ಕರಿಯ ಸಾಹೇಬರು

೧೮೩೫ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಮೆಕಾಲೆ ಸಾಹೇಬರು ಹಿಂದುಸ್ತಾನವೆನ್ನುವ ತಮ್ಮ ವಸಾಹತುವಿನ ಬಗೆಗೆ ಕಂಡ ಕನಸುಹೀಗಿದೆ:

It is impossible for us, with our limited means, to attempt to educate the body of the people. We must at present do our best to form a class who may be interpreters between us and the millions whom we govern; a class of persons, Indian in blood and colour, but English in taste, in opinions, in morals, and in intellect. To that class we may leave it to refine the vernacular dialects of the country, to enrich those dialects with terms of science borrowed from the Western nomenclature, and to render them by degrees fit vehicles for conveying knowledge to the great mass of the population.

(-Minute on Indian Education)

ಹಿಂದುಸ್ತಾನವೆನ್ನುವ ತಮ್ಮ ವಸಾಹತುವಿನ ಬಗೆಗೆ ಬ್ರಿಟಿಶರಿಗೆ ಕೀಳು ಅಭಿಪ್ರಾಯವಿರುವದು ಸಹಜವೇ ಆಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮೆಕಾಲೆ ಸಾಹೇಬರು ಹಿಂದುಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ‘ಕರಿಯ ಸಾಹೇಬ’ರನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿ, ಈ ವಸಾಹತುವಿನ ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಚಿಂತಿಸಿದ್ದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನೂ ಇರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಆಳಿಕೆಯಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ಹಿಂದುಸ್ತಾನಿಗಳೂ ಇದೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯದವರು ಇದ್ದಿದ್ದಾರು.

ಕಾಲಾಂತರದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಶರಿಗೆ ತಮ್ಮ ತಪ್ಪು ಕಲ್ಪನೆಯ ಅರಿವಾಗಿರಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಉದಾತ್ತ ಪ್ರತೀಕರಾದ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ, ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆ ಹಾಗು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿದ ಕವಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಠಾಕೂರ, ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಜಗದೀಶಚಂದ್ರ ಬೋಸ ಇವರನ್ನಲ್ಲದೆ ಭಾರತಕ್ಕಾಗಿ ಜೀವ ಹಾಗು ಜೀವನವನ್ನೇ ಮುಡುಪಿಟ್ಟ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಆಜಾದ, ಭಗತ್ ಸಿಂಗ, ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕ, ಸುಭಾಷಚಂದ್ರ ಬೋಸ, ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿ ಇವರನ್ನೆಲ್ಲ ಕಂಡ ಬ್ರಿಟಿಶರಿಗೆ ಮೆಕಾಲೆಯ ಮೂರ್ಖ ಅಹಂಕಾರದ ಅರಿವಾಗಿರಬಹುದು.

ಆದರೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೇ ಹುಟ್ಟಿದಂತಹ ಅನೇಕ ಭಾರತೀಯರು ಈಗಲೂ ಮೆಕಾಲೆಯ ವಂಶಸ್ಥರಂತೆ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿರುವದು ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿದೆ. ಈ ಆಂಗ್ಲವ್ಯಾಮೋಹಿಗಳನ್ನು ಕರಿಯ ಸಾಹೇಬರು ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದೆ? ಯಾಕೆಂದರೆ, ಇವರಿಗೆ ಪರದೇಶಿ ಜೀವನಶೈಲಿ, ಪರದೇಶಿ ಭಾಷೆ ಅಂದರೆ ಪ್ರಾಣಪ್ರಿಯ. ತಮ್ಮ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಈ ವ್ಯಾಮೋಹ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದರೆ, ಇವರನ್ನು ಉದಾಸೀನ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇವರು ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಜನರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಬಲ್ಲ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಇತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಾಧ್ಯಮ‌ದ ಉದ್ಯಮಗಳ ಉಚ್ಚಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವಂಥವರು.

ಇದು ಭಾರತದ ದುರ್ದೈವವೆನ್ನಬಹುದು.

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಸಾರವುಳ್ಳದ್ದೆಂದು ಹೇಳಲಾದ ಸಮಾಚಾರ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದರ ಸಂಪಾದಕರು ತಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಲೇಖನವೊಂದನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದರು. ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಯಖಾನೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಸ್ವಚ್ಛ ಹಾಗು ಕಲಾತ್ಮಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ; ಅಲ್ಲಿ ಒಳಹೊಕ್ಕರೆ ಹೊರಗೆ ಬರುವ ಮನಸ್ಸೇ ಆಗುವದಿಲ್ಲ ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ಪಾಯಖಾನೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೆ, ವಿದೇಶೀಯರು ಎಷ್ಟು ಸುಸಂಸ್ಕೃತರಾಗಿದ್ದಾರೆಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಪಾಯಖಾನೆಗಳಿಗೆ ‘ವಿಶ್ರಾಂತಿಸ್ಥಳ’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅವರನ್ನು ಹೊಗಳಿ ಹೊಗಳಿ ಹೊನ್ನಶೂಲಕ್ಕೆ ಏರಿಸಿದ್ದರು.

ಇಲ್ಲಿ ಮೂರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು:

(೧) ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ನಾಗರಿಕತೆ ಕೇವಲ ಅವನ ಪದಸಂಪತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಯಹೂದಿಗಳ ಮಾರಣಹೋಮ ಮಾಡಿದ ಹಿಟ್ಲರನ ಪದಕೋಶವೇನು ಕಡಿಮೆಯದಾಗಿತ್ತೆ? ಬಾಂಗ್ಲಾದಲ್ಲಿ ಘೋರ ಅತ್ಯಾಚಾರಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾದ ಝುಲ್ಫಿಕರ ಅಲಿ ಭುಟ್ಟೋನ ಪದಸಂಪತ್ತು ಕಳಪೆಯಾಗಿತ್ತೆ? ಇವರೂ ಸಹ ‘ವಿಶ್ರಾಂತಿಸ್ಥಳ’ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ದೊಡ್ಡ ನಾಗರಿಕರೇ ಆಗಿದ್ದರು. ಪಾಯಖಾನೆ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಓರ್ವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಸಂಸ್ಕೃತನಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಹಿಂದುಸ್ತಾನದ ಅನೇಕ ಬಾದಶಾಹರು ಪಾಯಖಾನೆಗಳನ್ನೇ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. (‘ಪಾಯ’ ಅಂದರೆ ಕಾಲು; ‘ಖಾನಾ’ ಎಂದರೆ ಕೋಣೆ. ಪಾಯಖಾನಾ ಅಂದರೆ ಕಾಲೂರುವ ಸ್ಥಳ!)

(೨) ಈ ನಮ್ಮ ‘ಬಡೇ ಲೋಗ’ ಸಂಪಾದಕರು ಮಾರು ಹೋದಂತಹ ಪಾಯಖಾನೆಗೆ (-- ಯಾವುದೇ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆದರೂ ಸಹ, ಈ ಸ್ಥಳವು ಬಳಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವಾಸನೆಯನ್ನೇ ಹೊರಹಾಕುತ್ತದೆ!--) ಸಂಗಮರವರಿ ಕಲ್ಲಿನ ಹಾಸು ಇರಬಹುದು. ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೂದಾನಿ ಇರಬಹುದು. ಒಂದು ಸಲ ಬಳಸಿದ ಮೇಲೆ ಎರಡು ಬಕೆಟ್ ಶುದ್ಧ ನೀರನ್ನು ತೊಳೆಯಲು ಬೇಡಬಹುದು. ಆದರೆ, ಇದೆಲ್ಲಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗುವ ಖರ್ಚು ಎಷ್ಟು ಸ್ವಾಮಿ? ಭಾರತದ ಒಬ್ಬ ದಿನಗೂಲಿಯ ದಿನದ ದುಡಿಮೆಗಿಂತ ಇದು ಎಷ್ಟು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಹೇಳಿ? ಈ ಎಲ್ಲ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ, ನೀವು ಭಾರತದ ಪಾಯಖಾನೆಗಳು ನರಕಸದೃಶವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಸ್ವರ್ಗಸದೃಶ ವಿದೇಶಿ ‘ವಿಶ್ರಾಂತಿಸ್ಥಳ’ಗಳ ಗಮ್ಮತ್ತೇ ಗಮ್ಮತ್ತು ಎಂದು ಹಾಡಿದರೆ ನಿಮಗೆ ಕರಿಯ ಸಾಹೇಬರೆಂದು ಕರೆಯುವದೇ ಸರಿಯಲ್ಲವೆ?

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದೀಗ ಅನೇಕರು ಕೋಟ್ಯಾಧೀಶ್ವರರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲರ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಏನೆಂದರೆ ಭಾರತದ ಆಂತರಿಕ ಸಂಪತ್ತಿನ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ತಮ್ಮದು ದೊಡ್ಡ ಕೊಡುಗೆ  ಎಂದು.

ನಾನು ಕೇಳುತ್ತೇನೆ: “ಸ್ವಾಮಿ, ಭಾರತದ ಆಂತರಿಕ ದಾರಿದ್ರ್ಯದ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮ ಕೊಡುಗೆ ಎಷ್ಟು?”

ನೋಡ ಬನ್ನಿ, ಈ ಕೋಟ್ಯಾಧೀಶ್ವರ ಉದ್ಯೋಗಪತಿಗಳು  ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಕಾರಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಮಿಕರು ರೇಲವೆ ಹಳಿಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಮಲವಿಸರ್ಜನೆ ಮಾಡಿ, ಅಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಗುಡಿಸಲುಗಳಲ್ಲಿ ರೊಟ್ಟಿ ಬೇಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ದರಿದ್ರರ ಎದುರಿಗೆ ಶ್ರೀಮಂತರ ಪಾಯಖಾನೆಯ ವರ್ಣನೆಯನ್ನು ಕವಿತೆ ಮಾಡಿ ಹಾಡುವ ಹೊಗಳು-ಭಟ್ಟರೇ  ಇಂದು ಪತ್ರಿಕಾಮಾಧ್ಯಮದ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ !

ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ರೈತಕಾರ್ಮಿಕರಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಕಾರಖಾನೆಗಳ ಕಾರ್ಮಿಕರಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು ನಿರಕ್ಷರಿಗಳೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಕ್ಷರರಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವರಿಗೆ ಪತ್ರಿಕೆ ಎನ್ನುವದು ಒಂದು ಐಷಾರಾಮಿ ವಸ್ತುವೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ.  ಆದುದರಿಂದ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಸಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಇಂಥವರು ನಿರುಪಯೋಗಿಗಳು. ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಓದುವ ಶ್ರೀಮಂತವರ್ಗಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಮಂತಜೀವನಶೈಲಿಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಬೇಕು. ಓದುಗರು ಮಧ್ಯಮವರ್ಗದವರಾಗಿದ್ದರೆ, ಅಂಥವರಿಗೆ ಶ್ರೀಮಂತಜೀವನಶೈಲಿಯ ಭ್ರಮೆಗಳನ್ನು ಉಣ್ಣಿಸುವಂತಹ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಬೇಕು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಈ ಮನೋಧರ್ಮದ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತಿವೆ. ನುಣುಪಾದ ಪುಟಗಳು, ಅರೆನಗ್ನ ಹೆಣ್ಣುಗಳ ಚಿತ್ರಗಳು, ಕೊಳ್ಳುಬಾಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಇಷ್ಟಿದ್ದರೆ ಸಾಕು, ಆ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಸಾರ ಪುಟಿದೇಳುತ್ತದೆ.

(೩) ಇಷ್ಟೇ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಇಂತಹ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದದೆ ನಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ನಾವು ಸುಮ್ಮನಿರಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳ ಆಂಗ್ಲಮೋಹದಿಂದಾಗಿ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಅಪಚಾರವಾಗುತ್ತಿದೆಯಲ್ಲ ಎಂದು ತಳಮಳವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೆಕಾಲೆ ಸಾಹೇಬನಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆ ಅಜ್ಞಾನಿ ಮನುಷ್ಯ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದ:

…To that class we may leave it to refine the vernacular dialects of the country, to enrich those dialects with terms of science borrowed from the Western nomenclature, and to render them by degrees fit vehicles for conveying knowledge to the great mass of the population.

ಈ ನಮ್ಮ ಆಂಗ್ಲವ್ಯಾಮೋಹಿ ಸಂಪಾದಕರು ಮೆಕಾಲೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಶಿರಸಾವಹಿಸಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮೆಕಾಲೆಯ ಈ ಚೇಲಾಗಳು ಭಾರತದ ದೇಶಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಪದಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ತುಂಬುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮೆಕಾಲೇನ ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂತೃಪ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಿರಬಹುದು. ಆದರೆ, ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ  ಪತ್ರಿಕಾಪದಗಳನ್ನು ಹಾಗು ಪತ್ರಿಕಾಭಾಷೆಯನ್ನು ನೀಡಿದಂತಹ ಕನ್ನಡ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನಗಳ ಸಂಪಾದಕರ ಆತ್ಮಗಳು ಸಂತಪ್ತವಾಗಿವೆ ಎನ್ನುವದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಅದೇನೋ ಹೇಳುತ್ತಾರಲ್ಲ: ‘ಕುಂಬಾರನಿಗೆ ಒಂದು ವರುಷ; ಡೊಣ್ಣೆಗೆ ಒಂದು ನಿಮಿಷ !” ಈ ಆಂಗ್ಲವ್ಯಾಮೋಹಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮಿಗಳಿಂದಾಗಿ ನಮ್ಮ ಪತ್ರಿಕಾಪೂರ್ವಜರ ಭಾಷಾಪರಿಶ್ರಮವೆಲ್ಲ ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಹುಣಿಸೆ ಹಣ್ಣು ತೊಳೆದಂತೆ ವ್ಯರ್ಥವಾಗಿ ಹೋಗಿದೆ.

ಶ್ರೀಮಂತಜೀವನಶೈಲಿಯ ಈ ಸಂಪಾದಕರುಗಳಿಗೆ ಭಾರತದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಗೊತ್ತಿವೆಯೆ? ಭಾರತದ ಬಡ ರೈತನಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವದು ಒಂದು ತಗಡಿನ ಚಪ್ಪರವೆ ಹೋರತು ಸುಸಜ್ಜಿತ ‘ವಿಶ್ರಾಂತಿಸ್ಥಳ’ವಲ್ಲ. ಬಡರೈತನು ಬೆಳೆದ ಬೆಳೆಗೆ ಯೋಗ್ಯ ಬೆಲೆ ಸಿಕ್ಕರೆ ಸಾಕು, ಆತ ನೇಣಿಗೆ ಶರಣಾಗುವದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಯೊ ಸಾಲ ಮಾಡಿ ಆತ ತನ್ನ ಜಮೀನಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆ ತೆಗೆಯುತ್ತಾನೆ. ಬೆಳೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬಂದಾಗ ಧಾರಣಿ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ. ಧಾರಣಿ ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದಾಗ ಬೆಳೆ ಇರುವದಿಲ್ಲ. ಈ ಎರಡೂ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಫಾಯದೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವನು ಮಧ್ಯಸ್ಥನಾದ ವ್ಯಾಪಾರಸ್ಥ. ಲಂಚ ಕೊಡಲಾಗದ ನಮ್ಮ ರೈತನಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಕೊಡಲು ನಮ್ಮ ಮಂತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಮನಸ್ಸಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ನಮ್ಮ ಸರಕಾರ ಕೊಡಬಯಸಿದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಜಾಗತಿಕ ಬ್ಯಾಂಕು ಅಡ್ಡಿ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗಿ ರೈತರು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಬೇಸಾಯದಿಂದ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಲಾರದ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೇ, ಉದ್ದಿಮೆಗಳು ಸಹ ಬೆಳೆಯಲಾರದಂತಹ ಸ್ಥಿತಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿದೆ. ಒಂದು ಉದ್ದಿಮೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥಾತ್ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ನಿರುದ್ಯೋಗ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಉಪಾಯವಿಲ್ಲ. ಇದರ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆ. ಇದು ಯಾವದೂ ತನಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಯೇ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ ಕುಳಿತಿರುವ ಸರಕಾರಗಳು !

ಇಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೆಲ್ಲ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ನಮ್ಮ ‘ಹೈ-ಫೈ’ ಸಂಪಾದಕರಿಗೆ ಇರುವ ಏಕಮೇವ ಚಡಪಡಿಕೆ ಎಂದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇವರು ಸಂಚರಿಸುವ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸುಸಜ್ಜಿತ ಪಾಯಖಾನೆಗಳಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವದು !