ಅಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ ಇಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ............ದ.ರಾ.ಬೇಂದ್ರೆ

‘ಸಖೀಗೀತ’ದಲ್ಲಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ‘ವಿಧಿ ತಂದ ವಧು’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿಯವರಿಗೆ ಬೇಂದ್ರೆ ‘ವಿಧಿ ತಂದ ವರ’ ಆಗಿರಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಕು. ಮದುವೆಯಾದಾಗ ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ೨೩ ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸು. ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿ ಕೇವಲ ಹದಿಮೂರು ವರ್ಷದ ಹುಡುಗಿ.ಇತರ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಇರುವಂತೆ ಈ ಹುಡುಗಿಗೂ ತನ್ನ ಸಂಸಾರದ ಬಗೆಗೆ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ ಕನಸುಗಳು ಇದ್ದಿರಬಹುದು.

ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ೧೯೨೬ರಲ್ಲಿ ‘ಸ್ವಧರ್ಮ’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಹಾಗೂ ೧೯೨೯ರಲ್ಲಿ ‘ಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಬರೆದ ‘ನರಬಲಿ’ ಕವನಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಸರಕಾರವು ಇವರನ್ನು ೧೯೩೨ರಲ್ಲಿ ಹಿಂಡಲಗಿಯ ಜೇಲಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿತು. ಕೆಲ ಕಾಲ ಮುಗದ ಎನ್ನುವ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ದಿಗ್ಬಂಧನದಲ್ಲಿರಿಸಿತು. ಆರು ವರ್ಷಗಳ ವರೆಗೆ ಇವರಿಗೆ ಯಾರೂ ಯಾವುದೇ ನೌಕರಿಯನ್ನು ಕೊಡಕೂಡದೆಂದು ಸರಕಾರವು ಆಜ್ಞೆ ಹೊರಡಿಸಿತು. ಆರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ನಿರುದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿ ಉಳಿಯಬೇಕಾಯಿತು. ಬಳಿಕ ೧೯೩೮ರಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ತಿಯವರು ಬೇಂದ್ರೆಯವರನ್ನು ‘ಜೀವನ’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು.

ಈ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಎಮ್. ಏ. ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ‘ಗರಿ’ ,‘ಮೂರ್ತಿ’, ’ಕಾಮಕಸ್ತೂರಿ’, ‘ಸಖೀಗೀತ’, ‘ನಾದಲೀಲೆ’ ಹಾಗೂ ‘ಉಯ್ಯಾಲೆ’ ಕವನಸಂಕಲನಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಸಾಹಿತ್ಯಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಅವರ ಕೀರ್ತಿಸೂರ್ಯನು ನಡುನೆತ್ತಿಗೇರಿದನು. ಆದರೆ ಸಂಸಾರತಾಪದಲ್ಲಿ ಬೆಂದವರು ಇವರ ಧರ್ಮಪತ್ನಿ.

ಇಂತಹ ಸಹನಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಬಗೆಗೂ ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ಸಹನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲ ಹೆಂಡತಿಯರು ಬಯಸುವಂತೆ ಇವಳೂ ಸಹ ಒಡವೆ ಕೊಡಿಸಲು ಬೇಂದ್ರೆಯವರನ್ನು ಯಾವಾಗಲೋ ಕೇಳಿದ್ದಾಳು. ಈ ಕವಿಪುಂಗವರು ಅವಳಿಗೆ ಕೇವಲ ಕವನಗಳ ಒಡವೆಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ತೊಡಿಸಿದರು !

"ಆತ ಕೊಟ್ಟ ವಸ್ತು, ಒಡವೆ

ನನಗೆ ಅವಗೆ ಗೊತ್ತು

ತೋಳುಗಳಿಗೆ ತೋಳಬಂದಿ

ಕೆನ್ನೆತುಂಬ ಮುತ್ತು"

ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ತನ್ನ ಕಾವ್ಯಾಲಂಕಾರದ ಮಿತಿ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದಲ್ಲ.

ಅವರೇ ತಮ್ಮ ಮತ್ತೊಂದು ಕವನದಲ್ಲಿ,

"ನೀನು ಕೊಡುವೆ ನನಗೆ ದವನ

ನಾನು ಕೊಡುವೆ ನಿನಗೆ ಕವನ....." ಎಂದೆಲ್ಲ ಹೇಳುತ್ತ ತಮ್ಮ ಕವನಕ್ಕೆ "ಬರಿಯ ಮಾತಿನ ಪೋಣಿಕೆ" ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬಹುಶ: ‘ಒಂದು ಮುತ್ತಿನ ಸರವನ್ನಾದರೂ ಕೊಡಿಸಿ’ ಎಂದು ಹೆಂಡತಿ ಆಗ್ರಹಪಡಿಸಿದಾಗ, ಈ ಕವಿ ಒಂದು ಉದ್ದವಾದ ಕವನವನ್ನೇ ಹೊಸೆದು ಹೆಂಡತಿಗೆ ಕೊಟ್ಟರು. ಸುಮಾರು ೫೦೦೦ ಅಮೂಲ್ಯ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಹಾಗು ಅನೇಕ ಅವಧಿಗಳಲ್ಲಿ ನಿರುದ್ಯೋಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ಸಂಸಾರಕ್ಕಾಗಿ ದುಡ್ಡಿನ ಅಭಾವವಾಗುವುದು ಸಹಜವಾದ ಸಂಗತಿಯೇ ಆಗಿದೆ. ಆದರೆ ಕಲ್ಪನೆಯ ಅಭಾವ ಅವರನ್ನು ಎಂದೂ ಕಾಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅನಂತ ಕಲ್ಪನಾಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾರ್ವಭೌಮರವರು. ‘ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು (ಒಡವೆಗಳಿಂದ) ಅಳೆಯಬೇಡ’ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಧರ್ಮಪತ್ನಿಗೆ ಹೇಳುವ ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕವನದ ಪೂರ್ಣಪಾಠ ಹೀಗಿದೆ:

ಅಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ ಇಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ--

           ಎಣಿಸಿ ಕಷ್ಟಬಡದಿರು

                     ಒಲೆದು ಒಲಿಸಿ ಸುಖವಿರು

ಎಷ್ಟೆಯಿರಲಿ ಅಷ್ಟೆ ಮಿಗಿಲು....

ತಮ್ಮ ಕಿರಣ ತಮಗೆ ಹಗಲು;

                                   ಉಳಿದ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು.

ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿಯೆ ಬೀಡು ಮತ್ತೆ ಆಡಿದಲ್ಲಿ ಅಂಗಳು

                                    ಉಳಿದ ಲೋಕ ಹಿತ್ತಲು.

ಮುತ್ತಿನೆಕ್ಕಸರವನಿಕ್ಕೆ

                                   ಮುದ್ದಿಗೆ ಕಳೆ ಕಟ್ಟಿತೆ

ತೊಯ್ದ ಎವೆಗೆ ಮುದ್ದನಿಡಲು

                                   ಮುದ್ದಿಗೆ ಅದು ತಟ್ಟಿತೆ?

ಕುದಿದು ಬಂದ ಕಂಬನಿಯೊಲು

                                   ಕಂಪು ಬರದೆ ಬಿಟ್ಟಿತೆ?

ಮುತ್ತು ರತುನ ಹೊನ್ನು ಎಲ್ಲ

                                    ಕಲ್ಲು ಮಣ್ಣ ವೈಭವಾ

                                    ಎಲವೊ ಹುಚ್ಚ ಮಾನವಾ

ಒಂದು ಷೋಕು-----ಬರಿಯ ಝೋಕು

                                    ಬದುಕಿನೊಂದು ಜಂಬವು

                                    ಒಲವೆ ಮೂಲ ಬಿಂಬವು.

ಸಪ್ತ ನಾಕ   ಸಪ್ತ ನರಕ

                                   ಅದರ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು

ಮನ್ವಂತರ ತನ್ವಂತರ

                                   ಅದರ ಕೋಟೆ ಕತ್ತಲು

ಸಿಂಹಾಸನವನೇರಿ ಕುಳಿತೆ;

                                   ತೊಡೆಗೆ ತೊಡೆಯ ಹಚ್ಚಿದೆ

ಸರಿಯೆ, ಒಲಿದ ತೋಳಿಗಿಂತ

                                   ಅದರೊಳೇನು ಹೆಚ್ಚಿದೆ ?

ಎದೆಯ ಕಣ್ಣ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು

                                   ಏಕೊ ಎನೊ ಮೆಚ್ಚಿದೆ

ಮರದ ಅಡಿಗೆ ಗುಡಿಸಲಿರಲಿ

                                   ಅಲ್ಲೆ ಒಲವು ಮೆರೆಯದೇ

                                   ನಲಿವು ಮೇರೆವರಿಯದೇ?

ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಹೆಂಡತಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ವಸ್ತುವನ್ನು ಆಸೆಪಟ್ಟು ಕೇಳಿದಾಗ, ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಅದಕ್ಕೊಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮೊದಲನೆಯ ನುಡಿಯನ್ನು ನೋಡಿರಿ:

ಅಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ ಇಷ್ಟು ಪ್ರೀತಿ--

           ಎಣಿಸಿ ಕಷ್ಟಬಡದಿರು

                     ಒಲೆದು ಒಲಿಸಿ ಸುಖವಿರು

ಎಷ್ಟೆಯಿರಲಿ ಅಷ್ಟೆ ಮಿಗಿಲು....ತಮ್ಮ ಕಿರಣ ತಮಗೆ ಹಗಲು;

                                                ಉಳಿದ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು.

ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿಯೆ ಬೀಡು ಮತ್ತೆ ಆಡಿದಲ್ಲಿ ಅಂಗಳು

                                                 ಉಳಿದ ಲೋಕ ಹಿತ್ತಲು.

ಪ್ರೀತಿಯ ಮಡದಿಯೆ, ನನಗೆ ನಿನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಇಷ್ಟು , ಇಷ್ಟೇ ಎಂದು ಎಣಿಸಿ ಕಷ್ಟಪಡಬೇಡ. ಇಲ್ಲಿ ಎಣಿಸು ಎನ್ನುವದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅರ್ಥಗಳಿವೆ. ಎಣಿಸು=counting ಎನ್ನುವದು ಒಂದು ಅರ್ಥವಾದರೆ , ಭಾವಿಸು ಎನ್ನುವುದು ಎರಡನೆಯ ಅರ್ಥ. ನನಗೆ ಒಲೆದು ಎಂದರೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಅನುರಕ್ತಳಾಗು ; ಒಲಿಸಿ ಎಂದರೆ ನನ್ನನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳು ಅರ್ಥಾತ್ ನನ್ನ ಒಲವನ್ನು (ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು) ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊ ಹಾಗೂ ಸುಖದಿಂದಿರು!

ಕವಿಯು ಪ್ರೀತಿಯ ಈ ವ್ಯಾಪಾರದ ಎಲ್ಲಾ ಭಾರವನ್ನು ಹೆಂಡತಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ನೀನು ಒಡವೆಯನ್ನು ಕೇಳದೇ, ನನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನೀನೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡು(!) ಎನ್ನುವುದು ಈ ಕವಿಯ ಸಂದೇಶ. ಇಂತಹ ಸಂದೇಶಕ್ಕೆ ಕವಿ ಕೊಡುವ ತಾತ್ವಿಕ ಆಧಾರ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿದೆ:

“ಎಷ್ಟೆಯಿರಲಿ ಅಷ್ಟೆ ಮಿಗಿಲು....

                           ತಮ್ಮ ಕಿರಣ ತಮಗೆ ಹಗಲು;

                            ಉಳಿದ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು.”

ಪಾಲಿಗೆ ಬಂದದ್ದು ಪಂಚಾಮೃತ. ನಮ್ಮ ಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೇ ಸ್ವಲ್ಪವಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನೇ ಬಹಳ ಎಂದು ತಿಳಿಯಬೇಕು. ಯಾಕೆಂದರೆ, “ತಮ್ಮ ಕಿರಣ ತಮಗೆ ಹಗಲು ;ಉಳಿದ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು.” ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಕಿಡಕಿಯಿಂದ ಒಳಗೆ ತೂರಿದ ಸೂರ್ಯನ ಒಂದೇ ಕಿರಣವು ನಮ್ಮ ಕತ್ತಲೆ ಕೋಣೆಗೆ ಬೆಳಕು ನೀಡುವದೇ ಹೊರತು, ಇತರ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಕಿರಣಗಳಿಂದ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಹಗಲು ಸಿಗಲಾರದು. ಆ ಬೆಳಕು ನಮ್ಮ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕತ್ತಲೆಯೇ ಸೈ! ನಿನ್ನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯ ಬೆಳಕನ್ನು ಕಾಣಬೇಕಾಗಿದ್ದರೆ ಹುಚ್ಚು ಹಂಬಲಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಬಿಟ್ಟು, ನಿನ್ನ ಕವೀಶ್ವರ ಪತಿ ಕೊಡುವ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನಷ್ಟೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊ! ವರಕವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಲ್ಪನಾಶಕ್ತಿಯ ಬಲದಿಂದ ಇನ್ನಿಷ್ಟು ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾರೆ:

ಬಿಟ್ಟಲ್ಲಿಯೆ ಬೀಡು ಮತ್ತೆ ಆಡಿದಲ್ಲಿ ಅಂಗಳು

                           ಉಳಿದ ಲೋಕ ಹಿತ್ತಲು.

ಬೇರೆಯವರ ಅನುಕರಣೆ, ಅನುಸರಣೆ ಬೇಡ ; ನಾವು ಎಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇವೆಯೊ ಅದೇ ನಮ್ಮ ಬೀಡು , ಅದೇ ನಮ್ಮ ನೆಲೆ. ನಾವು ಎಲ್ಲಿ ಆಡುತ್ತೇವೊ ಅದೇ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಅಂಗಳು.

“ ಅಲ್ಲಾ, ಉಳಿದವರು ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿರೊ ಬೀಡಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರಲ್ಲಾ” ಎಂದು ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಏನಾದರೂ ಅನುಮಾನ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಿದರೆ, ವರಕವಿಗಳ ಉತ್ತರ ಅದಕ್ಕೂ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ : “ಉಳಿದ ಲೋಕ ಹಿತ್ತಲು.” (=ಅದೆಲ್ಲಾ ನಮ್ಮ ಹಿಂದೆ ಇರೋದು, ನಾವು ಅದನ್ನೆಲ್ಲ ನೋಡೋದು ಬೇಡ !)

ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಹೆಂಡತಿಗೆ ತತ್ವಜ್ಞಾನದ ಪಾಠವನ್ನು ಹೇಳಿ ಮುಗಿಸಿದ ಕವಿ, ತನ್ನ ಮಾತುಗಳಿಂದ ತಾನೇ ಕಸಿವಿಸಿಗೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಆತನಿಗೆ ಗೊತ್ತು: ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿಯ ಒಂದೇ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅಪೇಕ್ಷೆಯನ್ನು ತಾನು ಪೂರೈಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು. ತನ್ನ ಮೇಲೆ ತನಗೇ ಬರುತ್ತಿರುವ ಕೋಪವನ್ನು ಈಗ ಆತ ಅವಳ ಮೆಲೆ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹತಾಶನಾದ ಗಂಡ ಹೆಂಡತಿಯ ಮೇಲೆ ಹರಿಹಾಯುವದು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿ. ‘ಒಂದು ಮುತ್ತಿನ ಸರವನ್ನು ಪಡೆದು, ನೀನು ಏನು ಮಹಾ ಸಾಧಿಸಿಕೊಂಡಂತಾಯ್ತು’ ಎಂದು ಆತ ಅವಳ ಮೇಲೆ ಹಾರಾಡುತ್ತಾನೆ :

ಮುತ್ತಿನೆಕ್ಕಸರವನಿಕ್ಕೆ

                                   ಮುದ್ದಿಗೆ ಕಳೆ ಕಟ್ಟಿತೆ

ತೊಯ್ದ ಎವೆಗೆ ಮುದ್ದನಿಡಲು

                                   ಮುದ್ದಿಗೆ ಅದು ತಟ್ಟಿತೆ?

ಕುದಿದು ಬಂದ ಕಂಬನಿಯೊಲು

                                   ಕಂಪು ಬರದೆ ಬಿಟ್ಟಿತೆ?

ಮುತ್ತಿನ ಸರ ತೊಡಿಸುವದರಿಂದ ಮಾತ್ರ ಪ್ರೀತಿಗೆ ಕಳೆ ಬರುವದೆ? ನಿನ್ನ ಕಣ್ಣೀರಿನಿಂದ ತೊಯ್ದ ರೆಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ನಾನು ಮುತ್ತು ಕೊಟ್ಟರೆ, ಅದು ನಿನ್ನ ಪ್ರೀತಿಗೆ ತಟ್ಟಲಾರದೆ? ನಿನ್ನ ಕುದಿಯುತ್ತಿರುವ ಮನಸ್ಸು ಹೊರಚೆಲ್ಲಿದ ಕಂಬನಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಒಲವಿನ ಕಂಪು ಇಲ್ಲವೆ? ಗಂಡ ಹೆಂಡಿರಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಒಲವಿನ ಭಾವನೆಗಳೇ ಮುಖ್ಯವಲ್ಲವೆ? ಇದು ಕವಿಯು ದಾಂಪತ್ಯದ ನೆಲೆಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ತರ್ಕವಾದ. ಆದರೆ ಹೆಂಡತಿಯು ಮುಖವನ್ನು ಬೇರೆಡೆಗೆ ಹೊರಳಿಸಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ಮಾನವ ಕುಲದ ಮೂರ್ಖತನಕ್ಕೆ ಬೇಸತ್ತು ಹೋದ ಕವಿ , ವ್ಯಥೆಪಟ್ಟು ಉದ್ಗರಿಸುತ್ತಾನೆ:

“ಮುತ್ತು ರತುನ ಹೊನ್ನು ಎಲ್ಲ

                                    ಕಲ್ಲು ಮಣ್ಣ ವೈಭವಾ

                                    ಎಲವೊ ಹುಚ್ಚ ಮಾನವಾ

ಒಂದು ಷೋಕು-----ಬರಿಯ ಝೋಕು

                                    ಬದುಕಿನೊಂದು ಜಂಬವು

                                    ಒಲವೆ ಮೂಲ ಬಿಂಬವು.”

ಈ precious stonesಗಳೆಲ್ಲ earthly glory ಮಾತ್ರ. ಅವು ಸತ್ಯವಲ್ಲ.

(ಟಿಪ್ಪಣಿ: ರತ್ನಗಳು ಭೂಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಿಗುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳಿಗೆ ಕಲ್ಲು ಮಣ್ಣ ವೈಭವಾ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು ಒಂದು ವ್ಯಂಗ್ಯೋಕ್ತಿ).

ಇದೆಲ್ಲ ಬರಿಯ ಶೋಕಿ, ಬರಿಯ ಡೌಲು, ಬದುಕಿನ ಒಣ ಜಂಬ ಅಷ್ಟೆ! ಪ್ರೀತಿಯೇ ಸತ್ಯ, ಬೇರೆ ಎಲ್ಲ ಮಿಥ್ಯ!

ಕವಿ ಮುಂದುವರಿದು ಸಂಪತ್ತಿನ ಸಂಭ್ರಮವನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅಧಿಕಾರದ ವೈಭವವನ್ನೂ ಸಹ ತುಚ್ಛೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಕೇವಲ ಭೂಮಿಯ ಒಡೆತನವಲ್ಲ, ಸಪ್ತಸ್ವರ್ಗ ಹಾಗೂ ಸಪ್ತನರಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಇಂದ್ರಾಧಿಕಾರದ ವೈಭೋಗಕ್ಕೂ ಸಹ ಏನು ಬೆಲೆ ಇದೆ?

ಸಪ್ತ ನಾಕ   ಸಪ್ತ ನರಕ

                                   ಅದರ ಬೆಳಕು ಕತ್ತಲು

ಮನ್ವಂತರ ತನ್ವಂತರ

                                   ಅದರ ಕೋಟೆ ಕತ್ತಲು

ಸಿಂಹಾಸನವನೇರಿ ಕುಳಿತೆ;

                                   ತೊಡೆಗೆ ತೊಡೆಯ ಹಚ್ಚಿದೆ

ಸರಿಯೆ, ಒಲಿದ ತೋಳಿಗಿಂತ

                                   ಅದರೊಳೇನು ಹೆಚ್ಚಿದೆ ?

ಕವಿ ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಂತಹ ಲೋಕಾಧಿಪತಿಯ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಿ ನೀನೂ ಸಹ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನೇರಬಹುದು. ಸಾಮ್ರಾಟನ ತೊಡೆಗೆ ತೊಡೆ ಹಚ್ಚಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಅವನ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ವೈಭೋಗದಲ್ಲಿ ನೀನೂ ಭಾಗಿಯಾಗಬಹುದು. ಇದೆಲ್ಲ ಸರಿ; ಒಲಿದಂತಹ ನಲ್ಲನ ತೋಳುಗಳ ಅಪ್ಪುಗೆಗಿಂತ ಇದೆಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚಿನದೆ?

ಕವಿ ತನ್ನೆಲ್ಲ ತರ್ಕವಾದಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಅರ್ಧಾಂಗಿಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಮುತ್ತಿನ ಹಾರಕ್ಕಿಂತ ಪತಿಯ ಪ್ರೇಮವೇ ಹೆಚ್ಚಿನದು ಎಂದು ಅವಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾನೆ. ತನ್ನ ಹತಾಶೆ, ತನ್ನ ಅಸಹಾಯಕತೆಯನ್ನೆಲ್ಲ ಹೊರಕಕ್ಕಿ, ಆತನೀಗ ನಿರುಮ್ಮಳನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಇಂತಹ ಸಮಾಧಾನದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಆತ ಅಂತರ್ಮುಖಿಯಾಗಿ ಏನನ್ನೊ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾನೆ :

ಎದೆಯ ಕಣ್ಣ ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು

                                   ಏಕೊ ಎನೊ ಮೆಚ್ಚಿದೆ

ಮರದ ಅಡಿಗೆ ಗುಡಿಸಲಿರಲಿ

                                   ಅಲ್ಲೆ ಒಲವು ಮೆರೆಯದೇ

                                   ನಲಿವು ಮೇರೆವರಿಯದೇ?

ನಿಜ, ಒಲವಿನ ವೈಭವಕ್ಕೆ ಲೌಕಿಕ ಸಂಪತ್ತು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಪುಟ್ಟ ಗುಡಿಸಲಿನಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಒಲವು ಹಾಗೂ ನಲಿವು ಮಹಾಪೂರದಂತೆ ಹರಿಯಬಲ್ಲವು ! ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರಕವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಅರ್ಧಾಂಗಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರೂ ಸಹ ’ಕವನದ ಹಾರ’ದಿಂದಲೇ ತೃಪ್ತಿ ಪಟ್ಟಿರವಹುದು!

ಟಿಪ್ಪಣಿ: ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ೧೯೪೩ರಲ್ಲಿ ಕಾಳಿದಾಸನ ‘ಮೇಘದೂತ ’ವನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅನುವಾದಿಸಿದರು. ಆ ಅನುವಾದದ ಗೌರವಧನದಿಂದ ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಮುತ್ತಿನ ಏಕಾಕ್ಷಿ ಸರವನ್ನು ಕೊಡಿಸಿ ಅವಳ ಹಂಬಲವನ್ನು ಪೂರೈಸಿದರು.

ಈ ಕವನದಲ್ಲಿ ಕವಿಯ ಲಂಬಿತ ಉದಾಸ ಭಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಹಾಗೂ ಅವನ ಲಂಬಿತ ವಾದ ಗಳಿಗೆ ಹೊಂದುವಂತೆ, ಕವನವು ಲಂಬಿತ ಛಂದಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇರುವದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.

ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ.....ದ.ರಾ.ಬೇಂದ್ರೆ

ಛಂದಸ್ಸು ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕಾವ್ಯದ ಸಹಜವಾದ ಸಿದ್ಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಕವನವನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಿಲ್ಲ ; ಕವನವು ಅವರ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡುತ್ತಿತ್ತು. ಒಂದು ಘಟನೆಯು ಅವರ ಮನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾವವನ್ನು ಉದ್ದೀಪಿಸಿದ ಬಳಿಕ, ಆ ಭಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕದಾದ ನಾದ ಹಾಗೂ ಛಂದಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾಸಬದ್ಧ ಪದಗಳು ಅವರ ಮನದಿಂದ ಕವನರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದ್ದವು.
ಇದರ ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ‘ಪಾತರಗಿತ್ತಿ ಪಕ್ಕ’ ಎನ್ನುವ ಕವನ. ಪಾತರಗಿತ್ತಿಯು ಎಷ್ಟು ಕ್ಷಿಪ್ರವಾಗಿ ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಬಡೆಯುವದೊ, ಅಷ್ಟೇ ಕ್ಷಿಪ್ರವಾದ ಛಂದಸ್ಸು ಈ ಕವನಕ್ಕಿದೆ. ಪಾತರಗಿತ್ತಿಯು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಡುವದೊ, ಈ ಕವನ ಸಹ ಅದೇ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೊ ಸುತ್ತಾಡುತ್ತದೆ. (ಕಲ್ಪನೆಯ ರೆಕ್ಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹಾರಾಡಿದರೂ ಸಹ ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಕವನ ವಾಸ್ತವದ ನೆಲೆಗಳನ್ನು ಬಿಡುವದಿಲ್ಲ.) ಇಂತಹದೇ ಸಹಜ ಛಂದಸ್ಸಿನ ಮತ್ತೊಂದು ಕವನ : “ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ ”.

ಮೂರೂಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಪುಟ್ಟ ಮಗಳು ಮಂಗಲಾ ನೀರು ತರುವವರ ಜೊತೆಗೆ ತಾನೂ ಸಹ ಬಾವಿಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದಾಳೆ. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನು ಕೆರೆ ಅಥವಾ ಬಾವಿಯಿಂದಲೇ ತರಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಹೊತ್ತು ಮೂಡುವ ಮುನ್ನ ಹಾಗೂ ಹೊತ್ತು ಮುಳುಗುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು.

ಈ ಪುಟ್ಟ ಬಾಲೆ, ಪುಟ್ಟ ಬಿಂದಿಗೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಪುಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನಿಡುತ್ತ ನೀರು ತರಲು ಹೊರಟಾಗ, ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ವಿನೋದವೆನಿಸಿದೆ. ಅವರು ಅವಳ ಚಲನವಲನವನ್ನು ಕೌತುಕದಿಂದ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವಳ ಪುಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಗಳ ತಾಳಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅವರ ಮನದಲ್ಲಿ ಕವನ ಮೂಡುತ್ತಿದೆ.
ಕವನದ ಪೂರ್ತಿಪಾಠ ಇಂತಿದೆ:

ಮಂಗಲೆಯೊಂದಿಗೆ | ಹಿಗ್ಗಾಯ್ತು ತಂದೆಗೆ ||
ಕುಣಿಸ್ಯಾಡಿ ಕೂಸಿಗೆ | ಅರಳಿಸಿ ಆಸೆಗೆ ||
ರಾಗದ ಸಾಟಿಗೆ | ತೂಗ್ಯಾಡೊ ಧಾಟಿಗೆ ||
ಒಲಿದಾಡೊ ರೀತಿಗೆ | ಹಾಡ್ಯಾನೊ ಗೀತಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||

ಸಂಜೆಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||
ಕಿರಗೀಯ ನೀರಿಗೆ | ಒದೆಯೂತ ದಾರಿಗೆ ||
ಗೆಜ್ಜೀಯು ಗೆಜ್ಜಿಗೆ | ತಾಕ್ಯಾವ ಹೆಜ್ಜಿಗೆ ||
ಏನಾರ ನಡಿಗೆ | ಯಾವೂರ ಹುಡಿಗೆ ||
ಸಂಜೆಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟಾಳ ಬಾವಿಗೆ ||

ಎರಡೂನು ಸಾಲಿಗೆ | ಹಾದ್ಯುದ್ದ ಬೇಲಿಗೆ ||
ಗುಲಬಾಕ್ಷಿ ಮಲ್ಲಿಗೆ | ಕೇಳತಾವ ಕಲ್ಲಿಗೆ ||
“ ಕಳಸೋದೆ ನೀರಿಗೆ | ಇಂಥ ಸುಕುಮಾರಿಗೆ ||
ಚಾಚ್ಯಾವಂಗಾಲಿಗೆ | ಮುಚ್ಚಂಜಿ ನಾಲಿಗೆ ” ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಬಂದ್ಯಲ್ಲ ಬಾವಿಗೆ ||

ಮಾತೀಗು ಆಚೆಗೆ | ಮೀರಿದ್ದ ನಾಚಿಗೆ ||
ಮುಸುಕ್ಯಾವ ಹೂವಿಗೆ | ಬಂದೀಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||
ಗಿಲುಕೆಂಬೊ ಬಳಿಗೆ | ಕೆಲಸೊಂದೊ ಗಳಿಗೆ ||
ಗೆಳತೇರ ಒಂದಿದೆ | ಸೇದಿದೆ ಬಿಂದಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಬಂದೀಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||

ಮೂಗಿನ ನೇರಿಗೆ | ಹೊರಳೀದೆ ಊರಿಗೆ ||
ತಲಿಮ್ಯಾಲ ಬಿಂದಿಗೆ | ಕಾಲಾಗ ಅಂದಿಗೆ ||
ತುಂ ತುಮುಕು ತುಂಬಿದೆ | ಬಿಂದೀಗೆ ಅಂತಿದೆ ||
ಝಣ್‍ಝಣ ಅಂದಿಗೆ | ಅಂದಾವ ಹೊಂದಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿದ್ದೆ ಬಾವಿಗೆ ||

ಒಂದೇನೆ ಬಾರಿಗೆ | ಹೋದೆ ಸೀ-ನೀರಿಗೆ ||
ಬೆವರೀನ ಸಾರಿಗೆ | ತಂದೀದಿ ಯಾರಿಗೆ ||
ಇಬ್ಬನಿ ಹೂವಿಗೆ | ನಸುಕಿನ ಜಾವಿಗೆ ||
ಮುತ್ತ್ಹನಿ ಮಾರಿಗೆ | ಮುತ್ತ್ಯಾವೊ ನಾರಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿಯು ಬಾವಿಗೆ ||

ಕೆಲಸಾನ ಆಟಿಗೆ | ಮಾಡುವ ಸೂಟಿಗೆ |
ಹಸನಾದ ಧರತಿಗೆ | ಮೆಚ್ಚಿದೆ ಗರತಿಗೆ ||
ಕುಣಿಸಿದೆ ಇಂದಿಗೆ | ಕಣ್ಬಿಟ್ಟ ಮಂದಿಗೆ ||
ನೀವಾಳಿ ದಿಟ್ಟಿಗೆ | ಕಣ್ಣೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿದ್ದ್ಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||

ಮಂಗಲೆಯೊಂದಿಗೆ | ಹಿಗ್ಗಾಯ್ತು ತಂದೆಗೆ ||
ಕುಣಿಸ್ಯಾಡಿ ಕೂಸಿಗೆ | ಅರಳಿಸಿ ಆಸೆಗೆ ||
ರಾಗದ ಸಾಟಿಗೆ | ತೂಗ್ಯಾಡೊ ಧಾಟಿಗೆ ||
ಒಲಿದಾಡೊ ರೀತಿಗೆ | ಹಾಡ್ಯಾನ ಗೀತಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv

ಪುಟ್ಟ ಮಂಗಲೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಆಡುವದರಿಂದ ತಂದೆಗೆ ಸಂತೋಷ ಉಕ್ಕುತ್ತದೆ. ಅವಳನ್ನು ಆತ ಎತ್ತಿ ಎತ್ತಿ ಕುಣಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಬ್ಬರ ಮನಸ್ಸೂ ಆನಂದದ ಆಸೆಯಲ್ಲಿ ಅರಳುತ್ತದೆ. ಕುಣಿಸುವಾಗ ಈತ ಮಾಡುವ ‘ಊ ಊ’ ರಾಗದ ದನಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅವಳು ತೂಗುತ್ತಾಳೆ. ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಮಮತೆಯಿಂದ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸ್ಪಂದನದಿಂದ ಉದ್ದೀಪ್ತನಾದ ಕವಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡು ಮೂಡುತ್ತದೆ.

“ಮಂಗಲೆಯೊಂದಿಗೆ | ಹಿಗ್ಗಾಯ್ತು ತಂದೆಗೆ ||
ಕುಣಿಸ್ಯಾಡಿ ಕೂಸಿಗೆ | ಅರಳಿಸಿ ಆಸೆಗೆ ||
ರಾಗದ ಸಾಟಿಗೆ | ತೂಗ್ಯಾಡೊ ಧಾಟಿಗೆ ||
ಒಲಿದಾಡೊ ರೀತಿಗೆ | ಹಾಡ್ಯಾನೊ ಗೀತಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||”

ಇಂತಹ ಕಾವ್ಯೋದ್ದೀಪನಕ್ಕೆ ಕಾರಣಳಾಗುವ ಈ ಮಗಳು , ಮಂಗಳೆ ಇದೀಗ ಮೂರೂಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನೀರು ತರಲು ಬಾವಿಗೆ ಹೊರಟಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಪುಟ್ಟ ಬಾಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಪರಿಯಾದರೂ ಎಂತಹದು? ಅವಸರದಲ್ಲಿ ಧಾವಿಸುತ್ತಿರುವದರಿಂದ ತಾನು ಉಟ್ಟುಕೊಂಡ ಕಿರಿಗೆ (=ಸಣ್ಣ ಸೀರೆ)ಯ ನಿರಿಗೆಗಳನ್ನು ಅವಳು ಚಿಮ್ಮುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಕಿರಿಗೆ ಸಹ ಅವಳಿಗೆ ದೊಡ್ಡದೇ ಆಗಿದೆ. ಅದು ಅವಳ ಅಂಗಾಲುಗಳನ್ನು ದಾಟಿ, ನೆಲವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಕವಿ ಇದನ್ನು ‘ಒದೆಯೂತ ದಾರಿಗೆ’ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಾನೆ.

“ಸಂಜೆಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||
ಕಿರಗೀಯ ನೀರಿಗೆ | ಒದೆಯೂತ ದಾರಿಗೆ ||
ಗೆಜ್ಜೀಯು ಗೆಜ್ಜಿಗೆ | ತಾಕ್ಯಾವ ಹೆಜ್ಜಿಗೆ ||
ಏನಾರ ನಡಿಗೆ | ಯಾವೂರ ಹುಡಿಗೆ ||
ಸಂಜೆಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟಾಳ ಬಾವಿಗೆ ||”

ಅದರಂತೆ ಅವಳ ಗೆಜ್ಜೆಗಳು ಅವಳ ಹೆಜ್ಜೆಗೆ ತಾಕುತ್ತಿವೆ. ಈ ಪುಟ್ಟ ಚೆಲುವಿಯನ್ನು ಕಂಡ ಕವಿಗೆ ತನ್ನ ಮಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಹೊಸದೊಂದು ಸೌಂದರ್ಯ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ‘ಎಲಾ! ಇವಳು ತನ್ನ ಮಗಳೇ?’ ಎಂದು  ಅಗಾಧಪಟ್ಟುಕೊಂಡ ಕವಿ, “ಏನಾರ ನಡಿಗೆ, ಯಾವೂರ ಹುಡಿಗೆ!” ಎಂದು ಉದ್ಗಾರವೆತ್ತುತ್ತಾನೆ.

ಇವಳು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಕಿರುದಾರಿಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗೆ ಬೇಲಿ ಹಬ್ಬಿದೆ. ಆ ಬೇಲಿಯಲ್ಲಿ , ಬಾವಿಯ ಸನಿಹದಲ್ಲಿ ಗುಲಬಾಕ್ಷಿ ಹಾಗು ಕಾಡುಮಲ್ಲಿಗೆ ಬೆಳೆದಿವೆ. ಅವೂ ಸಹ ಈ ಬಾಲೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತವೆ. ತಂದೆಯಲ್ಲಿ ಕೌತುಕವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ಈ ದೃಶ್ಯವು ಹೂವುಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಕಂಪವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದೆ. ಮಂಗಲೆಯ ಸಾಹಸವು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮರುಕವನ್ನೇ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ.

“ಎರಡೂನು ಸಾಲಿಗೆ | ಹಾದ್ಯುದ್ದ ಬೇಲಿಗೆ ||
ಗುಲಬಾಕ್ಷಿ ಮಲ್ಲಿಗೆ | ಕೇಳತಾವ ಕಲ್ಲಿಗೆ ||
“ ಕಳಸೋದೆ ನೀರಿಗೆ | ಇಂಥ ಸುಕುಮಾರಿಗೆ ||
ಚಾಚ್ಯಾವಂಗಾಲಿಗೆ | ಮುಚ್ಚಂಜಿ ನಾಲಿಗೆ ” ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಬಂದ್ಯಲ್ಲ ಬಾವಿಗೆ || ”

ಹೂವು ಮೃದುತ್ವದ ಪ್ರತೀಕ. ಕಲ್ಲು ಕಾಠಿಣ್ಯದ ಪ್ರತೀಕ. ಕಲ್ಲುಮನಸ್ಸಿನ ಕಲ್ಲನ್ನೇ ಈ ಹೂವುಗಳು ಕೇಳುತ್ತವೆ:
“ ಕಳಸೋದೆ ನೀರಿಗೆ , ಇಂಥ ಸುಕುಮಾರಿಗೆ ? ಅದೂ ಸಹ ಇಂತಹ ಮುಚ್ಚಂಜೆಯ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ? ”
ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಆ ಕಲ್ಲು ಸಹ ಕರಗಿರಬಹುದೆ?

ಕಾಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಕಾಲಯಂತ್ರವೆನ್ನುವ ಸಾಧನವಿದೆ. ಮರ, ಗಿಡ, ಹೂವು ಮೊದಲಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ಕಾಲವನ್ನು ಹೇಗೆ ಗುರುತಿಸುತ್ತಿವೆ?
“ಚಾಚ್ಯಾವಂಗಾಲಿಗೆ | ಮುಚ್ಚಂಜಿ ನಾಲಿಗೆ ” ||
ಮೂರೂಸಂಜೆಯ ನಾಲಿಗೆ (=ಮುಳುಗುತ್ತಿರುವ ಸೂರ್ಯಕಿರಣಗಳು) ಇವಳ ಅಂಗಾಲನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಹೊತ್ತು ಮುಳುಗುವ ಸಮಯ. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಇಂತಹ ಪುಟ್ಟ ಹುಡುಗೆಯನ್ನು ನೀರು ತರಲು ಕಳಿಸಬಹುದೆ?
ತಮ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರಿಸುವರಾರೂ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಆ ಹೂವುಗಳು ಆ ಹುಡುಗೆಯನ್ನೇ ಕೇಳುತ್ತವೆ:
“ಯಾಕವ್ವಾ, ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ ಬಂದ್ಯಲ್ಲ ಬಾವಿಗೆ ? ”

ಯಾರಿಂದಲೂ ಉತ್ತರ ಸಿಗದಿದ್ದಾಗ, ಆ ಹೂವುಗಳು ತಮ್ಮ ಮಾತಿಗಾಗಿ ತಾವೇ ನಾಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. (ಹೂವುಗಳು ನಾಚಿಕೊಳ್ಳುವದೆಂದರೇನು? ಕೆಲವು ಹೂವುಗಳು ಸಂಜೆಯಾದಾಗ ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.) ಮೃದು ಸ್ವಭಾವದ ಆ ಹೂವುಗಳ ನಾಚಿಗೆಯ ಭಾವನೆಯು ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಂತಹದು. (ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಅವು ಮುಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವದು.)

“ಮಾತೀಗು ಆಚೆಗೆ | ಮೀರಿದ್ದ ನಾಚಿಗೆ ||
ಮುಸುಕ್ಯಾವ ಹೂವಿಗೆ | ಬಂದೀಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||
ಗಿಲುಕೆಂಬೊ ಬಳಿಗೆ | ಕೆಲಸೊಂದೊ ಗಳಿಗೆ ||
ಗೆಳತೇರ ಒಂದಿದೆ | ಸೇದಿದೆ ಬಿಂದಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಬಂದೀಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||”

ಈ ಬಾಲೆಯಾದರೊ ತನ್ನ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಖುಶಿ ಪಡುತ್ತ, ಬಳೆಗಳನ್ನು ಗಿಲುಕೆನ್ನಿಸುತ್ತ, ಒಂದೇ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಜೊತೆಗಾತಿಯರೊಡನೆ ನೀರು ಸೇದಿಕೊಂಡು, ತನ್ನ ಬಿಂದಿಗೆಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡು ಈಗ ಮರಳಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ !

“ಮೂಗಿನ ನೇರಿಗೆ | ಹೊರಳೀದೆ ಊರಿಗೆ ||
ತಲಿಮ್ಯಾಲ ಬಿಂದಿಗೆ | ಕಾಲಾಗ ಅಂದಿಗೆ ||
ತುಂ ತುಮುಕು ತುಂಬಿದೆ | ಬಿಂದೀಗೆ ಅಂತಿದೆ ||
ಝಣ್‍ಝಣ ಅಂದಿಗೆ | ಅಂದಾವ ಹೊಂದಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿದ್ದೆ ಬಾವಿಗೆ || ”

ಮರಳುತ್ತಿರುವ ಈ ಬಾಲೆಯ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇರುವದು ಬಿಂದಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕಾಲಲ್ಲಿ ಇರುವದು ಅಂದಿಗೆ ; ಈ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಆಪಾದಮಸ್ತಕ ವರ್ಣನೆ ಎನ್ನಬಹುದಲ್ಲವೆ? ತಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಬಿಂದಿಗೆಯು ತುಂ ತುಂ ಎಂದು ಧ್ವನಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಕಾಲೊಳಗಿನ ಅಂದಿಗೆಗಳು ಝಣ್ ಝಣ್ ಎನ್ನುತ್ತಿವೆ. ಬಿಂದಿಗೆಯ ಹಾಗೂ ಅಂದಿಗೆಯ ಧ್ವನಿಗಳು ಸಮತಾಳದಲ್ಲಿ ಸಂವಾದಿಯಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿವೆ !

ಕುಡಿಯಲು ಸಿಹಿನೀರು ತರಲು ಹೋದ ಬಾಲೆ ಒಂದು ಸಾರಿಗೆ ನೀರು ತಂದಳು. ಅಷ್ಟೇ ಸಾಕು, ಅವಳ ಮುಖದ ಮೇಲೆಲ್ಲ ಬೆವರಿನ ಹನಿಗಳು ಮೂಡಿವೆ. ತಂದೆಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಇದು ಮುಂಜಾವಿನಲ್ಲಿ ಹೂವಿಗೆ ಮುಸುಕಿದ ಇಬ್ಬನಿಯಂತೆ ಕಾಣುವದು. ಈ ಬೆವರಿನ ಹನಿಗಳು ಮುತ್ತಿನ ಹನಿಗಳಂತೆ ಅವನಿಗೆ ಕಾಣುವವು.

“ಒಂದೇನೆ ಬಾರಿಗೆ | ಹೋದೆ ಸೀ-ನೀರಿಗೆ ||
ಬೆವರೀನ ಸಾರಿಗೆ | ತಂದೀದಿ ಯಾರಿಗೆ ||
ಇಬ್ಬನಿ ಹೂವಿಗೆ | ನಸುಕಿನ ಜಾವಿಗೆ ||
ಮುತ್ತ್ಹನಿ ಮಾರಿಗೆ | ಮುತ್ತ್ಯಾವೊ ನಾರಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿಯು ಬಾವಿಗೆ ||”

ಸಂಜೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೀರು ತಂದರೂ ಸಹ, ಮುಂಜಾನೆಯ ಇಬ್ಬನಿಗಳು ಮುಖದಲ್ಲಿ ಕಾಣುತ್ತಿವೆಯಲ್ಲ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ಅಚ್ಚರಿಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ತನ್ನ ಮಗಳ ಮೊಗವು ಮುಂಜಾನೆಯ ಹೂವಿನಂತೆ ಯಾವಾಗಲೂ ತಾಜಾ ಆಗಿಯೇ ಇರುವದು ಎಂದು ಅವನ ಭಾವನೆಯೆ?

ಆಟವಾಡುವ ವಯಸ್ಸಿನ ಬಾಲೆ ಇವಳು. ಇವಳಿಗೆ ಕೆಲಸವೆಲ್ಲವೂ ಆಟವೇ! ಈ ಪುಟ್ಟ ಗರತಿಯ ಇಂತಹ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟಾದ ವಿಧಾನವನ್ನು ತಂದೆ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಮನಸ್ಸು ಕುಣಿಯುತ್ತದೆ. ಅವಳ ಈ ನೀರು ತರುವ ಆಟವನ್ನು ನೋಡಿದ ಜನರೂ ಅನೇಕರು. ಅವರ ‘ಕಣ್ಣು’ ಇವಳಿಗೆ ತಾಕಬಾರದಲ್ಲ ! ಅದಕ್ಕಾಗಿ ತಂದೆ ಇವಳಿಗೆ ನೀವಾಳಿಸುತ್ತಾನೆ.

“ಕೆಲಸಾನ ಆಟಿಗೆ | ಮಾಡುವ ಸೂಟಿಗೆ |
ಹಸನಾದ ಧರತಿಗೆ | ಮೆಚ್ಚಿದೆ ಗರತಿಗೆ ||
ಕುಣಿಸಿದೆ ಇಂದಿಗೆ | ಕಣ್ಬಿಟ್ಟ ಮಂದಿಗೆ ||
ನೀವಾಳಿ ದಿಟ್ಟಿಗೆ | ಕಣ್ಣೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೋಗಿದ್ದ್ಯೆ ಬಾವಿಗೆ ||”

ಕವಿ ತನ್ನ ಸವಿ ಅನುಭವವನ್ನು ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.
“ಮಂಗಲೆಯೊಂದಿಗೆ | ಹಿಗ್ಗಾಯ್ತು ತಂದೆಗೆ ||
ಕುಣಿಸ್ಯಾಡಿ ಕೂಸಿಗೆ | ಅರಳಿಸಿ ಆಸೆಗೆ ||
ರಾಗದ ಸಾಟಿಗೆ | ತೂಗ್ಯಾಡೊ ಧಾಟಿಗೆ ||
ಒಲಿದಾಡೊ ರೀತಿಗೆ | ಹಾಡ್ಯಾನ ಗೀತಿಗೆ ||
ಸಂಜೀಯ ಜಾವಿಗೆ | ಹೊರಟೀದಿ ಬಾವಿಗೆ ||”

ಮೊದಲನೆಯ ನುಡಿಯು ಕೊನೆಯ ನುಡಿಯಂತೆಯೇ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಮೊದಲನೆಯ ನುಡಿಯ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ “ ಹಾಡ್ಯಾನೊ ಗೀತಿಗೆ ” ಎನ್ನುವ ಉಲ್ಲಾಸಮಯ ಪ್ರಾರಂಭವಿದ್ದರೆ, ಕೊನೆಯ ನುಡಿಯ ನಾಲ್ಕನೆಯ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ “ ಹಾಡ್ಯಾನ ಗೀತಿಗೆ ” ಎನ್ನುವ ಮಂಗಲಮುಕ್ತಾಯವಿದೆ.

ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಈ ಕವನದ ಎರಡು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದು.
ಮೊದಲನೆಯದು ಸಹಜ ಛಂದಸ್ಸು , ಅಂದರೆ ಕಾವ್ಯದ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಛಂದಸ್ಸು.

ಎರಡನೆಯದು, ನಿಸರ್ಗದ ವಸ್ತುಗಳಾದ ಹೂವು , ಕಲ್ಲು ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತುಗಳ ಮಾನುಷೀಕರಣ ಹಾಗು ಅವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕವನವು ಸಾಧಿಸಿದ ತಾದಾತ್ಮ್ಯ.

ಈ ಕವನವು ಕೇವಲ ಪುಟ್ಟ ಬಾಲೆಯ ಬಗೆಗಿನ ಕವನವಲ್ಲ. ಇದು ನಿಸರ್ಗವಸ್ತುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಕವನವೂ ಹೌದು.
ಅಂತೆಯೇ ಕವನ ಮುಗಿದ ಬಳಿಕವೂ ಸಹ ಕೆಳಗಿನ ಸಾಲುಗಳು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ರಿಂಗಣಿಸುತ್ತಲೇ ಉಳಿದು ಬಿಡುತ್ತವೆ:
“ಗುಲಬಾಕ್ಷಿ, ಮಲ್ಲಿಗೆ ಕೇಳತಾವ ಕಲ್ಲಿಗೆ
ಕಳಸೋದೆ ನೀರಿಗೆ, ಇಂಥ ಸುಕುಮಾರಿಗೆ ?”

ಮದುವೆಯ ಮಮತೆಯ ಕರೆಯೋಲೆ

ಆತ್ಮೀಯರೆ,
ನಮ್ಮ ಮಗಳು
ಕುಮಾರಿ ಚಂದ್ರಲಾ
ಇವಳ ವಿವಾಹವನ್ನು,
ಚಿ|| ಪವನ
(ಧಾರವಾಡದ ಡಾ^. ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಛೆಬ್ಬಿ ಇವರ ಸುಪುತ್ರ)
ಇವರ ಜೊತೆ
ದಿ: ೧೯-೦೪-೨೦೦೯ರಂದು ಜರುಗಿಸಲು
ನಿಶ್ಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವಿವಾಹ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ತಾವು ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದು
ನಮ್ಮ ಸಂತೋಷದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಲು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತೇವೆ.
ದಯವಿಟ್ಟು ಬನ್ನಿರಿ.

ವಿವಾಹ ಸ್ಥಳ: ದೈವಜ್ಞ ಸಮುದಾಯ ಭವನ,
ಬೆಂಗಳೂರು-ಪುಣೆ ರಸ್ತೆ, ಧಾರವಾಡ
ಮುಹೂರ್ತ: ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ೧೨:೨೭ ಗಂಟೆ

ತಮ್ಮ ಆತ್ಮೀಯ
-ವನಮಾಲಾ
-ಸುನಾಥ

ಪ್ರಕೃತಿಯ ಯುಗಾದಿ......ದ.ರಾ.ಬೇಂದ್ರೆ

ಯುಗಾದಿಯು ಋತುಚಕ್ರದ ಆದಿಬಿಂದು. ಇದು ವಸಂತ ಋತುವಿನ, ಚೈತ್ರಮಾಸದ ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಮನುಜನು ತನ್ನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯ ಆಧಾರದಿಂದ, ಪೃಥ್ವಿ ಹಾಗು ಚಂದ್ರರ ಚಲನೆಯನ್ನು ಗುಣಿಸಿ, ಯುಗಾದಿಯ ಆರಂಭವನ್ನು ಕ್ಷಣದವರೆಗೂ ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಮನುಜನ ಹೊರತಾದ ನಿಸರ್ಗಕ್ಕೆ ಮನುಜನಂತಹ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಗಿಂತ ಬೇರೊಂದು ರೂಪದ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ಇದೆ. ಮನುಜನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದಾದರೆ, ನಿಸರ್ಗದ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಗೆ ಅಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ನಿಸರ್ಗದ ಅಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿ ಎದುರಿಗೆ ಮನುಜನ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಮೇಧಾಶಕ್ತಿ ನಗಣ್ಯ. ನಿಸರ್ಗವು ಯುಗಾದಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಬಗೆಯೇ ಬೇರೆ. ಅದು ಮನುಜನ ಬುದ್ಧಿಗೆ ನಿಲುಕಲಾರದು.

ಅಂಬಿಕಾತನಯದತ್ತರು ತಮ್ಮ ‘ಯುಗಾದಿ’ ಕವನದಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಕ್ರಮವು ಪುನರಾವರ್ತಿಸುವ ಬಗೆಯನ್ನು ಬಣ್ಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಯುಗಾದಿಯೊಡನೆ ನಿಸರ್ಗವು ಹೊಸ ರೂಪವನ್ನು ತಾಳುವ ರೀತಿಯನ್ನು ವರ್ಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಬಣ್ಣಿಸುವ ಯುಗಾದಿಯು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಯುಗಾದಿ, ಇದು ಮನುಜರ ಯುಗಾದಿಯಲ್ಲ.

‘ಯುಗಾದಿ’ ಕವನದ ಪೂರ್ಣಪಾಠ ಹೀಗಿದೆ:

ಯುಗಯುಗಾದಿ ಕಳೆದರೂ

ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿ ಬರುತಿದೆ

ಹೊಸ ವರುಷಕೆ ಹೊಸ ಹರುಷವ

ಹೊಸತು ಹೊಸತು ತರುತಿದೆ

ಹೊಂಗೆ ಹೂವ ತೊಂಗಲಲ್ಲಿ

ಭೃಂಗದ ಸಂಗೀತ ಕೇಲಿ

ಮತ್ತೆ ಕೇಳಬರುತಿದೆ

ಬೇವಿನ ಕಹಿ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ

ಹೂವಿನ ನಸುಗಂಪ ಸೂಸಿ

ಜೀವಕಳೆಯ ತರುತಿದೆ

ಕಮ್ಮನೆ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಸೋತು

ಜುಮ್ಮನೆ ಮಾಮರವು ಹೂತು

ಕಾಮಗಾಗಿ ಕಾದಿದೆ

ಸುಗ್ಗಿ ಸುಗ್ಗಿ ಸುಗ್ಗಿ ಎಂದು

ಹಿಗ್ಗಿ ಗಿಳಿಯ ಸಾಲು ಸಾಲು

ತೋರಣದೊಲು ಕೋದಿದೆ

ವರುಷಕೊಂದು ಹೊಸತು ಜನ್ಮ

ಹರುಷಕೊಂದು ಹೊಸತು ನೆಲೆಯು

ಅಖಿಲ ಜೀವಜಾತಕೆ!

ಒಂದೆ ಒಂದು ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ

ಒಂದೆ ಬಾಲ್ಯ ಒಂದೆ ಹರೆಯ

ನಮಗದಷ್ಟೆ ಏತಕೆ?

ನಿದ್ದೆಗೊಮ್ಮೆ ನಿತ್ಯ ಮರಣ

ಎದ್ದ ಸಲ ನವೀನ ಜನನ

ನಮಗೆ ಏಕೆ ಬಾರದೊ?

ಎಲೆ ಸನತ್ಕುಮಾರದೇವ!

ಸಲೆ ಸಾಹಸಿ ಚಿರಂಜೀವ!

ನಿನಗೆ ಲೀಲೆ ಸೇರದೋ?

ಯುಗಯುಗಾದಿ ಕಳೆದರೂ

ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿ ಬರುತಿದೆ

ಹೊಸ ವರುಷಕೆ ಹೊಸ ಹರುಷವ

ಹೊಸತು ಹೊಸತು ತರುತಿದೆ

ನಮ್ಮನಷ್ಟೆ ಮರೆತಿದೆ!

ಸೂರ್ಯ,ಭೂಮಿ ಹಾಗು ಚಂದ್ರರ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ನಂತರ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ಯುಗಗಳು ಕಳೆದು ಹೋಗಿವೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷದ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಯುಗಾದಿ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ದಿನವು ಪುನರಾವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಸಲವೂ ಈ ವರ್ಷಾರಂಭವು ನಿಸರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಹರ್ಷವನ್ನು ತರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಬೇಂದ್ರೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಯುಗಯುಗಾದಿ ಕಳೆದರೂ

ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿ ಬರುತಿದೆ

ಹೊಸ ವರುಷಕೆ ಹೊಸ ಹರುಷವ

ಹೊಸತು ಹೊಸತು ತರುತಿದೆ.

ವಸಂತ ಋತುವಿನ ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿರಿ:

ಸಸ್ಯಸಂಕುಲವೆಲ್ಲ ಬಣ್ಣ ಬಣ್ಣದ,ಬಗೆಬಗೆಯ ಸುವಾಸನೆಯ ಹೊಸ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಶೋಭಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯು ಹೊಸ ಉಲ್ಲಾಸದಿಂದ ತುಂಬುತ್ತದೆ. ನಿಸರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸಂಭ್ರಮವಿದೆ. ಈ ನವೋಲ್ಲಾಸಕ್ಕೊಂದು ಕಾರಣವಿರಬೇಕಲ್ಲವೆ? ಈ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ನಿಸರ್ಗದ ಮೂಲ ಬಯಕೆ ಅರ್ಥಾತ್ ಹೊಸ ಸಂತಾನದ ಉತ್ಪತ್ತಿ.

ಚಿಕ್ಕ ಕೂಸನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆ ಕೂಸಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಈ ಕೂಸೇ ‘ಹೊಸ ಹರುಷ’! ನಿಸರ್ಗದಲ್ಲಿಯ ಸಸ್ಯಸಂಕುಲವು ಹೊಸ ಹೂವನ್ನು ಬಿಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಆದುದರಿಂದ ಇದು ಹೊಸ ಹರುಷ!

ಬೇಂದ್ರೆ ಈ ಮಾತನ್ನು ಮುಂದಿನ ನುಡಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ:

ಹೊಂಗೆ ಹೂವ ತೊಂಗಲಲ್ಲಿ

ಭೃಂಗದ ಸಂಗೀತ ಕೇಲಿ

ಮತ್ತೆ ಕೇಳಬರುತಿದೆ

ಬೇವಿನ ಕಹಿ ಬಾಳಿನಲ್ಲಿ

ಹೂವಿನ ನಸುಗಂಪ ಸೂಸಿ

ಜೀವಕಳೆಯ ತರುತಿದೆ

ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಭೃಂಗಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲು ಹೊಂಗೆ ಹೂವು ಗೊಂಚಲು ಗೊಂಚಲಾಗಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಸುರಿಸುತ್ತದೆ. ದುಂಬಿಗಳ ಗುಂಗುಂಗಾನ ಪ್ರತಿ ವರುಷವೂ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇಡೀ ವರುಷವೆಲ್ಲ ಕಹಿಯಾದ ಎಲೆ ಹಾಗೂ ಕಹಿಯಾದ ಕಾಯಿಗಳನ್ನೇ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಕಹಿ ಬದುಕನ್ನೇ ಕಳೆದ ಬೇವಿನ ಮರವು ಯುಗಾದಿಯಂದು ನಸುಕಂಪು ಬೀರುವ ಹೂವನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅದಕ್ಕೂ ಸಹ ಒಂದು ಹೊಸ ಜೀವಕಳೆ ಬಂದಿದೆ!

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಮಾತನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಕವಿ ಎಂದು ಯಾರನ್ನು ಕರೆಯಬೇಕು? ಚೆಲುವನ್ನು ಕಾಣುವವನೇ ಕವಿ. ಆತ ಚರಾಚರ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಯ ಎಂಥಾ ಸಣ್ಣ ಕಣದಲ್ಲಿಯ ಚೆಲುವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾನೆ. ಬೇಂದ್ರೆಯವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಿತ್ತಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಂಗೆ, ಬೇವು, ಹುಣಸಿಯ ಮರ ಎಲ್ಲವೂ ಸಂತೋಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಹುಣಸಿಯ ಮರವನ್ನು ನೆವ ಮಾಡಿ ಅವರು ಹೇಳಿದ ಕವನದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಾಲುಗಳು ಹೀಗಿವೆ:  

“ಕವಿಗೇನ ಬೇಕs? ಹೂತ ಹುಣಸಿಮರ ಸಾಕs!”

ವಸಂತ ಋತುವಿಗೂ ಕಾಮದೇವನಿಗೂ ಅನನ್ಯ ಸ್ನೇಹಸಂಬಂಧವಿದೆ. ವಸಂತ ಋತುವಿನ ಆದಿಯಲ್ಲಿ ಗಿಡ, ಮರ, ಬಳ್ಳಿಗಳು ಹೂವುಗಳಿಂದ ಕಂಗೊಳಿಸುವ ಕಾರಣವನ್ನು ಕವಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ:

ಕಮ್ಮನೆ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಸೋತು

ಜುಮ್ಮನೆ ಮಾಮರವು ಹೂತು

ಕಾಮಗಾಗಿ ಕಾದಿದೆ

ಈ ಮೇಲಿನ ಮೂರು ಸಾಲುಗಳು ಕವಿಯ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ. ಕಾಮದೇವನ ಬಿಲ್ಲಿಗೆ ಕಬ್ಬಿನ ದಂಡ ಹಾಗು ದುಂಬಿಗಳ ಹೆದೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಉಪಯೋಗಿಸುವದು ಐದು ತರಹದ ಹೂವಿನ ಬಾಣಗಳನ್ನು. ಇಂತಹ ಕಮ್ಮನೆಯ ಅಂದರೆ ಸಿಹಿಯಾದ ಬಾಣಕ್ಕೆ ಸೋಲದ ಜೀವಿ ಉಂಟೆ? ಇಲ್ಲಿ ಕಾಮದೇವನು ನಿಸರ್ಗವನ್ನು ಸೋಲಿಸಿಲ್ಲ ; ನಿಸರ್ಗವು ತಾನಾಗಿಯೆ ಕಾಮದೇವನಿಗೆ ಸೋತಿದೆ ; ಕಾಮದೇವನ ಬಾಣ ತಗುಲಿದೊಡನೆಯೆ, ಮಾವಿನ ಮರವು ಪುಳಕಗೊಂಡಿದೆ ; ಆ ಪುಳಕವು ಹೂವುಗಳಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದೆ. ಈ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಅದ್ಭುತ ಕಲ್ಪನೆ ಎನ್ನಲೇ ಬೇಕು. On the touch of Cupid’s arrow, the captive mango tree thrilled into flowers ಎನ್ನುವ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವ ಕವಿಯೂ ಹೇಳಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ!

ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಬೇವು ಮಾವುಗಳೆಲ್ಲ (--ಅಹಾ! ಕಹಿ ಹಾಗೂ ಸಿಹಿಯಾದ ಮರಗಳು ಜೊತೆಜೊತೆಯಾಗಿಯೇ!--) ಪುಷ್ಪವತಿಯರಾಗಿ ಕಾಮದೇವನಿಗಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿರುವದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. 

ಸುಗ್ಗಿ ಸುಗ್ಗಿ ಸುಗ್ಗಿ ಎಂದು

ಹಿಗ್ಗಿ ಗಿಳಿಯ ಸಾಲು ಸಾಲು

ತೋರಣದೊಲು ಕೋದಿದೆ

ಮಾಮರವು ಇನ್ನೂ ಹಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹಣ್ಣಿನ ಸುಗ್ಗಿ ಇನ್ನೇನು ಬಂದೇ ಬಿಟ್ಟಿತು ಎಂದು ಹಿಗ್ಗುತ್ತ ಗಿಳಿಗಳ ಸಾಲುಗಳು ಮಾಮರವನ್ನು ಆಶ್ರಯಿಸಿವೆ. ಗಿಳಿಗಳ ಈ ಸಾಲುಗಳು ಕವಿಗೆ ತೋರಣದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇದು ಕಾಮದೇವನನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುವ ತೋರಣ. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ನಿಸರ್ಗವೆಲ್ಲ (--ಮನುಜನನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ--) ಹೊಸ ವರ್ಷದೊಡನೆ ಹೊಸ ಜನ್ಮ ತಾಳಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಹಳೆಯ ನೆಲೆಯನ್ನು ಕಳಚಿ ಹಾಕಿ, ಹರ್ಷದ ಹೊಸ ನೆಲೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರುಷದಲ್ಲೂ ಪ್ರಕೃತಿಯು ಹೊಸ ಬಾಲ್ಯ ಹಾಗು ಹೊಸ ಯೌವನವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಿಸರ್ಗದ ಈ ಚೆಲುವನ್ನು, ಅದರ ಯೌವನದ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ಕಂಡ ಕವಿ ಸಂತಸಪಡುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ, ಮನುಜನ ಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗಿಲ್ಲವಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಅವನಿಗೆ ಹೊಳೆದಾಗ, ಕವಿಯು ಅಚ್ಚರಿ ಹಾಗು ವಿಷಾದಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾನೆ. 

ವರುಷಕೊಂದು ಹೊಸತು ಜನ್ಮ

ಹರುಷಕೊಂದು ಹೊಸತು ನೆಲೆಯು

ಅಖಿಲ ಜೀವಜಾತಕೆ!

ಒಂದೆ ಒಂದು ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ

ಒಂದೆ ಬಾಲ್ಯ ಒಂದೆ ಹರೆಯ

ನಮಗದಷ್ಟೆ ಏತಕೆ?

ಮನುಜಕುಲಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಒಂದು ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಬಾಲ್ಯ ಹಾಗೂ ಒಂದೇ ಯೌವನ! ನಮಗೂ ಸಹ ನಿದ್ದೆಯಿಂದ ಎದ್ದ ಬಳಿಕ, ನಮ್ಮ ಹಳತನ್ನು ಕಳೆದೊಗೆದು, ಹೊಸ ಜೀವನವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು!

ನಿದ್ದೆಗೊಮ್ಮೆ ನಿತ್ಯ ಮರಣ

ಎದ್ದ ಸಲ ನವೀನ ಜನನ

ನಮಗೆ ಏಕೆ ಬಾರದೊ?

ನಿಸರ್ಗದ ಈ ಮರುಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣನಾದ ಸನತ್ಕುಮಾರನನ್ನೇ ಅಂದರೆ ಕಾಮದೇವನನ್ನೇ ಕವಿಯು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಾನೆ. 

ಎಲೆ ಸನತ್ಕುಮಾರದೇವ!

ಸಲೆ ಸಾಹಸಿ ಚಿರಂಜೀವ!

ನಿನಗೆ ಲೀಲೆ ಸೇರದೋ?

ಕವಿಯು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಹಾಗು ಮನುಜರ ನಡುವಿನ ಈ ಕಂದರವನ್ನು ನೆನೆದು ವಿಷಾದಿಸುತ್ತಾನೆ:

ಯುಗಯುಗಾದಿ ಕಳೆದರೂ

ಯುಗಾದಿ ಮರಳಿ ಬರುತಿದೆ

ಹೊಸ ವರುಷಕೆ ಹೊಸ ಹರುಷವ

ಹೊಸತು ಹೊಸತು ತರುತಿದೆ

ನಮ್ಮನಷ್ಟೆ ಮರೆತಿದೆ!

ಪೃಕೃತಿಯ ಬದುಕು ಪ್ರತಿ ಯುಗಾದಿಗೊಮ್ಮೆ ಹೊಸತಾಗುತ್ತದೆ. ಮನುಜನ ಬದುಕು ಹಾಗಿಲ್ಲವಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಕವಿಯ ಉದ್ಗಾರದೊಡನೆ ಕವನ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ!

ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿಯ ಹೂವು

ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್ !
ಈತ ಚಿತ್ರಜಗತ್ತು ಕಂಡ ಅದ್ಭುತ ಕಲಾವಿದ! ಅವನು ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನ ಕಲಾವಿದನೂ ಹೌದು.
The Kid, Modern Times, The Great Dictator ಮೊದಲಾದ ಅಭಿಜಾತ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಅವನದು. ಅಭಿನಯ ಹಾಗೂ ನಿರ್ದೇಶನ ಇವೆರಡರಲ್ಲೂ ಸರ್ವೋಚ್ಚನಾದ ಸವ್ಯಸಾಚಿ ಈತ.
ಇವನಂತೆಯೇ ಅನೇಕ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಚಿತ್ರನಿರ್ಮಾಪಕರು ಹಾಗೂ ನಟ, ನಟಿಯರೂ ಸಹ ನನ್ನ ನೆಚ್ಚಿನವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. Alfred Hitchcock, Ingmar Bergman, Steven Spielberg, Sophia Loren ಇವರೂ ನನ್ನ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದವರೇ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಶ್ರೀ ಅಮರರು ಕಳಿಸಿಕೊಟ್ಟ ಇರಾಣಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಬಳಿಕ ಮಜೀದ ಮಜೀದಿ ನನಗೆ ತುಂಬ ಇಷ್ಟವಾದರು. ಇವರೆಲ್ಲರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ನನ್ನ ಹೃದಯರಂಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿತವಾಗಿವೆ.

ಕನ್ನಡೇತರ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಸತ್ಯಜಿತ ರಾಯ, ಶ್ಯಾಮ ಬೆನೆಗಲ್, ಕಮಲಹಾಸನ್, ನಾಸಿರುದ್ದೀನ ಶಾ, ಅನುಪಮ ಖೇರ, ಶಬಾನಾ ಆಜ್ಮಿ, ಇವರು ನನಗೆ ಇಷ್ಟರಾದವರು.
ಇವರೆಲ್ಲರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಕರಾವಳಿಯ ಕಡಲ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರೆ ನನಗೆ ಖುಶಿಯಾಗುವದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಖುಶಿಯಾದೀತೆ?

ಉತ್ತರ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಪರಮೋಚ್ಚ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿವೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ ಎಂದ ತಕ್ಷಣ ನೆನಪಾಗುವವರು ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು. ಸಾಹಿತ್ಯ, ಯಕ್ಷಗಾನ, ವಿಜ್ಞಾನ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರನ್ನು ಮೀರಿಸುವವರು ಸಿಗುವದು ದುಸ್ಸಾಧ್ಯ. ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರು ಕೊಟ್ಟ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಬಹುಶಃ ಯಾರೂ ಕೊಟ್ಟಿಲ್ಲ.

ತಮ್ಮ ಜಮೀನನ್ನೆಲ್ಲ ರೈತರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟುಬಿಟ್ಟ , ಕಾರ್ಮಿಕರಿಗಾಗಿ ಜೀವವನ್ನು ತೇಯ್ದ , ಚುಟುಕುಬ್ರಹ್ಮರೆಂದು ಖ್ಯಾತಿವೆತ್ತ, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶ್ರೀ ದಿನಕರ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಕೊಡುಗೆಯ ಬಗೆಗೆ ಏನು ಹೇಳಲಾದೀತು? ಶ್ರೀ ಜವಾಹರಲಾಲ ನೆಹರೂರು “ನನ್ನ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ವಿಮಾನದ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಾರಿಸಿರಿ” ಎಂದು ತಮ್ಮ ಮೃತ್ಯುಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕೂ ಅನೇಕ ವರ್ಷ ಮೊದಲೇ ಶ್ರೀ ದಿನಕರ ದೇಸಾಯಿ ತಮ್ಮ ಕವನದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದ್ದರು:
“ನನ್ನ ದೇಹದ ಬೂದಿ ಹಾರಿ ಬಿಡಿ ಗಾಳಿಯಲಿ…”

ಶ್ರೀ ಗೋವಿಂದ ಪೈ, ಶ್ರೀ ಪಂಜೆ ಮಂಗೇಶರಾಯರು ಇಂತಹ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಾಹಿತಿಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು. ಕಾಸರಗೋಡು ತಾಲೂಕು ಕೇರಳದಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದಿದ್ದರೂ ಸಹ ಕಯ್ಯಾರ ಕಿಞ್ಞಿಣ್ಣ ರೈಯವರನ್ನು ಇದೇ ಪಂಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಬೇಕು.

ಯಕ್ಷಗಾನದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕಲಾವಿದ ಕೆರೆಮನೆ ಶಂಭು ಹೆಗಡೆ ಯಾವ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು?
ಅಖಿಲ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದ ರಂಗಕರ್ಮಿ ಬಿ.ವ್ಹಿ.ಕಾರಂತ ಯಾವ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು?
ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠರಾದ ಗಿರೀಶ ಕಾರಂತ(=ಕಾಸರವಳ್ಳಿ) ಯಾವ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು?
ವಿಶ್ವಸುಂದರಿ, Bollywood ತಾರಾಮಣಿ ಐಶ್ವರ್ಯಾ ರೈ ಹಾಗೂ ಶಿಲ್ಪಾ ಶೆಟ್ಟಿ ಇವರ ತವರುಮನೆ ಎಲ್ಲಿವೆ?
ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಿತ್ರಕಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಕೆ.ಕೆ.ಹೆಬ್ಬಾರ ಎಲ್ಲಿಯವರು?
ಹೀಗೇ ಅನೇಕ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಖ್ಯಾತರಾದವರು ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು.

ಈ ಶ್ರೇಷ್ಠರಲ್ಲಿ ಯಾರದಾದರೂ ಪ್ರತಿಮೆ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿದೆಯೆ?
ನಮ್ಮದೇ ಹಿತ್ತಲಲ್ಲಿಯ ಹೂವು ಎಷ್ಟೇ ಸುಗಂಧಭರಿತವಾಗಿದ್ದರೂ, ನಾವು ಪಕ್ಕದ ಮನೆಯ ಹೂವನ್ನೇ ಬಯಸುತ್ತೇವೆ, ಏಕೆ?

ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್ನನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕೊ, ಬೇಡೋ ಎನ್ನುವ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹಿತ್ತಲಿನ ಹೂವುಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿತು.
ನಿಮ್ಮ ಖಾಸಗಿ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ನೀವು ಯಾರದಾದರೂ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸುವದಾದರೆ, ಆ ನೆಲದ ಶ್ರೇಷ್ಠರಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ಸಿಗಬೇಕು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಶೇಕ್ಸಪಿಯರನ ಪ್ರತಿಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೊದಲು ಕೈಲಾಸಂ ಪ್ರತಿಮೆಯ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಬೇಕು.
ಇದು ತಪ್ಪು ಎನ್ನುವಿರಾ?

ಕೆಲವರು ವಿಶ್ವಮಾನವರಿರುತ್ತಾರೆ. ಅಂಥವರಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಯೇ ಆಗಲಿ, ಪ್ರಥಮ ಆದ್ಯತೆ ದೊರೆತರೆ ತಪ್ಪಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅಬ್ರಾಹಮ್ ಲಿಂಕನ್. ಲಿಂಕನ್ ಏಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾನವನೆಂದರೆ ಆತ ಸತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ, ಮಾನವತೆಗಾಗಿ ತನ್ನವರ ವಿರುದ್ಧವೇ ಹೋರಾಡಿದವನು.

ಆದರೆ ಚಾರ್ಲಿ ಚಾಪ್ಲಿನ್?
ನಮ್ಮ ಹಿತ್ತಲಿನ ಗಂಧಭರಿತ ಹೂವುಗಳಿಗಿಂತ ಈ ಹೂವು ಹೆಚ್ಚಿನದೆ?

ಸಮಾಜ ಹಾಗು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಈ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬದಕುತ್ತಿರುವ ಅನೇಕ ಜೀವಸಂಕುಲಗಳಿಗೆ ಗುಂಪು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಇರುವದು ಒಂದು ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಗುಂಪುಜೀವನವೇ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಇಂತಹ ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶಗಳು ಮೂರು. ಮೊದಲನೆಯದು ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿಯ ಜೀವಿಗೆ ಸಮಾಜದ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುವದು. ಎರಡನೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಆಹಾರಪೂರೈಕೆ. ಮೂರನೆಯ ಉದ್ದೇಶ ಈ ಜೀವ ಸಂಕುಲದ ಮುಂದುವರಿಕೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಆ ಒಂದು ಸಮಾಜ ತನ್ನದೇ ಆದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಾಣಿಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಮಾಜ ಅಥವಾ Primary Society ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದೇನೊ?

ಆದಿಮಾನವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯ ಮನುಷ್ಯಸಮಾಜವು ಪ್ರಾಣಿಸಮಾಜಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಆದಿಮಾನವರ ಈ ಗುಂಪನ್ನು Primary Societyಯ ಮುಂದಿನ ಹೆಜ್ಜೆಯಾದ Primitive Society ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಆಹಾರಪೂರೈಕೆ ಹಾಗೂ ಸಂತಾನ ಇವೇ ಮೂರು ಉದ್ದೇಶಗಳು ಆದಿಮಾನವರ ಗುಂಪುಗಳ ಪರಮಾರ್ಥಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಬಲಿಷ್ಠನಾದವನೇ ಗುಂಪಿನ ನಾಯಕನಾಗುತ್ತಿದ್ದ. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಉತ್ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪಥದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಮಾನವಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಜರುಗಿದವು. ಬೆಂಕಿ ಹಾಗು ಚಿಕ್ಕಪುಟ್ಟ ಆಯುಧಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಮಾನವನಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ದೊರಕಲಾರಂಭಿಸಿದವು. Primateಗಳ ಭಿನ್ನಕುಲಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವನಿಗೆ ‘Tool using Primate’ ಎನ್ನುವ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ದೊರೆಯಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವು ಒಳ್ಳೆಯದೇ ಆಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಮಾನವರ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲೇ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧಗಳು ಜರುಗಲಾರಂಭಿಸಿದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಪಾಳೆಯಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಪಾಳೆಯಗಾರಿಕೆ ಸಮಾಜ (Feudal Society) ಹಾಗೂ ಯಜಮಾನಸಂಸ್ಕೃತಿ (Feudal culture) ಎಲ್ಲೆಡೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತವಾದವು.

ಸಮಾಜವು ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾದರೆ, ಮೊದಲು ಆ ಸಮಾಜವೇ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರಬೇಕು ಆದುದರಿದ ಆ ಸಮಾಜದ ಎಲ್ಲ ಅಂಗಜೀವಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆ ಸಮಾಜವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. (ಧರ್ಮೋ ರಕ್ಷತಿ ರಕ್ಷಿತಃ). ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿಯೇ ಸಮಾಜವು ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಯು ಯಾವ ರೀತಿಯಿಂದ ವರ್ತಿಸಬೇಕು, ಯಾವ ರೀತಿಯ ವರ್ತನೆಯಿಂದ ಅಂಗಜೀವಿಗೆ ಹಾಗೂ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಒಳಿತಾಗುವದು ಎನ್ನುವದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳೇ ಆ ಸಮಾಜದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಆದರ್ಶ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.

‘ಅಂಗಜೀವಿ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರನು; ಆತ ಯಾರ ಮಾತನ್ನು ಯಾತಕ್ಕೆ ಕೇಳಬೇಕು? ಅತನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಯಾರಿಗೂ ಹಕ್ಕಿಲ್ಲ’ ಇವೆಲ್ಲ ಮಾತುಗಳು ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಶಿಥಿಲಗೊಳಿಸುವ ಮಾತುಗಳು. ಇದರರ್ಥ ಸಮಾಜದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು, ಸಮಾಜದ ಅಂತರ್-ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದಲ್ಲ. ‘ಸಮಾಜ ಕೊ ಬದಲ್ ಡಾಲೊ’ ಎನ್ನುವ ಕೂಗು ಅನೇಕ ಸಲ ಸರಿಯಾಗಿಯೂ ಇರಬಹುದು.

ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಎನ್ನುವದು ಸಂಸ್ಕರಿಸು ಎನ್ನುವ ಮೂಲಧಾತುವಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಉತ್ತಮವಾದ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು, ಉಪಯುಕ್ತವಾದ ಉತ್ಪನ್ನವನ್ನು ನೀಡುವದಕ್ಕಾಗಿ ಕಚ್ಚಾ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಅಂಗಜೀವಿಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮರಾದ ಹಾಗೂ ಉಪಯುಕ್ತರಾದ ಮಾನವರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಸಂಸ್ಕಾರದ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ. ಈ ಅಂಗಜೀವಿಗಳು ಕೇವಲ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಉಪಯುಕ್ತರಾದರೆ ಸಾಲದು, ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನವೂ ಸಹ ಸಾರ್ಥಕತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕು. ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಮಂಗಲಕರ ಫಲವನ್ನು ಕೊಡುವದೇ ಉತ್ತಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಇದರ counter ideal ಅಂದರೆ regimented society. ಈ regimentation ಅನ್ನು ಪ್ರಭುತ್ವದ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ (ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತೆ) ಅಥವಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ (ಅರೇಬಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇದ್ದಂತೆ) ಸಾಧಿಸಬಹುದು.

ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಮಾಜ ಹಾಗೂ ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮಾಜ ಎನ್ನುವ ಮೂರು ಸಮಾಜಗಳು ತಮ್ಮ ಅಂಗಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಏನು ಕೊಟ್ಟಿವೆ, ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಈ ಅಂಗಜೀವಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಏನನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿವೆ ಹಾಗೂ ಈ ಸಮಾಜಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಯಾವ ರೀತಿಯಿಂದ ಆಗುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನುವ ಅಧ್ಯಯನ ಕುತೂಹಲಕಾರಿಯಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವಂತಹ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಶ್ಯವೂ ಆಗಿದೆ.

ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಈ ಮೂರು ಸಮಾಜಗಳನ್ನು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು.
(೧) ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಮಾಜ: Liberal ಹಾಗು permissive society.
(೨) ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮಾಜ: Repressive society.
(೩) ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜ: Deteriorating society!

ಈ ಮೂರು ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದು. ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಈ ಸಮಾಜ ಬದಲಾಗುತ್ತಲೇ ನಡೆದಿದೆ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವದರಲ್ಲಿ ಇದು ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದಿಲ್ಲ.
ಇಂತಹ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ವಿವಿಧ ಮಜಲುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವದೇ ಒಂದು ಆಸಕ್ತಿಕಾರಕ ವಿಷಯ.

ಸನಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಾಜವಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಾಜವು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಣಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು. ಜ್ಞಾನಸಂಪಾದನೆಯು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವರ್ಣದ ಉದ್ದೇಶವಾದರೆ, ಶತ್ರುಗಳಿಂದ ಸಮಾಜವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವದು ಕ್ಷತ್ರಿಯವರ್ಣದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ವೈಶ್ಯವರ್ಣದ ಜವಾಬುದಾರಿಯಾಗಿತ್ತು. ಶೂದ್ರವರ್ಣದವರದು ಉತ್ಪಾದನಾ ಕಾರ್ಯ.

ಇಂತಹ ಭೇದಗಳನ್ನು ಅಂದರೆ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಡಬಾರದಾಗಿತ್ತು ಎನ್ನುವದು ಆಧುನಿಕರ ವಾದ. ಈ ವಾದ ಸರಿಯಾದದ್ದೇ. ಇದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದದ್ದು ಸತ್ಯವೇ.
ಆದರೆ, ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನೇಕ ಅನುಕೂಲತೆಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಹತ್ತುಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಇನ್ನೂ ಹುಟ್ಟಿರಲಿಲ್ಲ. ಜ್ಞಾನಸಂಪಾದನೆಯ ಹಾದಿ ಅತ್ಯಂತ ಕಠಿಣವಾಗಿತ್ತು. ಜ್ಞಾನಪ್ರಸಾರಕ್ಕಂತೂ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಇರಲೇ ಇಲ್ಲ. ನಿಷ್ಠುರವಾದ ಶಬ್ದಪಠಣದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಜ್ಞಾನದ ಸಂಪಾದನೆ ಹಾಗೂ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಇದ್ದಂತಹ ಒಂದೇ ಉಪಕರಣವೆಂದರೆ ಆನುವಂಶಿಕ ಜ್ಞಾನದಾನ.
ಕೇವಲ ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರ, ಖಗೋಲಶಾಸ್ತ್ರದಂತಹ abstract knowledge ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರ, ಬಡಿಗತನ, ನೇಕಾರಿಕೆ, ಕಮ್ಮಾರಿಕೆ, ಒಕ್ಕಲುತನ ಮೊದಲಾದ ಎಲ್ಲ ತರಹದ professional knowledge ಸಹ ಈ ತರಹದ ಆನುವಂಶಿಕ ಜ್ಞಾನದಾನದಿಂದ ವಂಶಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸಾಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು.
ಈಗ ಶಾಲೆ, ಕಾ^ಲೇಜು, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇದ್ದದ್ದು, ಆಗ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ.

(ಒಂದು ಸ್ವಾರಸ್ಯದ ಸಂಗತಿ: ಪುರಾತನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಜ್ಞಾನವು ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಜ್ಞಾನದ ಅನೇಕ ಮಡಿಯಾಗಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಜ್ಞಾನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಇದರ ಮೌಲ್ಯವು ಅನೇಕ ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನದೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು.)

ನಮ್ಮ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಡಾ^. ಕಲಾಮ್ ಅವರು ಭವಿಷ್ಯದ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಜ್ಞಾನಾಧಾರಿತ ಸಮಾಜ (Knowledge Society) ಆಗಬೇಕೆಂದು ಹಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆ.
ನಮ್ಮ ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಕೇವಲ ಜ್ಞಾನಾಧಾರಿತ ಸಮಾಜವಾಗಲೀ, ಕೇವಲ ಭೌತಿಕ ವೈಭವದ ಸಮಾಜವಾಗಲೀ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಏಳ್ಗೆ ಯಾವುದರಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವದು ಎನ್ನುವದರ ಚಿಂತನೆಯನ್ನೂ ಈ ಸಮಾಜ ಮಾಡಿತು. ಅದರ ಫಲವೇ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಉಪದೇಶಿಸುವ ನಾಲ್ಕು ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳು: ಧರ್ಮ, ಅರ್ಥ, ಕಾಮ, ಮೋಕ್ಷ.

ಈ ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಅವಶ್ಯವಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಆಶ್ರಮಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಧಿಸಿತು. ಆ ನಾಲ್ಕು ಆಶ್ರಮಗಳೆಂದರೆ: ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯ, ಗೃಹಸ್ಥ, ವಾನಪ್ರಸ್ಥ, ಸನ್ಯಾಸ.
ಇವೆಲ್ಲವೂ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ತನ್ನ ಅಂಗಜೀವಿಗಳ ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಉತ್ಕರ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಇದೇ ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಆದರ್ಶ.

ಈ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆದರ್ಶದ ಹಾಗು ಇಂತಹ ಸಮಾಜದ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಎರಡು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
(೧) ರಾಜಕೀಯ ಆಡಳಿತೆಯ ಮೂಲಕ
(೨) ನೈತಿಕ/ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಡಳಿತೆಯ ಮೂಲಕ

ಯಾವುದೇ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆಗಲಿ, ಪ್ರಭುತ್ವವು ಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಆ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಪುರಾತನ ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಸಶಕ್ತ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವಗಳಿಂದಾಗಿಯೇ, ಈ ಸಮಾಜವು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಿಂತುಕೊಂಡು, ಸರ್ವಾಂಗೀಣ ಏಳ್ಗೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಇಂತಹ ಅರಸರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮಚಂದ್ರನಂತಹ ಮಹಾರಾಜನು ತನ್ನ ಆದರ್ಶದಿಂದಾಗಿ ಅವತಾರಪುರುಷನಾದನು. ಉಜ್ಜಯನಿಯ ವಿಕ್ರಮರಾಜನು ದಂತಕಥೆಯಾದನು. ಈ ರಾಜರುಗಳ ಕತೆ ಕೇಳಿದವರಿಗೆ ಪುರಾಣಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶಾಸನವು ಕರುಣೆಯಿಂದ ಕೂಡಿತ್ತು ಎಂದು ಭಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಠೋರವಾಗಿದ್ದವು.
ಈ ರೀತಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಶಾಸನ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಳೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು.

ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ದೋಷಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹಾಗೂ ಶೂದ್ರರಿಗೆ ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಅಧಿಕಾರವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ದಾಸವ್ಯವಸ್ಥೆಯು (=ಗುಲಾಮಗಿರಿಯು) ಈ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿತ್ತು.
ಸತ್ಯಹರಿಶ್ಚಂದ್ರನ ಕತೆಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಉದಾಹರಣೆ. ಹರಿಶ್ಚಂದ್ರನು ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಹಾಗೂ ಮಗನನ್ನು ದುಡ್ಡಿಗಾಗಿ ಮಾರಿದ್ದು, ತನ್ನನ್ನೂ ಮಾರಿಕೊಂಡಿದ್ದು ದಾಸವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗಲೂ ಧರ್ಮದ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಮುಳುಗಿರುತ್ತಿದ್ದ ಧರ್ಮರಾಜನು ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಜೂಜಿನಲ್ಲಿ ಪಣವಾಗಿಟ್ಟು ದಾಸಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಕತೆಯೂ ಸಹ ದಾಸವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯೇ ಸೈ.

ಬಲಿಷ್ಠ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದಿಂದ ಹಾಗೂ ನೈತಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಂದ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಸಮಾಜವು ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಂತರ್ವೈರುಧ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿಯೇ ಮುರಿದು ಬೀಳಲಾರಂಭಿಸಿತು. ಭಗವಾನ್ ಬುದ್ಧನ ಚಿಂತನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಕಾಣಲಾರಂಭಿಸಿದವು. ಈತನ ತಂದೆಯಾದ, ಕಪಿಲವಸ್ತುವಿನ ರಾಜನಾದ ಶುದ್ಧೋದನ ನೀಡಿದ ರಾಜಾಶ್ರಯದಿಂದಾಗಿ, ಬುದ್ಧಧರ್ಮವು ಮೊದಮೊದಲು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿತು. ಬಳಿಕ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಶೋಕನ ರಾಜಾಶ್ರಯ ಪಡೆದ ಬುದ್ಧಧರ್ಮವು ಭಾರತದ ಒಳಗಡೆ ಹಾಗೂ ಹೊರಗಡೆ ವ್ಯಾಪಕ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತು.

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ವೀರಶೈವ ಶರಣರ ಮೂಲಕ ನಡೆದ ಚಳುವಳಿಯು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತರುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಮಾಡಿದ ಚಳುವಳಿಯೇ ಸೈ. ಇವೆಲ್ಲ ಆಂದೋಲನಗಳು ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಹೊರಟಂತಹ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಚಳುವಳಿಗಳೇ ಹೊರತು, ಸಮಾಜವನ್ನು ಮುರಿದೊಗೆಯಲು ಮಾಡಿದ ಆಂದೋಲನಗಳಲ್ಲ.

ಈ ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅಂತಹ ಬಲವಾದ ಧಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದದ್ದು ಪರಕೀಯರ ಆಕ್ರಮಣದಿಂದ. ಪ್ರಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಒಬ್ಬ ಅರೇಬಿಯನ್ ರಾಜ, ಆ ಬಳಿಕ ಮಂಗೋಲರು, ಪರ್ಶಿಯನ್ನರು ಹಾಗೂ ತುರುಕರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಭುಗಳು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಆರ್ಥಿಕ,ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ , ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ತವರಿನ ಸಂಕೇತಗಳ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಬಿಟ್ಟರು. ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಇದು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೆ ಇದರ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮವು ಘೋರವಾಗಿತ್ತು.

ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನೋತ್ಪಾದನೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸ್ಥಗಿತವಾಯಿತು.
ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಮತಾಂತರಿತರು ತಾವು ಭಾರತದ ಮಕ್ಕಳೆನ್ನುವ identityಯನ್ನೇ ಮರೆತುಬಿಟ್ಟು ತಮ್ಮ ಮೂಲಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ತುಚ್ಛೀಕರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು.ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ತನಗಿಂತ ಕೆಳದರ್ಜೆಯ ಪರಕೀಯ ಪ್ರಭುತ್ವದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸಲಾಮು ಹೊಡೆಯತೊಡಗಿತು.

ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಆಶ್ರಯ ತಪ್ಪಿಹೋಯಿತು. ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಶಿಥಿಲವಾದಂತಹ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಶರ ಪ್ರಭುತ್ವ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಯಿತು.
ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಡಳಿತೆಯು ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅನೇಕ ದುಷ್ಟ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಬದಲಾದದ್ದೇನೊ ನಿಜ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸತಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಶರೇ ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದರು. ಬಳಿಕ ಭಾರತೀಯರೇ ಶಾಸನದ ಮೂಲಕ ಬಹುಪತ್ನಿತ್ವವನ್ನು, ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರು. ಆಧುನಿಕ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ದೊರೆತಿದ್ದರಿಂದ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಲಭ್ಯವಾಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಜ್ಞಾನಸಂಪಾದನೆಯು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಯಿತು. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಗತಿಯಾಗತೊಡಗಿತು. ಅವರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ದೊರೆಯತೊಡಗಿತು ಹಾಗೂ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ವಾವಲಂಬನ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
ಇದೆಲ್ಲ ನಿಜ; ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆದ ಈ ಎಲ್ಲ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಂದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಉನ್ನತಿಯಾಗಿದೆಯೋ ಅಥವಾ ಅವನತಿಯಾಗಿದೆಯೊ?

ಇಂದಿನ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆದಂತಹ ಒಳ್ಳೆಯ ಸಂಗತಿಗಳೆಂದರೆ ಇವು:
ಜಾತ್ಯಾಧಾರಿತ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅಸಮಾನತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗತೊಡಗಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಹಾಗೂ ಉದ್ಯೋಗ ರಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಮೇಲೆ ಹೇರಲಾದ ಕಠೋರ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ನಿಷೇಧಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಾಗು ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಯಾಗಿದ್ದಾಳೆ.

ಇನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಆದಂತಹ ಕೆಡುಕಿನ ಸಂಗತಿಗಳೇನು?
ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜವು Insensitive Society ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಿದೆ.
ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು, ತಮ್ಮ ಗುರುವಾದ ಗೋಖಲೆಯವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಒಂದು ಗುಡಿಸಿಲಿಗೆ ಭೆಟ್ಟಿ ಕೊಟ್ಟರು. ಗುಡಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೆಣ್ಣುಮಗಳು ತನ್ನಲ್ಲಿದ್ದ ಒಂದೇ ಸೀರೆಯನ್ನು ಒಗೆದು ಗುಡಿಸಿಲಿನ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಒಣಗು ಹಾಕಿ, ತಾನು ಒಳಗೆ ಬತ್ತಲೆಯಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಳು. ಹೀಗಾಗಿ ಅವಳು ಹೊರಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ತನ್ನವರೆಲ್ಲರೂ ಅರೆಬತ್ತಲೆ ಇರುವಾಗ ತಾನು ಒಳ್ಳೆಯ ವಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದೆ ಎಂದು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಅಂತರಂಗ ಶೋಕಿಸಿತು. ಅವರು ಮುಂಡುಧೋತರ ಹಾಗೂ ಅಂಗವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಧರಿಸಲು ಈ ಘಟನೆ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡಿತು.
ಇದು ಮಹಾತ್ಮರ sensitivity.

ಹೋ ಚಿ ಮಿನ್ಹರು ಉತ್ತರ ವ್ಹಿಯೆಟ್ ನಾಮ್‍ದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಮೇಲೂ ಸಹ ಗುಡಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆಂದು ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ.ಅದರಂತೆ, ಪುರಾತನ ಚೀನಾದ ಮಹಾ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾದ ಕಾಂ^ಗ್ ಫೂಜಿ (Confucius)ನುಡಿದ ಒಂದು ಮಾತು ನಮಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸಂಗತವಾಗಿದೆ: It is a shame to be poor when the country is rich ; it is a shame to be rich when the country is poor.

ಆದರೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆತ ಬಳಿಕ ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ sensitivityಯನ್ನು ಕಸ ಗೂಡಿಸುವಂತೆ ಗುಡಿಸಿ ಬಿಸಾಕಿದರು.
Power corrupts and absolute power corrupts absolutely ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು corrupt ಆಗಲು ಅರ್ಧ ನಿಮಿಷ ಕೂಡ ಬೇಕಾಗಲಿಲ್ಲ!
ಇದು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಅವನತಿಯ ಕಥೆಯ ಪ್ರಾರಂಭ.
ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು?

ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಡಳಿತದಿಂದಾಗಿ ಭಾರತೀಯರು ತಮ್ಮ ಸನಾತನ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿದ್ದ ಅನೇಕ ಅರ್ಥಹೀನ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವುಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತೆಸೆಯುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನೂ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಒಳ್ಳೆಯದೇ ಆಯಿತು. ಆದರೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು ರೂಪಿಸುವ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೂ ಇದರೊಡನೆಯೇ ಹೊರಟು ಹೋಯಿತು. ತರ್ಕದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಧರ್ಮವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದವರು, ಧರ್ಮವು ಕೊಡುವ ನೈತಿಕ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲಿಂದ ತರಬೇಕೆನ್ನುವದನ್ನು ವಿಚಾರಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಇತ್ತೀಚೆಗಂತೂ ಅಮೇರಿಕನ್ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಹಾಗೂ ಅದರಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದ ಭಾರತೀಯರು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು commercialise ಮಾಡಿದರು. Maximum Exploitation ಅನ್ನುವದೇ ನಮ್ಮ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯವಾಯಿತು. Exploitation ಮಾಡಲು ಏನಿಲ್ಲ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ? ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಭೂಗತ ಸಂಪತ್ತು, ಬೇಕಾದಷ್ಟು ನಿಸರ್ಗ ಸಂಪತ್ತು ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆ. ಅವನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡಬಹುದು. ಮನೆಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ನಮ್ಮ ತರುಣಿಯರನ್ನು ಹಾಗೂ ಇಟ್ಟಿಗೆ ಹೊರಲು ನಮ್ಮ ತರುಣರನ್ನು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯಕ್ಕೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಬಹುದು.
ಬುದ್ಧಿವಂತರನ್ನು I.T. ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಅಮೇರಿಕೆಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಬಹುದು.

ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತದೆ: ಅಮೇರಿಕೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ Commercial Culture ಇದೆ. ಆದರೆ ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ದುರಂತಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಬಾಧಿಸಿದಂತೆ ಅವರನ್ನೇಕೆ ಬಾಧಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ?
ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಹೀಗಿದೆ: ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ಆಡಳಿತ ತುಂಬಾ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಬಲವೇ ಇಲ್ಲ.
ನಾವು ಮೊದಲೇ ಚರ್ಚಿಸಿದಂತೆ, ಸಮಾಜದ ಅಂಗಜೀವಿಗಳು ಸಮಾಜ ವಿಧಿಸಿದ ಚೌಕಟ್ಟಿನೊಳಗೇ ಜೀವಿಸಬೇಕಾದರೆ ಶಾಸನದ ಆಡಳಿತ ಅಥವಾ/ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಡಳಿತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿರಬೇಕು. ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಚರ್ಚ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ; ಆದರೆ ಶಾಸನದ ಆಡಳಿತ ಮಾತ್ರ ಸರ್ವಶಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಎಷ್ಟೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅಮೆರಿಕದ ಸಮಾಜವು ಶಾಸನದ ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಒಳಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ.

ಆದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು, ಆ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸಲು ನಮ್ಮ ಪ್ರಭುಗಳು ಹೆದರುತ್ತಾರೆ. ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ಪ್ರಜಾಭಾಗಗಳಿಗೆ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾನೂನನ್ನೂ ಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲ ; ಮಾಡಿದರೂ ಅದು ಅನ್ವಯಿಸುವದಿಲ್ಲ!

ಭಾರತೀಯ ಶಾಸನವು ನಿರ್ಬಲವಾಗಲು ಕಾರಣವೇನು?
ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮಂಗಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಗೂ ಇಲಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ದಟ್ಟ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ, ಒಂದೇ ಬಲಶಾಲಿ ನಾಯಕನಿರುವ ಮಂಗಗಳ ಗುಂಪು , ಅರೆಬರೆ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಸಮಾನ ಬಲಶಾಲಿಗಳಾದ ಮಂಗಗಳ ಗುಂಪು ಹಾಗೂ ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಯಿರುವ ನಿರ್ಬಲ ನಾಯಕತ್ವದ ಮಂಗಗಳ ಗುಂಪು ಹೀಗೆ ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿ ಅವುಗಳ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಯಿತು. (ಎರಡನೆಯ ಗುಂಪಿಗಾಗಿ ಧಾರವಾಡದ ಬಳಿಯ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆರಿಸಲಾಗಿತ್ತು!)
ಬಲಶಾಲಿ ನಾಯಕತ್ವ ಹಾಗೂ ದಟ್ಟ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಮಂಗಗಳ ಗುಂಪು ಈ ಎಲ್ಲ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗುಂಪಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯ ಗುಂಪು ಕನಿಷ್ಠ ಗುಂಪಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು ಎಂದು ಹೇಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.

ಇದೇ ತರ್ಕವನ್ನು ನಮ್ಮ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸಿ ನೋಡೋಣ:
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಿತಿಮೀರಿದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇದೆ. ಇದು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆ ಇರುವ ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ.
ಬಲಶಾಲಿಯಾದ ನಾಯಕತ್ವ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ನಾಯಕರಾಗಲು ಬಯಸುವವರು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನಬಲದ ಮೂಲಕ ದೇಶವನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಲು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಒಂದೇ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಜಾತಿಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ವೈಷಮ್ಯ ಬೆಳೆಸುತ್ತಾರೆ. ಇವರಿಂದ ಶಾಸನದ ಅಥವಾ ನೈತಿಕತೆಯ ಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಅಪೇಕ್ಷಿಸುವದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮಿತಿಮೀರಿದ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹಾಗೂ ನಿರ್ಬಲ, ಅನೈತಿಕ ನಾಯಕತ್ವ ಹೊಂದಿದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವುಳ್ಳ ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳದೂ ಇದೇ ಹಣೆಬರಹ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಬಂಗ್ಲಾದೇಶ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಲಂಕಾ.

ಆದರೆ ಅಮೇರಿಕದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ (ಪ್ರಜಾ)ಪ್ರಭುತ್ವವಿರುವದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಲೆಗಳ ನಿರಂಕುಶಾಧಿಕಾರವಿರುವದರಿಂದ, ಅಲ್ಲಿಯ ಸಮಾಜಗಳು ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ನಿಂತಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಅಮೇರಿಕದ ಸಮಾಜವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಹದಾಧಿಕಾರದ ನಾಡಾದರೆ, ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದ ಸಮಾಜವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹದಾಧಿಕಾರದ ನಾಡು. ಆದರೆ ಈ ಎರಡೂ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸ್ಥಿರತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವದು ಖೇದದ ಸಂಗತಿ.