ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟರ ‘ಸತ್ಯ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ ಹಾಗು ಧಿಮಾಕು’

೬-೧೨-೨೦೧೨ನೆಯ ದಿನಾಂಕದ ‘ಕನ್ನಡಪ್ರಭಾ’ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ‘ಸತ್ಯ, ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆ, ಧಿಮಾಕು…....ಹೀಗೊಂದು ಪದ ಮೆಲಕು’ ಎನ್ನುವ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಲೇಖನವೊಂದು ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಲೇಖನವನ್ನು ಸಂಪಾದಕರಾದ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟರು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ಹಾಗು ಕನ್ನಡದ ಸರ್ವಕಾಲೀನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರಿಗೆ ಅಪಚಾರವಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ವ್ಯಥೆಯಾದರೂ ಸಹ, ನಿಮ್ಮೆದುರಿಗೆ ಅದನ್ನಿಡುವ ಮೊದಲು ನಾನು ಸಾಕಷ್ಟು ಯೋಚಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ೬ರಿಂದ ೧೨ನೆಯ ದಿನಾಂಕದವರೆಗೆ ಡೋಲಾಯಮಾನವಾಗಿದ್ದ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಕೊನೆಗೂ ಒಂದು ನಿರ್ಧಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ನಾನೀಗ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದರೆ, ಅಶಂಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ತಪ್ಪು ಮಾಹಿತಿ ರವಾನೆಯಾದೀತು, ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ, ‘ನಿಜವಾದ ಸತ್ಯ’ವನ್ನು (!) ನಿಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ತರದೆ ಇರುವುದು ಕರ್ತವ್ಯಲೋಪವಾಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನಿಸಿತು. ಆದುದರಿಂದ ಆ ಲೇಖನದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾಗವನ್ನು (ಮಾತ್ರ) ಇಲ್ಲಿ ಉದ್ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಅದು ಹೀಗಿದೆ:

“ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ audacity ಎಂದರೆ ಏನು? ಡಿಕ್ಷನರಿ ಡಾಟ್ ಕಾಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಈ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ—

audacity Boldness or daring especially with confidant or arrogant disregard for personal safety. ಧೈರ್ಯ ಅಥವಾ ಅದಮ್ಯ ವಿಶ್ವಾಸ ಅಥವಾ ಆತ್ಮರಕ್ಷಣೆಯನ್ನೂ ಲೆಕ್ಕಿಸದ ಗರ್ವ. ಮತ್ತೊಂದು ಅರ್ಥ Unusually harsh boldness with brashness. ಈ ಪದವನ್ನು ವಾಕ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ-- His student's audacity shocked the lecturer. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಪದಕ್ಕೆ ಎದೆಗಾರಿಕೆ, ಪೊಗರು, ಧಿಮಾಕು ಎಂದೆಲ್ಲ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು. ತುಸು ಒರಟಾಗಿ ‘ತಿಕಕೊಬ್ಬು’ ಎಂದೂ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಈ audacity ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲು ಆಗುವದಿಲ್ಲ. ಚೆನ್ನಾಗಿ ಓದಿಕೊಂಡ, ತನ್ನ ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಜಂಭವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ, ತುಸು ಗರ್ವಿಷ್ಠನಿಗೆ ಈ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ವಿದ್ವತ್ತಿನ ಬೆಂಬಲ, ಬುದ್ಧಿಯ ಒಲವು ಗಳಿಸಿಕೊಂಡವ ತುಸು ಜಂಭದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡರೆ ಅದೇನು ಅಪರಾಧವಲ್ಲ, ಅಸಹನೀಯವೂ ಅಲ್ಲ. ಅಂಥ ‘ಕೊಬ್ಬಿನ ವರ್ತನೆ’ಯನ್ನು ಅನೇಕರು ಮೆಚ್ಚುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಗುಣ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರಲ್ಲಿತ್ತು. ಅಧ್ಯಯನ, ಅನುಭವದ ಸಮಪಾಕದಲ್ಲಿ ಬೆಂದು ರೂಪುಗೊಂಡ ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಈ audacity ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮನೆ ಮಾಡಿತ್ತು.ಹಿರಿಯ ಕವಿಯೊಬ್ಬರು ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿ, ತಮ್ಮ ಕವನ ಸಂಕಲನದ ಬಿಡುಗಡೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಅತಿಥಿಯಾಗಿ ಆಗಮಿಸಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿದಾಗ, “ನಿಮ್ಮ ಕವನ ಓದುವುದು ಹಾಗು ಕೇಳುವುದೆಂದರೆ ದೊಡ್ಡ ಶಿಕ್ಷೆ. ಅಂಥ ಭಾಗ್ಯವನ್ನು ನನಗೆ ಕರುಣಿಸಬೇಡಿ. ನಿಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಬಂದು ಟೈಮ್ ವೇಸ್ಟ್ ಮಾಡಲು ನನಗೆ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಖಂಡತುಂಡಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಕಾರಂತರ ಈ  audacityಯನ್ನು , ಧಿಮಾಕಿನ ನಡೆಯನ್ನು ಯಾರೂ ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸುತಿರಲಿಲ್ಲ.  .....................................................ಧಿಮಾಕನ್ನು ಸೊಕ್ಕು ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಭಾವಿಸುವವರು ಪಡಪೋಶಿಗಳು.”

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ audacityಗೆ ನಿಖರವಾದ ಕನ್ನಡ ಪದವೊಂದಿದೆ: ‘ಧಾರ್ಷ್ಟ್ಯ’.  (‘ಅದಟು’ ಎನ್ನುವ ಹಳೆಗನ್ನಡ ಪದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ.) ‘ಎದೆಗಾರಿಕೆ’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ‘ಪೊಗರು, ಧಿಮಾಕು’ ಎನ್ನುವುದು ಸರಿಯಾದ ಅರ್ಥವಲ್ಲ. ಅದು  ಅನರ್ಥ! ‘ತಿಕಕೊಬ್ಬು’ ಎನ್ನುವುದಂತೂ ಅಸಹ್ಯ. ಭಟ್ಟರು ಬರೆದಿರುವಂತೆ audacity ಅಥವಾ ಧಾರ್ಷ್ಟ್ಯವು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಓದಿಕೊಂಡ, ಅದರ ಬಗೆಗೆ ಹೆಮ್ಮೆ ಇರುವಂಥ ವ್ಯಕ್ತಿಗೇ ಇರಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ತನಗೆ ಸರಿ ಅನ್ನಸಿದ್ದನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯ ನಂಬುಗೆಯ ಅಥವಾ ಪಂಡಿತರ ಹಾಗು ಮಾನ್ಯರ ವಿರೋಧದ ನಡುವೆಯೂ ಹೇಳುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಈ ಗುಣ ಇರುತ್ತದೆ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರಲ್ಲಿ ಈ ಗುಣ ಇದ್ದದ್ದು ನಿಜ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅವರ ನೇರ ನಡೆ ಹಾಗು ನೇರ ನುಡಿ. ಆದರೆ ಭಟ್ಟರು ಕೊಟ್ಟ ಉದಾಹರಣೆ ತಪ್ಪು. ಹಿರಿಯ ಕವಿಗೆ ಕಾರಂತರು ಹೇಳುವ ಮಾತು ಅವರ ನಿಷ್ಠುರತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇನ್ನು ಅವರ ಧಾರ್ಷ್ಟ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಸರಿಯಾದ ಎರಡು ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

(೧)ಬೀದರ ನಗರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದಾಗ, ಆ ವರುಷ ಬರಗಾಲವಿದ್ದದ್ದರಿಂದ, ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ರದ್ದು ಪಡಿಸಬೇಕೆಂದು ಅನೇಕರು ಆಗ್ರಹಿಸಿದರು. ಆಗ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಹೇಳಿದ ಮಾತು: ‘ಬರಗಾಲ ಇದೆಯೆಂದು ಜನ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆಯೆ?’

(೨)ಅಯೋಧ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಬರಿ ಮಸೀದೆಯನ್ನು ಕೆಡವಿದ ಘಟನೆ ಸಂಭವಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲ ಸ್ವಘೋಷಿತ-ಜಾತ್ಯತೀತ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಖಂಡಿಸಿದರು. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು ನಾಸ್ತಿಕರು. ದೇವರು ಹಾಗು ಧರ್ಮ ಇವೆರಡರಲ್ಲೂ ಅವರಿಗೆ ನಂಬಿಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವರು ‘ಅದರಲ್ಲೇನು ತಪ್ಪಿದೆ?’ ಎಂದು ಕೇಳಿದರು. ಇಂತಹ ಹೇಳಿಕೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗು ಸಾಹಿತ್ಯಕ image ಹಾಳಾಗಬಹುದೆನ್ನುವ ಶಂಕೆ ಅವರಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲವೆ? ಯಾವುದೇ ಸ್ವಾರ್ಥಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ, ತನಗೆ ಸರಿ ಎಂದು ಕಂಡದ್ದನ್ನೇ ತಾನು ಹೇಳುವೆ ಎನ್ನುವ ಈ ಗುಣಕ್ಕೆ ಧಾರ್ಷ್ಟ್ಯ ಎನ್ನಬೇಕು! ಈ ಗುಣಕ್ಕೆ ಯಾರಾದರೂ ‘ಪೊಗರು, ಧಿಮಾಕು ಅಥವಾ....(ಛೀ!) ತಿಕಕೊಬ್ಬು’ ಎನ್ನಬಹುದೆ?

ಪಡಪೋಶಿಗಳಷ್ಟೇ ಹಾಗೆ ಅಂದಾರು!

ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಹರಡಿದ ಅಜ್ಞಾನದ ಬಗೆಗೆ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರಲ್ಲಿ ಬೇಸರವಿತ್ತು. ಡಂಭಾಚಾರದ ಬಗೆಗೆ ಅಸಹನೆ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ತಮ್ಮ ನಂಬುಗೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾದ ಅನ್ಯರ ನಂಬುಗೆಗಳನ್ನು ಆದರಿಸುವ ಗುಣವೂ ಅವರಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಾದ ‘ಮರಳಿ ಮಣ್ಣಿಗೆ’ ಹಾಗು ‘ಮೂಕಜ್ಜಿಯ ಕನಸುಗಳು’ ಈ ಮಾತಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿವೆ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಾನವೀಯತೆಯನ್ನು ನೆಲೆಗೊಳಿಸುವದೇ ಅವರ ಎಲ್ಲ ಕಾದಂಬರಿಗಳ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಳ್ಳು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಶೈಲಿಯಿಲ್ಲ. ಸತ್ಯವನ್ನು ಅವರು ನೇರವಾಗಿ, ನಿರಾಡಂಬರವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟು ನಿರಾಲಂಕೃತರಾದ ಈ ವ್ಯಕ್ತಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾಜೀವಿಯೂ ಆಗಿದ್ದರು.

ನಾನು ಸುರತ್ಕಲ್ ಇಂಜನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕಲಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಸುಮಾರು ೪೫ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಘಟನೆಯೊಂದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ಕಾಲೇಜಿಗೆ ರಜೆ ಬಂದಿತ್ತು.  ನಾನು ಹಾಗು ನನ್ನ ಗೆಳೆಯನೊಬ್ಬ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಪುತ್ತೂರಿಗೆ ಓಡಿದೆವು. ಅವರ ಮನೆ ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೋದೆವು. ಸುಮಾರು ೧೧ ಗಂಟೆಯ ಸಮಯ. ಕಾರಂತರು ಹೊರಗೆಲ್ಲೊ ಹೋಗಲೆಂದು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ನಾವು ಅವರನ್ನು ಕಂಡು ನಮ್ಮ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ತಿಳಿಸಿದೆವು.

ಕಾರಂತರು ಪೂರ್ವನಿಯೋಜನವಿಲ್ಲದೇ ಯಾರನ್ನೂ ಭೆಟ್ಟಿಯಾಗರು ಎನ್ನುವ ಖ್ಯಾತಿ ಉಳ್ಳವರು. ಆದರೆ ಈ ಇಬ್ಬರು ಹುಡುಗರನ್ನು ಅವರು ಆದರದಿಂದಲೇ ಬರ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಮನೆಯೆಡೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದರು. ಅವರು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕೊಠಡಿ, ಅವರ ನಿವಾಸದಿಂದ ಸುಮಾರು ೫೦ ಅಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ನಿವಾಸದ ಹೊರಗಡೆ ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಹಾಗು ಮಗಳು ಕೂತಿದ್ದರು. ಅಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಕೊಠಡಿಗೆ ಹೋಗುವಾಗಲೇ, ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಯತ್ತ ನೋಡುತ್ತ, ಕಾರಂತರು ಎರಡು ಬೆರಳು ತೋರಿಸಿದರು.

ಕಾರಂತರ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ವಸ್ತುಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇರುವ ಒಂದೆರಡು ವಸ್ತುಗಳೇ ಅವರ ಕಲಾಭಿಜ್ಞತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಪ್ರಗತಿ ಹೇಗಾದೀತು ಎನ್ನುವ ನಮ್ಮ ಹುಚ್ಚು ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಕಾರಂತರು ಸುಮಾರು ಒಂದು ಗಂಟೆಯವರೆಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ನಡುವೆ ಅವರ ಮಗಳು ಎರಡು ಲೋಟಾ ಪಾನಕ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಳು. ಕಾರಂತರು ಎರಡು ಬೆರಳು ತೋರಿಸಿದ್ದರ ಅರ್ಥ ಆಗ ಹೊಳೆಯಿತು.

ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರ ಮಾನವೀಯ ಗುಣದ ಬಗೆಗೆ ‘ಕಸ್ತೂರಿ’ ಮಾಸಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಬರಹ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಪುತ್ತೂರಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಂಗಸೊಬ್ಬಳು ಭಾರವಾದ ಚೀಲವೊಂದನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಒಯ್ಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅದನ್ನು ಕಂಡ ಕಾರಂತರು, ಆ ಅಪರಿಚಿತ ಹೆಣ್ಣು ಮಗಳ ಕೈಯಿಂದ ಭಾರವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡು, ಅವಳ ಜೊತೆಗೆ ನಡೆದರು ಎನ್ನುವುದು ಆ ಬರಹದ ಸಾರಾಂಶವಾಗಿತ್ತು.

ಇಂತಹ ಕಾರಂತರಲ್ಲಿಯ ಯಾವ ಗುಣವು ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟರಿಗೆ ಪೊಗರು ಅಥವಾ (ಛೀ!) ತಿಕಕೊಬ್ಬಿನಂತೆ ಕಂಡಿರಬಹುದು?

ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ಟರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಗಣ್ಯರಾದ ಪತ್ರಿಕಾಸಂಪಾದಕರು. ಅವರು ಬರೆದದ್ದನ್ನು ಅಮಾಯಕರು ನಿಶ್ಶಂಕರಾಗಿ ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಆದುದರಿಂದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಓದುಗರ (--ವಿಶೇಷತಃ ಎಳೆಯ ಓದುಗರ--) ಹಾದಿಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಾರದೆನ್ನುವ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯು ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಇರಬೇಕು. ಪದಗಳ ಬಳಕೆಯ ಬಗೆಗೆ ಹಾಗು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಬಗೆಗೆ ಬರೆಯುವಾಗ ಅಪಚಾರವಾಗದಂತೆ ಜಾಗೃತರಾಗಿರಬೇಕು. ಇದು ಅವರಿಗೆ ನನ್ನ ಸವಿನಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ.