ನ್ಯಾಯವಿವೇಚನೆ-೧

ಕನ್ನಡದ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಾಟಕಕಾರ ಕೈಲಾಸಮ್ ಅವರ ತಂದೆ ಮದ್ರಾಸ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರನ್ನು ಛೇಡಿಸುತ್ತಾ, ಕೈಲಾಸಮ್ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಹೀಗೆ: ‘ನ್ಯಾಯ ಇರುವುದು ಇತ್ತ; ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಇರುವುದು ಅತ್ತ!’

ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಇತ್ತೀಚಿನ ನಿರ್ದೇಶನವೊಂದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಕೈಲಾಸಮ್ ಅವರ ವ್ಯಂಗ್ಯದ ಸತ್ಯ ಅರ್ಥವಾಗುವುದು. ವಕೀಲರಿಗೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗುವಷ್ಟು ಕಾಸು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವದರಿಂದ, ತಮ್ಮ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತಮಗೇ ವಾದಿಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಬೇಕೆಂದು  ವಯೋವೃದ್ಧರೊಬ್ಬರು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಅಲ್ಲದೆ, ತಮಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಬಾರದಿರುವದರಿಂದ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಬೇಕೆಂದೂ ಸಹ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು.

ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯ ನೀಡಬೇಕಾದ ಇಬ್ಬರು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಕನ್ನಡವನ್ನು ತಿಳಿಯದವರು. ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ವರದಿಯಂತೆ, ಕನ್ನಡ ಬರುವ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ವಯೋವೃದ್ಧರ ಈ ಮನವಿಯಿಂದ ಕೆರಳಿದರಂತೆ! ‘ಅಹಾ! ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಬೇರೆಡೆಯಿಂದ  ವರ್ಗವಾಗಿ ಬರುವ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ ತಿಳಿಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ಆದುದರಿಂದ ನೀವು ಇಂಗ್ಲೀಶಿನಲ್ಲಿಯೇ ವ್ಯವಹರಿಸಬೇಕಾಗುವುದು’ ಎನ್ನುವುದು ಆ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ನಿರ್ದೇಶನದ ತಿರುಳಂತೆ. 

ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳೋಣ, ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಹಾಗು ಹಿಂದಿ ಇವು ಉಚ್ಚ ಹಾಗು ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಭಾಷೆಗಳೆಂದು ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಆದುದರಿಂದ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗದು ಎನ್ನುವ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ನಿರ್ದೇಶನವು ನಿಯಮಗಳ ಮೇರೆಗೆ ಸರಿಯಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಗೆ ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮ ವಯೋವೃದ್ಧರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಸಮಾಧಿಯಾಯಿತು ಎಂದು ತಿಳಿಯಬಹುದಲ್ಲವೆ? ಆದರೆ ನಿಯಮಗಳ ಹೊರತಾಗಿ ತಾತ್ವಿಕ ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ ಜನಸಾಮಾನ್ಯನ ಮನದಲ್ಲಿ ಏಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಹೀಗಿದೆ: ‘ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಹಾಗು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಇರುವುದಾದರೂ ಏತಕ್ಕೆ? ನೊಂದವರ ಅಳಲನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸಿ ಅವರಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ಕೊಡಿಸಲು ತಾನೆ? ಈ ವಯೋವೃದ್ಧರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ವಾದವನ್ನು, ಇಂಗ್ಲೀಶಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿ ಹೇಳಲು, ನಮ್ಮ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಅನುವಾದಕರು ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆ? ಒಂದು ವೇಳೆ, ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ವಾದಿ, ಪ್ರತಿವಾದಿ ಅಥವಾ ಸಾಕ್ಷಿಯು ಹಳ್ಳಿಯ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥನಾಗಿದ್ದು, ಅವನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯವಾದಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇಂತಹ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಅವನ ತಾಯಿನುಡಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಪಡೆದು, ಅದನ್ನು ಇಂಗ್ಲೀಶಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆ?’

ಕಾನೂನನ್ನು ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿಯೇ ಕಲಿತು ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಈಗ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಹಾಗಿದ್ದಾಗ ವಾದವನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯೇ ಮಂಡಿಸಲು ಯಾಕೆ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ? ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕಲಿತು ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ವಕೀಲರೆಲ್ಲ ಕೇವಲ ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದವರೆಗಿನ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಸೀಮಿತರೆ? ಈ ಧೋರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುವುದು ಆಂಗ್ಲರು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಭಾಷಾ ಅಹಂಕಾರ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲೀಶ್ ಅಲ್ಲದೆ ಹಿಂದಿಯನ್ನೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಹಿಂದೀ ಭಾಷೆಯ ಅಹಂಕಾರ ಎನ್ನೋಣವೆ? ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆ ರಾಜ್ಯದ ಭಾಷೆಯನ್ನೂ ಸಹ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿ ಬಳಸುವುದು ತಪ್ಪೆ?
 

ನೊಂದವರಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ಧರ್ಮವಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ರೋಗಿ ಶತ್ರುವೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವನಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಉಪಚಾರ ನೀಡುತ್ತೇನೆ ಎನ್ನುವ ಶಪಥವನ್ನು ವೈದ್ಯರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ನ್ಯಾಯದಾನಕ್ಕೂ ಸಹ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯದಾನದ ನಿರಾಕರಣೆ ಮಾಡುವ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ತಮ್ಮ ತಿಂಗಳ ಸಂಬಳ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು, ತಾನು ಆ ತಿಂಗಳ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆನೆ ಅಥವಾ ತನ್ನ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಲೋಪಗಳಿಂದಾಗಿ ಅಥವಾ ನಿಯಮಾವಳಿಗಳ ದೋಷಗಳಿಂದಾಗಿ ಯಾರಾದರೂ ಕಣ್ಣೀರು ಹರಿಸಿದ್ದಾರೆಯೆ ಎಂದು ಒಂದು ನಿಮಿಷ ಆಲೋಚಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು.

 

ನ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗು ನ್ಯಾಯನಿಷ್ಠುರತೆ ಈ ಎರಡು ಗುಣಗಳು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಇರಬೇಕಾದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳಾಗಿವೆ. ನಮ್ಮ ಭಾರತದೇಶದಲ್ಲಿಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಜ್ವಲಂತ ನಿದರ್ಶನಗಳಿವೆ. ನ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನದ ಬಗೆಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿಯ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಶಿವಾಜಿಯು ತನ್ನ ಮಗ ಸಂಭಾಜಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯದ ಒಂದು ತುಕಡಿಯ ಮನಸಬದಾರನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದ್ದನು. ಸಂಭಾಜಿಯು ಮರಾಠಾ ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಗೆ ಹತ್ತಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಮೊಗಲ ಪ್ರದೇಶದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ, ಅಲ್ಲಿಯ ಸರದಾರನ ಸೊಸೆಯನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಇದರಿಂದ ಕ್ರುದ್ಧನಾದ ಶಿವಾಜಿಯು ತನ್ನ ಮಗನ ಮೇಲೆ ನ್ಯಾಯವಿಚಾರಣೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ, ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ Devil's advocates ಎನ್ನುವ ಕೆಲವರು ಇರುತ್ತಾರೆ, ನೋಡಿ! ಸಂಭಾಜಿಗೂ ಇಂತಹ ‘ದೆವ್ವದ ವಕೀಲ’ನೊಬ್ಬ ಸಿಕ್ಕ. ‘ಶಿವಾಜಿಯ ರಾಜ್ಯದ ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಭಾಜಿಯು ಯಾವುದೇ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಮಾಡಿರುವದಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ಸಂಭಾಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆಯ ಹಕ್ಕು ಶಿವಾಜಿಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ’ ಎನ್ನುವುದು ಈ ವಕೀಲನ ವಾದ. (ಕೇರಳದ ಮೀನುಗಾರರನ್ನು ಗುಂಡಿಕ್ಕಿ ಕೊಂದ ಇಟಲಿಯ ನಾವಿಕರೂ ಇಂತಹದೇ ವಾದವನ್ನು ಮಂಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅಲ್ಲವೆ?) 

ಶಿವಾಜಿಯು ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. ಅಪರಾಧಿಯು ಮರಾಠಾ ರಾಜ್ಯದ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಆದುದರಿಂದ ಮರಾಠಾ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ಆತನ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಶಿವಾಜಿಯು, ಮೊಗಲ ಸರದಾರನ ಸೊಸೆಯನ್ನು ಮರ್ಯಾದೆಯೊಂದಿಗೆ ಮರಳಿ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾನೆ ಹಾಗು ಸಂಭಾಜಿಯನ್ನು ಸೆರೆಮನೆಗೆ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ನ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನ.

ಪೇಶವಾ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಪುಣೆಯ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶನಾಗಿದ್ದ ರಾಮಾಶಾಸ್ತ್ರಿಯು ನ್ಯಾಯನಿಷ್ಠುರತೆಗೆ ಹೆಸರಾದವನು. ಸ್ವತಃ ಪೇಶವೇಗೆ ಮರಣಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಿದ ಖ್ಯಾತಿ ಇವನದು. ಆದರೆ ಆ ತೀರ್ಪನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ತನ್ನಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಹೋದಾಗ ತನ್ನ ಹುದ್ದೆಗೇ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಟ್ಟು ಹೋದವನೀತ!

ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಕೆಲವು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ನ್ಯಾಯನಿಷ್ಠುರತೆಗೆ ಹೆಸರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧೀಯವರ ವಿರುದ್ಧ ತೀರ್ಪು ಕೊಟ್ಟಂತಹ ಅಲಹಾಬಾದ ಉಚ್ಚನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜಗಮೋಹನ ಲಾಲ ಸಿಂಹಾ, ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಬಗ್ಗದೆ, ನೇರವಾಗಿ ನಿಂತುಕೊಂಡಂತಹ, ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಹಂಸರಾಜ ಖನ್ನಾ ಇವರೆಲ್ಲ ಈ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರುವವರು. 

ಇನ್ನು ಕೆಲವು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಗ್ಲಿಶ್ ಹಾಗು ಹಿಂದಿ ಇವು ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಭಾಷೆಯಾಗಿವೆ. ಇವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ನನ್ನ ಕಿವಿಗಳು ಕಿವುಡಾಗಿವೆ ಎಂದು ಇವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ!