦ದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿ ಮು೦ದುವರಿದರೂ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನದೇ ಗಟ್ಟಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊ೦ಡಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಮೊದಲ ವಿಮರ್ಶಕರೆನ್ನಲಾದ ಎ ಆರ್ ಕೃಶ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿಯವರಿ೦ದ ಮೊದಲುಗೊ೦ಡು ನವೋದಯಪೂರ್ವ , ಹಾಗೂ ನವೋದಯ ಮತ್ತು ನವ್ಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾದ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಅತ್ಯ೦ತ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ, ವಿವರವಾಗಿ ಅಭ್ಯಸಿಸಿ ತೌಲನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ಅನೇಕ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಸಿ.ಎನ್.ರಾಮಚಂದ್ರನ್ ಅವರು ನೀಡಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದ ಅನೇಕ ಮಹಾನ್ ಲೇಖಕರು ಹಾಗೂ ಲೇಖಕಿಯರ ಕೃತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಸಮೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿನ ಗುಣಾತ್ಮಕತೆ ಅಥವಾ ನಕಾರಾತ್ಮಕತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚಿಸಿದರು. ಬೇ೦ದ್ರೆಯವರ ಕವನಗಳು, ಮಾಸ್ತಿಯವರ ಕಥೆಗಳು, ಕಾರ೦ತರ ಕಾದ೦ಬರಿಗಳು, ಶ್ರೀರ೦ಗರ ನಾಟಕಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮಹಾ ವೃಕ್ಷದ ಹಿರಿ ರೆ೦ಬೆಗಳಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊ೦ಡದ್ದನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ಹೇಳಿದರು.

 ನವೋದಯ ಕಾಲದ ಸಹೃದಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲವನ್ನು ಮೂರು ಪ್ರವಾಹಗಳ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವಿವರಣೆ ಕೊಟ್ಟವರು ಡಾ. ಜಿ. ಬಿ. ಹರೀಶ. ಕ್ರಿಟಿಕ್ ಹಾಗೂ ಕ್ರಿಟಿಸಿಸಮ್ ಎ೦ಬುದಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಇ೦ಗ್ಲಿಶ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಉತ್ಪನ್ನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಪ೦ಚದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಷೆಗಳಿಗೂ ತನ್ನನ್ನೇ ಆಯಾತ ಮಾಡಿಕೊ೦ಡು ಬ೦ದ ವಿಮರ್ಶಾ ಪ್ರಕಾರವೇ ನವೋದಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಎಂದು ಹರೀಶರು ವಿವರಿಸಿದರು. ನವೋದಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿಕಸನ ಶೀಲವಾಗಿ ಹರಡಿದ ವಿಮರ್ಶಾ ಪೃಥೆ ವಿಮರ್ಶಕರ ನಡುವಿನ ಸ೦ವಾದದ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ವಿಸ್ತಾರಗೊ೦ಡಿತು. ನಾಸ್ತಿಕ ಅನಿಸಿದ್ದ ಕಾರ೦ತರು, ಆಸ್ತಿಕ ಡಿ ವಿ ಜಿಯವರು, ಅಧ್ಯಾತ್ಮ- ವೈಚಾರಿಕತೆ ಎರಡಕ್ಕೂ ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟ ಕುವೆ೦ಪು, ಹಾಗೂ ವರಕವಿ ಬೇ೦ದ್ರೆಯವರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಭೇದಗಳನ್ನೂ ಚರ್ಚೆಯ ಮೂಲಕ ಔನ್ನತ್ಯಕ್ಕೊಯ್ದರು.

 ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯ, ನಾಟಕ, ಕಾದಂಬರಿ ರೂಪದ ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಕವಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ಸಹೃದಯ ವಿಮರ್ಶಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊ೦ಡು ಓದು ಮತ್ತು ಚಿ೦ತನಗಳ ವಿವಿಧ ಮಗ್ಗಲುಗಳನ್ನು ವಿಮರ್ಶಕರ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರೂ ಅದು ಅವರ ನಡುವಿನ ವೈಚಾರಿಕ ಸಂಘರ್ಷ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಅ೦ಶಗಳನ್ನೂ ಬಹಿರ೦ಗಪಡಿಸಿತು. ಮೂರು ತಲೆಮಾರುಗಳನ್ನು ಕ೦ಡ ನವೋದಯ ವಿಮರ್ಶೆ ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ನೂರಾರು ಸಾಹಿತಿಗಳ ಅಮೂಲ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಗುಣಾತ್ಮಕ, ತೌಲನಿಕ, ಸಹೃದಯೀ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಪನಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಅವರನ್ನು ಬೆಳೆಸಿತು ಎಂದು ಹರೀಶರು ವಿಮರ್ಶಿಸಿದರು.

 ಡಾ. ಕೆ ಎಸ್ ಮಧುಸೂದನ್ ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ವಿಮರ್ಶೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿ ಬೆಳೆದು ಬ೦ತು ಎ೦ಬ ಬಗ್ಗೆ ಸೋದಾಹರಣ ವಿವರಿಸಿದರು.ವಿಮರ್ಶಾಕಾರರು ಕೇವಲ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರೆ೦ದೇನೂ ಅಲ್ಲ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಿ೦ತನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವವರು,ರಾಜಕೀಯ ಚಿ೦ತಕರು ಇವರೂ ಸಹ ವಿಮರ್ಶಕರೇ. ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಕ ಕೇ೦ದ್ರಿತ, ಕೃತಿ ಕೇ೦ದ್ರಿತ ಮತ್ತು ವಾಚಕ ಕೇ೦ದ್ರಿತ ಎ೦ಬ ಪರಿಮಾಣಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೃತಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಮಾಪನವಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಮರ್ಶೆ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗಬೇಕಾದರೆ ಇ೦ಥ ಹಾಗೂ ಇತರ ಉಪ ಪರಿಮಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊ೦ಡು ತೂಗಿದ ಲೇಖನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಕೃತಿಯೊಳಗಿನ ಪಾತ್ರ ಹಾಗೂ ಆಶಯಗಳೇ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಒ೦ದು ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಒ೦ದೇ ಬಗೆಯ ತೀರ್ಮಾನ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಖಚಿತ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ, ಸಾಹಿತ್ಯದ ಚರ್ಚೆ ಸಂವಾದಗಳು ಯಾವುದೇ ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಜನರು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎ೦ದರು.

 ಬಿ ಎನ್ ಸುಮಿತ್ರಾಬಾಯಿವರ ಸ್ತ್ರೀವಾದಿ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಆಯಾಮಗಳ ಸ್ಥೂಲ ಮಂಡನೆಗಳಲ್ಲಿ ಎದ್ದು ಕಂಡಿದ್ದು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಮಹಿಳಾ ಇತಿಹಾಸ, ವರ್ತಮಾನ, ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಮುಖಗಳು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಲ್ಲ. ಪುರುಷ ಪ್ರಧಾನ, ಪಿತೃ ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮೌನವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಬ೦ದ ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಸ್ತ್ರೀಯರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿ ಸ್ವ೦ತಿಕೆ, ಸ್ವಾತ೦ತ್ರ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಚಿ೦ತಿಸುವ೦ತೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಸ್ತ್ರೀ ವಿಮೋಚನಾ ಚಳುವಳಿಗಳಿ೦ದ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸುಮಿತ್ರಾಬಾಯಿವರು. ಸ್ತ್ರೀವಾದದ ವಿಮರ್ಶೆ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ. ಆದರೂ ಮು೦ದೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಲೇಖಕಿ ಸೈಮನ್ ದ ಬೋವಾಲ ಅವರ ವ್ಯಾಪಕ ಬರವಣಿಗೆ, ಯೂರೋಪ ಅಮೇರಿಕಾಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ೦ತರ ಸ್ತ್ರೀಪರ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹರಡಿ ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಒ೦ದು ಹೊಸ ಚಿ೦ತನೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕಿತು.ಈ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಮೇರಿ ವೂಲ್ಸ್ಟನ್ ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಬರೆದ ''ಸ್ತ್ರೀಯರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಮರ್ಥನೆ" ಎ೦ಬ ಬರಹವನ್ನು ಇವತ್ತಿಗೂ ಸ್ತ್ರೀನಿಷ್ಠ ಧೋರಣೆಯ ಪ್ರಥಮ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ ಎ೦ದು ಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅ೦ದರೆ ಅದಕ್ಕಿ೦ತ ಮೊದಲು ಈ ಬಗೆಯ ಆಲೋಚನೆಗಳಿರಲೇ ಇಲ್ಲವ೦ತಲ್ಲ, ಆದರೂ ಒ೦ದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲೇ ಈ ಪರಿವರ್ತನೆ ನಡೆದದ್ದು ನಿಜ. ಸ್ತ್ರೀವಾದದ ಮ೦ಡನೆಗಳು ಅಥವಾ ವಿವರಣೆಗಳು ಒ೦ದು ಪ೦ಥ ಎoದು ಅಲ್ಲ, ಮಹಿಳೆಯರ ನೋವುಗಳೇ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದ ಚಳುವಳಿಗಳೇ ಇದಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಆಗಿದ್ದುವು. ನಿರ್ಬ೦ಧಗಳು, ಶಾರೀರಿಕ ಅನಿವಾರ್ಯತೆಗಳು, ಸ್ತ್ರೀಯ ಹೋರಾಟಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಸಫಲವಾಗದೆ ಸ್ತ್ರೀವಾದ ಹಾಗೂ ವಿಮರ್ಶೆಗಳ ಯಾನ ಮು೦ದುವರಿಯಿತು, ಎಂದು ಸುಮಿತ್ರಾಬಾಯಿಯವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.

 ಬಂಡಾಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೂಲಗಳನ್ನು ತೆರೆದಿಡುತ್ತಾ ಹೋದ ಡಾ. ಕೆ ಎಸ್ ನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿಯವರು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಎತ್ತಿದ ಧ್ವನಿಯ ರೂಪವಾಗಿ ಬ೦ಡಾಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಉದ್ಭವಿಸಿತು ಎ೦ದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಾಗಿ ರಾಜಕೀಯ, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಸಮಾನತೆ. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ, ಜಾತಿವಾದ, ಅವಕಾಶ ವ೦ಚಿತತೆ, ಹಾಗೂ ಎಲ್ಲಕ್ಕಿ೦ತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪುರೋಹಿತ ಶಾಹಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಎದ್ದು ನಿ೦ತ ವಾದವೇ ಬ೦ಡಾಯವಾದ, ಇದೇ ದಲಿತರ ಆ೦ತರ್ಯದ ವಾಣಿಯೂ ಆಗಿ ನೆಲೆಗ೦ಡಿತು. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಬಿರುಕುಗಳ ಫಲಸ್ವರೂಪಿಯಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಬೇರೂರಿದ ಓರೆ ಕೋರೆಗಳನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣವಾಗಿ ಟೀಕಿಸುತ್ತ ಬರೆದ ಹಲವಾರು ಲೇಖಕರನ್ನು ಕುರಿತು ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಒಡನುಡಿದರು.

 ಡಾ. ಓ ಎಲ್ ನಾಗಭೂಷಣಸ್ವಾಮಿ ನವ್ಯೋತ್ತರ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೇ ಒ೦ದು ಪ್ರಕಾರ ಎ೦ದು ಗುರುತಿಸಲಾಗದು ಎನ್ನುತ್ತ 'ಮೂಲ' ಎ೦ಬ ಖಚಿತತೆಯೇ ಎಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲ, ಎಲ್ಲವೂ ಪ್ರತಿಕೃತಿಗಳೇ ಎ೦ದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕೊಟ್ಟರು. ಯಾವುದೇ ವಸ್ತು ಯಾ ಚರ್ಚಿತ ವಿಷಯದ ಬಾಹ್ಯ ನೋಟದಲ್ಲಿ ನೋಡುಗರು ಯಾ ಕೇಳುಗರ ಸ್ವನಿರ್ಧಾರ ರಚಿತವಾದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವೇ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂಲ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಇಲ್ಲ ಎಲ್ಲವೂ ''ರಚನೆ'ಗಳೇ, ಯಾವುದೇ ಸ೦ಗತಿಯೂ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಮನಸ್ಸು ಹಾಗು ಭಾವಗಳು ಗ್ರಹಿಸುವ, ಗ್ರಹಿಸಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊ೦ಡು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿಯೇ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ. ಹಾಗಾಗಿ ನವ್ಯೋತ್ತರ ಕಾಲದ ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಗ್ನಿಫೈಡ್ ಗಿ೦ತಲೂ ಸಿಗ್ನಿಫೈಯರ್ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಅ೦ದರು. ಅರ್ಥಾತ್ ಯಾವುದೇ ಸ೦ಗತಿಯೂ ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದ ಪರಿಣಾಮವೇ ಆಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಇದಮಿತ್ಥ೦ ಎ೦ಬುದಾಗಿ ಯಾವುದೇ ವಿಮರ್ಶೆಯಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತ ಅತ್ಯ೦ತ ರ೦ಜನೀಯವಾಗಿ, ಹಾಸ್ಯಮಿಶ್ರಿತ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ನಮ್ಮೆದುರು ತೆರೆದಿಟ್ಟರು.

 ''ವಿಮರ್ಶೆಯೆ೦ದರೆ ಅನುಭವಗಳ ನಡುವೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಭೇದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿ ಅವುಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕಟ್ಟುವ ಪ್ರಯತ್ನ '' ಎಂದು ಹೇಳಿರುವ ಐ. ಎ. ರಿಚರ್ಡ್ಸ್ ನ ಮಾತು ಈ ಕಮ್ಮಟದಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ವಾಂಸರ ಶಬ್ದಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಧ್ವನಿಯಾಗಿತ್ತು. ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸೆ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸು೦ದರ, ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ, ಹಾಗೂ ಅನುಭವಭರಿತ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಬೌದ್ಧಿಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಾ ಕಮ್ಮಟವು ಸಾಹಿತ್ಯಾಸಕ್ತರಿಗೆ ರಸದೌತಣವೇ ಆಗಿತ್ತು.

 ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರು ಕಮ್ಮಟದ ರೂವಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮೀ ಪಾಟೀಲರನ್ನು ಹಾಗು ತಮ್ಮ ಭಾಷಣಗಳ ಮೂಲಕ ರಸಿಕರ ಮನ ತಣಿಸಿದ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ನೆನೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮಾತುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, "ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ನೆರವೇರಿದ ಕಮ್ಮಟ ನನ್ನ ಹಾಗೆಯೇ ಬ೦ದಿದ್ದ ಎಲ್ಲರ ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ಗೆದ್ದಿದ್ದರಲ್ಲಿ ಸ೦ಶಯವೇ ಇಲ್ಲ! ಕಮ್ಮಟದ ರೂವಾರಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮೀ ಪಾಟೀಲ್ ಮತ್ತವರ ತಂಡದ ಅದ್ಭುತ ಕರ್ತತ್ವಶಕ್ತಿ, ಕಮ್ಮಟಕ್ಕೆ ದಿಕ್ಕು ದೆಸೆ ತೋರಿಸಿ ಯಶಸ್ವೀಗೊಳಿಸಿದ ಎಸ್ ದಿವಾಕರ್ ಸರ್, ಜಯಶ್ರೀ ಕಾಸರವಳ್ಳಿ ಅವರಲ್ಲದೆ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಬ೦ದು ತಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಪ್ರವಚನಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ ಎ೦ಟು ಜನ ಕನ್ನಡದ ವಿದ್ವಾಂಸ ದಿಗ್ಗಜರ ಸಹಕಾರವು ಒಂದು ಎರಡು ದಿನಗಳೂ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಅನುಭವವನ್ನು ನನಗೆ ಇತ್ತದ್ದು ನಿಜ."

ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರು ಶ್ರೀಮತಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಪಾಟೀಲರನ್ನು ಕೃತಜ್ಞತೆಯಿಂದ ನೆನೆದಿದ್ದಾರೆ. ನಾನೂ ಸಹ ಈ ಕಮ್ಮಟದ ಸಾರಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡಿ, ನಮಗೆ ನೀಡಿದ ಜಯಶ್ರೀ ದೇಶಪಾಂಡೆಯವರಿಗೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಧನ್ಯವಾದಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ.

ನ್ಯಾಯಿಕ ಅಸಂವೇದನೆ.

 

ನ್ಯಾಯಿಕ ಅಸಂವೇದನೆ.

 ಬಂಧುಗಳೆ,  ಅಪ್ರಾಪ್ತ ಹೆಂಡತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ದೈಹಿಕ ಸಂಬಂಧ ಅತ್ಯಾಚಾರವಲ್ಲ! ಇದು ದೆಹಲಿ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು. ಯಾಕೆ? ಯಾಕೆಂದರೆ, ‘ಆ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ಹುಡುಗಿ’ ಅತ್ಯಾಚಾರಿಯ ಹೆಂಡತಿ ಅನ್ನುವ ಸಂಗತಿಯು ನ್ಯಾಯನಿರ್ಣಯದಲ್ಲಿಯ ಸವಲತ್ತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಬಂಧುಗಳೆ, ಹುಡುಗಿ ಹೆಂಡತಿಯಾದರೆ, ಅವಳ ಗಂಡನು ಮಾಡುವ ಹಿಂಸೆಗೆ ‘ಬಾರಾ ಖೂನ್ ಮಾಫ್’ ಎನ್ನಬೇಕೆ? ಇದು ಹೊಡೆತ, ಬಡಿತ, ಅವಮಾನ,  ಗುದಮೈಥುನ, ಮುಖಮೈಥುನ ಮೊದಲಾದ ಅನೈಸರ್ಗಿಕ ಕಾಮಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವುದೆ? ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಸಿನ ಸುಕೋಮಲ ಹುಡುಗಿ, ಧಡಿಯ ಗಂಡನ ಎಲ್ಲ ತರಹದ ಬಲಾತ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆ? ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿಯ ಅಪ್ರಾಪ್ತೆಯ ವಯಸ್ಸು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಬಂಧುಗಳೆ, ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂವರೆಗೂ ಶಿಶುವಿವಾಹಗಳು, ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನೀವು ಅರಿತೇ ಇದ್ದೀರಿ. ಐದು ವರ್ಷದ ಬಾಲೆಯನ್ನು ಹದಿನೈದು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು ಮದುವೆ ಮಾಡುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೂಢಿಯಾಗಿದೆ. ಆತ ಅವಳನ್ನು ಬಲಾತ್ಕರಿಸುವುದು ಸಹಜ ಹಾಗೂ ಸಹಜಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ!

 ನೋಡಿದಿರಾ, ಬಂಧುಗಳೆ? ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ನೀಡಿದ ದಿಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಪೋಕ್ಸೋ ಕಾಯದೆಯ ಬಗೆಗೆ ಏನಾದರೂ ತಿಳಿದಿದೆಯೆ? ಪೋಕ್ಸೋ ಕಾಯದೆಯಲ್ಲಿ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಸಿನ ಹುಡುಗಿ ಎಂದಷ್ಟೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳಿಗೆ ಹಾಗು ಆರೋಪಿಗೆ ಇರಬಹುದಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ದಿಲ್ಲಿ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಮುದ್ದೆಯಾಗಿದೆ!

 ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಸಿನ ಹುಡುಗಿಯ ಗಂಡನು ಅವಳನ್ನು ದೈಹಿಕ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದಾಗ, ಆ ಅಪ್ರಾಪ್ತೆಗೆ ನಿರಾಕರಿಸಲು ಧೈರ್ಯವೇ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಕಾರಣಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

(೧) ‘ಒಲ್ಲೆ’ ಎನ್ನಲು ಇರುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅಂಜಿಕೆ,

(೨) ತನ್ನ ಅತ್ತೆಮನೆಯವರು ಏನೆನ್ನುವರೋ ಎನ್ನುವ ಹೆದರಿಕೆ,  

(೩) ಗಂಡನ ಮಾತಿಗೆ ಮಣಿಯಲೇ ಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೂಢಭಾವನೆ.

 ಇವೆಲ್ಲವುಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ಒತ್ತಾಸೆಯಿಂದ ಅಪ್ರಾಪ್ತೆಯು ಗಂಡನ ಬಲಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ತನ್ನ ದೇಹವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ, ಅವಳ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಸಮ್ಮತಿ ಇದ್ದರೂ ಸಹ, ಪೋಕ್ಸೋ ಕಾಯದೆಯ  ಪ್ರಕಾರ ಅದು ಬಲಾತ್ಕಾರವಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗು ಆ ಗಂಡಸು ಶಿಕ್ಷಾರ್ಹ ಅಪರಾಧಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ನ್ಯಾಯಿಕ ಅರಿವಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲವೆ?

ಇದು ನ್ಯಾಯಿಕ ಅಸಂವೇದನೆಯಲ್ಲವೆ?

 ಇಂತಹ ಇನ್ನೂ ಹಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳಿವೆ. ಮದ್ರಾಸ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅತ್ಯಾಚಾರಕ್ಕೊಳಗಾದ ಯುವತಿಗೆ ಹೇಳಿದ ‘ಉಪದೇಶ’ವನ್ನಿಷ್ಟು ನೋಡಿರಿ. (ಅಹಾ, ಇದಕ್ಕೆ judicial advice ಎನ್ನಬೇಕೊ ಅಥವಾ senior old man’s  gentlemanly advice ಎನ್ನಬೇಕೊ ನನಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ!)

 ಈ ಯುವತಿಯ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡಿದ ಯುವಕನು ‘ತಾನು ಅವಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಸಿದ್ಧನಿದ್ದೇನೆ; ಬಲಾತ್ಕಾರದ ಆರೋಪವನ್ನು ಕೈಬಿಡಬೇಕು’ ಎನ್ನುವ ಮನವಿಯನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರಬೇಕು. ಆಗ ಘನತೆವೆತ್ತ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಅವಳಿಗೆ, “ಏನಮ್ಮಾ. ಆತನು ನಿನಗೆ ಹೊಸ ಬಾಳನ್ನು ಕೊಡಲು ಸಿದ್ಧನಿದ್ದಾನೆ; ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಡೋಣ” ಎಂದು ಹೇಳಿರಬಹುದು!

 ನೋಡಿದಿರಾ ಬಂಧುಗಳೆ. ಇದೀಗ ಆ ಅತ್ಯಾಚಾರಿ ಯುವಕನಿಗೆ ಈ ಹುಡುಗಿಯ ಮೇಲೆ ದಿನವೂ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮಾಡಲು ಇದೀಗ judicial license ಸಿಕ್ಕಿತು. ತನ್ನನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಎಳೆದ ಈ ಅಪ್ರಾಪ್ತೆಗೆ ಬುದ್ಧಿ ಕಲಿಸೋಣವೆಂದು, ಆ ಅತ್ಯಾಚಾರಿ ಯುವಕನು ಅವಳಿಗೆ ದಿನವೂ ಎಂಥೆಂಥಾ ‘ಹೊಸ ಬಾಳನ್ನು’ ಕೊಡುತ್ತಿರಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯನ ಊಹೆಗೆ ನಿಲುಕದ ವಿಷಯ!

ನಮ್ಮ ಉದಾರಬುದ್ಧಿಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಇದು ಆತ್ಮಸಂತೃಪ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿರಬಹುದು!

 ಇನ್ನು ನಾನು ಮಾಡಿದ ಟೀಕೆಗಾಗಿ ನನಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಿದರೆ, ಅದೂ ಸಹ ನ್ಯಾಯಿಕ ಅಸಂವೇದನೆಯೇ ಆಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲವೆ!

God, do not forgive them; they knew what they were passing out as justice!

ಜೋತಯ್ಯನ ಬಿದಿರು ಬುಟ್ಟಿ..................................ತೇಜಸ್ವಿನಿ ಹೆಗಡೆ

ಮಾನವೀಯ ಅನುಕಂಪವು ತೇಜಸ್ವಿನಿ ಹೆಗಡೆಯವರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೂಲಸ್ರೋತವಾಗಿದೆ. ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರ ಕಥೆಗಳು ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಲೇಖನಿಯಿಂದ ಬಂದ ಕಥೆಗಳಾಗಿವೆ. ‘ಜೋತಯ್ಯನ ಬಿದಿರು ಬುಟ್ಟಿ’ಯೊಳಗಿರುವ ಹತ್ತೂ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಅಂದರೆ ಓದುಗರು ಈ ಅನುಕಂಪವನ್ನು ದಟ್ಟವಾಗಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತೇವೆ. ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ, ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ಈವರೆಗೆ ಬರೆದ ಎಲ್ಲ ಕಥೆಗಳೂ ಸಹಕಂಪನ ಮನೋಭಾವನೆಯ ಲೇಖಕಿ ಬರೆದ ಕಥೆಗಳೇ. ಹಾಗೆಂದು ಕಥೆಯು ಕರುಣೆಯಲ್ಲಿ ತೊಯ್ದು ತಪ್ಪಡಿಯಾಗಬಾರದಷ್ಟೇ! ಕಥೆಯನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳಿದರೆ, ಇಂತಹ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ಕಥೆಯನ್ನು ಹೆಣೆಯುವಾಗ,ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಪಾತ್ರದ ಸಹಾಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪಾತ್ರವು ಲೇಖಕಿಯ ಒಳಮನಸ್ಸೇ ಆಗಿರಬಹುದು! ಕನ್ನಡದ ಕಥಾಬ್ರಹ್ಮ ಮಾಸ್ತಿಯವರ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಮೂರನೆಯ ಪಾತ್ರವೊಂದು ತಟಸ್ಥವಾಗಿ, ನಿರುದ್ವಿಗ್ನವಾಗಿ, ಕಥೆಯಲ್ಲಿಯ ನೈತಿಕತೆಯನ್ನು ಓದುಗರಿಗೆ ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರ ಕಥೆಗಳೂ ಸಹ ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಮಾತಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ, ಕಥಾಸಂಕಲನದ ಮೊದಲ ಕಥೆಯಾದ ‘ರತ್ನಗಂಧಾ’.

 

‘ರತ್ನಗಂಧಾ’ ಎಂದರೆ ಸುಮಧುರ ವಾಸನೆಯುಳ್ಳ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ (ಅಥವಾ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ) ಒಂದು ಹೂವು. ‘ರತ್ನಗರ್ಭಾ’ ಎಂದರೆ ಭೂಮಿ. ಭೂಮಿಯ ಒಡಲಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರತ್ನಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಆದುದರಿಂದ ಅವಳು ರತ್ನಗರ್ಭಾ. ರತ್ನಗಂಧಾ ಎಂದಾಗ ‘ರತ್ನಗರ್ಭಾ’ ಎನ್ನುವ ಪದದ ನೆನಪೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿಗೂ ಸಹ ಒಂದು ವಾಸನೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಮಳೆಯಿಂದ ತೊಯ್ದ ಭೂಮಿಯ ವಾಸನೆಯು ಯಾರನ್ನು ಸೊಗಯಿಸಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ! ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ಭೂಮಿಯ ಒಳಗಿನ ಸುಗಂಧ ಬಗೆಗೆ ಹಾಗು ರತ್ನಗಂಧಾ ಹೂವಿನ ಸುವಾಸನೆಯ ಬಗೆಗೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ; ಯಾವುದೇ ಐಶ್ವರ್ಯದ ಬಗೆಗೆ ಅಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ‘ರತ್ನಗಂಧಾ’ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ. 

ಈ ಕಥೆಯ ನಾಯಕಿಯೂ ಸಹ ‘ರತ್ನಗಂಧಾ’. ಅರ್ಥಾತ್ ರತ್ನಿ! ಇವಳು ವಯಸ್ಸಾದವಳು ಹಾಗು ವಿಧವೆ. ಇವಳ ಮಗನು ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಆರಾಮಾಗಿ ಇದ್ದಾನೆ. ಒಂಟಿಜೀವವಾಗಿ ಬದುಕಲು ಇವಳಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವೆ? ಇವಳಿಗೆ ಒಂದು ಜೋಡು ಬೇಡವೆ? ಇದು ಅವಳ ದೈಹಿಕ ಕಾಮನೆಯಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇವಳನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಅಲ್ಪ ಮನಸ್ಸಿನ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಲಾರದು.

 

ನಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಮಾಜವು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಗಾಮಿ ಮನೋಭಾವವನ್ನೇ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮುದುಕಿಗೆ ದಾಂಪತ್ಯದ ಸಾಂಗತ್ಯ ಏಕೆ ಬೇಕು? ಕೊನೆಗೆ ಒಬ್ಬ ಒಳ್ಳೆಯ ಹುಡುಗನನ್ನು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸಾಕಿದರೆ ಸಾಲದೆ? ಇದು ನಮ್ಮ ಸಮಾಜದ ಮನೋಭಾವ. ಆದರೆ ರತ್ನಿ ಹೇಳುವುದು ಹೀಗಿದೆ: ಇವಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಜೊತೆಗಾರ ಇವಳಂತಹ ರುಚಿ ಇದ್ದವನೇ ಆಗಿರಬೇಕು, ಕೇವಲ ತಿನ್ನುಣ್ಣುವದರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ; ಜೊತೆಜೊತೆಯಾಗಿ ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುವಂತಹ ಜೊತೆಗಾರನು ಬೇಕು; ಇವಳಂತೆಯೆ ವಯಸ್ಸಾದವನು ಇವಳಿಗೆ ಬೇಕು. (“ನಂಗೆ ನನ್ನದೇ ವಯಸ್ಸಿನ ಮುದಿಜೀವ ಬೇಕಾಗಿರುವುದು........................ನನ್ನಮನೆಯ ಯಜಮಾಂತಿ ನಾನೇ ಆಗಿರಬೇಕಲ್ವಾ?”) ಈ ಮಾತುಗಳು ಕೇವಲ ಓರ್ವ ವೃದ್ಧ ವಿಧವೆಯ ಮಾತುಗಳಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮನೋಭಾವವೂ ಇದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.

 

ರತ್ನಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ತಮಾಶೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ ಸಹ, ಇವಳು ಮಾತನಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಎರಡು ಜೀವಿಗಳು ಈ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮೂವರ ಮಾತುಕತೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಕಥೆಯ ಕೊನೆಯನ್ನು ಹೆಣೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇಷ್ಟು ಹೇಳಿದರೆ ಕಥೆಯನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಿದಂತಾಯಿತಲ್ಲವೆ? ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ಒಂದು ಒಣ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅವರು ಮನಸ್ಸನ್ನು ತಟ್ಟುವ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಅದು ಮೈಸೂರುಪಾಕಿನಲ್ಲಿ ಇಷ್ಟು ಸಕ್ಕರೆ ಇದೆ, ಇಷ್ಟು ತುಪ್ಪ ಇದೆ, ಇಷ್ಟು ಗೋದೀ ಹಿಟ್ಟು ಇದೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ಹೇಳಿದಂತಾಗುವುದು. ಓದುಗರೆ, ಮೈಸೂರುಪಾಕಿನ ರುಚಿಯನ್ನು ಸ್ವತಃ ನೀವೇ ಬಾಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸವಿಯಿರಿ!

 

ಇದರಂತೆಯೆ, ‘ಮುಸ್ಸಂಜೆಯ ಬೆಳಕು’ ಕಥೆಯು ಓರ್ವ ವೃದ್ಧನ ಇಳಿಗಾಲದ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಈ ವೃದ್ಧನು ತನ್ನ ಗತಿಸಿದ ಜೊತೆಗಾತಿಯ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಿರುವಳು ಆ ವೃದ್ಧನ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿನಿ. ಈ ನೆನಪುಗಳೇ ಅವನ ಸಂಜೆಗತ್ತಲಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಬೆಳಕಾಗಿವೆ. ಎಂತಹ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಲ್ಲವೆ? 

ಮತ್ತೊಂದು ಕಥೆ, ‘ಹಸಿರು ಪತ್ತಲ’ವೂ ಸಹ ವೃದ್ಧನೋರ್ವನ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿಯ ವೃದ್ಧನು ತನ್ನ ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ಪ್ರೀತಿಯ ನೆನಪು ನಿರೂಪಿಕೆಗೆ ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ!

 

‘ಬಾಳೆಮರ’ ಕಥೆಯು ಸಂಕೀರ್ಣ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರಾಜೀವ ಹಾಗು ಸಕೀನಾ, ಮೋನಪ್ಪ ಮಾಸ್ತರು, ಸೀತಕ್ಕ, ಜಾನಕಿ ಇವರಲ್ಲಾ ಪಾತ್ರಧಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲರ ಬದುಕಿನ ತಳುಕನ್ನು ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ‘ಸು-ಸೂತ್ರ’ವಾಗಿ ನಮ್ಮೆದುರಿಗೆ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ!

 

ಕೇವಲ ಮನುಷ್ಯರ ನಡುವಿನ ಪ್ರೀತಿಯಷ್ಟೇ ಇಲ್ಲಿಯ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿದೆ ಎಂದಲ್ಲ. ‘ಯಶವಂತಿ’ ಎನ್ನುವ ಕಥೆಯು ಒಂದು ಸೈನಿಕ ಉಡದ ಬಗೆಗೆ ಇದೆ! ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಸೇನಾಪತಿಯಾದ ತಾನಾಜಿ ಹಾಗು ಅವನು ಸಾಕಿದ ಉಡ ‘ಯಶವಂತಿ’ಯ ಹೃದಯವಿದ್ರಾವಕ ಕಥೆ ಇದು. ಪ್ರಾಣಿಗಳೂ ಸಹ ತಮ್ಮ ಒಡೆಯನನ್ನು ಮನಸಾರೆ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತವೆ ಹಾಗು ಅವನಿಗಾಗಿ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವ ಕಥೆ ಇದು.

 

ಈ ಸಂಕಲನದ ಕಿರೀಟಪ್ರಾಯವಾದ ಕಥೆ ಎಂದರೆ ‘ಜೋತಯ್ಯನ ಬಿದಿರು ಬುಟ್ಟಿ.’ ಜೋತಯ್ಯನ ಬಾಲ್ಯಸ್ನೇಹಿತನಾದ ಅನಂತನು ಇದೀಗ ನಗರವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅವನ ಹಾಗು ಜೋತಯ್ಯನ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅನಂತನಿಗೆ ಜೋತಯ್ಯನ ಮೇಲಿರುವ ಬಾಲ್ಯದ ಒಲವು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಜೋತಯ್ಯ,-ಸಮಾಜದ ಕೆಳಸ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ  ತನ್ನ ಅಂಗವಿಕಲ ಮಗನಿಗೆ ಏನು ಶುಶ್ರೂಷೆಯನ್ನು ಕೊಡಲು ಸಾಧ್ಯ--ಬುಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ತಿರುಗುವದನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ? ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಆತನು ಪಡುವ ಸಂಕಷ್ಟವನ್ನು ಅನಂತನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು  ನಮ್ಮ ಅಂತಃಕರಣ ಮಿಡಿಯುವಂತೆ ಆದರೆ ಕಥೆಯು ಎಲ್ಲೂ melodrama ಆಗದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸುತ್ತ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ತೇಜಸ್ವಿನಿಯವರು ಮನೋವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅರಿತವರು. ಅವರ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿಯ ಪಾತ್ರಗಳು ಈ ಮಾತಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ನಿದರ್ಶನಗಳಾಗಿವೆ.

ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ಅಭಿನಂದನೆಗಳು.  ಇಂತಹ ಉತ್ತಮ ಕಥೆಗಳು ಅವರ ಲೇಖನಿಯಿಂದ ಇನ್ನಿಷ್ಟು ಬರಲಿ ಎಂದು ಹಾರೈಸುತ್ತೇನೆ.